Ontwikkelingspsychologie
Robert S. Feldman, 9e editie
Samenvatting voor de opleiding levenslooppsychologie aan de Open Universiteit
(Deel 1 t/m 4: de ontwikkeling van het kind tot en met de schooltijd. Exclusief deel 5: de adolescentie)
2025
,Inhoudsopgave
Robert S. Feldman, 9e editie
Deel 1: De ontwikkeling van een kind
Hoofdstuk 1: Een inleiding in de ontwikkeling van het kind
1.1: Een oriëntatie op de ontwikkelingspsychologie
1.2: Kinderen, verleden, heden en toekomst
Hoofdstuk 2: Theoretische perspectieven en onderzoek
2.1: perspectieven bij het kijken naar kinderen
2.2: De methodologie van wetenschappelijk onderzoek
2.3: Onderzoeksbenaderingen, -strategieën en -uitdagingen
Hoofdstuk 3: Het begin van het leven
3.1: De vroegste ontwikkeling
3.2: Het samenspel tussen erfelijkheid en omgeving
3.3: Prenatale groei en verandering
Hoofdstuk 4: De geboorte en het pasgeboren kind
4.1: Complicaties tijdens geboorte
4.2: Wat een pasgeboren baby allemaal kan
Deel 2: De babytijd
Hoofdstuk 5: De fysieke ontwikkelingen in de babytijd
5.1: Groei en ontwikkeling
5.2: De. motorische ontwikkeling
5.3: De ontwikkeling van de zintuigen
Hoofdstuk 6: De cognitieve ontwikkeling in de babytijd
6.1: Cognitieve ontwikkeling volgens Piaget
6.2: De informatieverwerkingstheorie van cognitieve ontwikkeling
6.3: De wortels van onze taal
Hoofdstuk 7: De sociaal-emotionele ontwikkeling en de persoonlijkheidsontwikkeling in de
babytijd
7.1: De basis van sociaal gedrag
7.2: Relaties aangaan
7.3: Verschillen tussen baby’s
Deel 3: De peuter- en kleutertijd
Hoofdstuk 8: De fysieke ontwikkelingen in de peuter- en kleutertijd
8.1: Fysieke groei
8.2: Motorische ontwikkeling
8.3: Bedreigingen van fysieke groei en motorische ontwikkeling
Hoofdstuk 9: De cognitieve ontwikkelingen in de peuter- en kleutertijd
,9.1: De intellectuele ontwikkeling
9.2: De taalontwikkeling
9.3: De invloed van educatie en opvang
9.4: Voorlezen, tv en digitale media
Hoofdstuk 10: De sociaal-emotionele ontwikkeling en de persoonlijkheidsontwikkeling in
peuter- en kleutertijd
10.1: Een antwoord op de vraag ‘wie ben ik?’
10.2: Vrienden en familie: het sociale leven van peuters en kleuters
10.3: Morele ontwikkeling en zelfbeheersing
Deel 4: De schooltijd
Hoofdstuk 11: De fysieke ontwikkelingen in de schooltijd
11.1: Het groeiende lichaam
11.2: Invloeden op de fysieke ontwikkeling
11.3 Kinderen met speciale behoeften
Hoofdstuk 12: De cognitieve ontwikkelingen in de schooltijd
12.1: De intellectuele- en taalkundige ontwikkeling
12.2: Onderwijs: lezen, schrijven en rekenen (en meer)
12.3: Intelligentie: het bepalen van individuele sterke punten
Hoofdstuk 13: De sociaal-emotionele ontwikkeling en de persoonlijkheidsontwikkeling in de
schooltijd
13.1: De ontwikkeling van het eigen ik
13.2: Peerrelaties in de schooltijd
13.3: het gezin in de schooltijd
13.4: Gedrags- en emotionele problemen
, Deel 1: De ontwikkeling van een kind
Hoofdstuk 1: Een inleiding in de ontwikkeling van het kind.
1.1: Een oriëntatie op de ontwikkelingspsychologie
Ontwikkelingspsychologie: de wetenschappelijke studie naar groei, verandering en
stabiliteit bij mensen, van conceptie tot ouderdom, maar met een accent op de jaren tot
de volwassenheid.
Oriëntatie op de ontwikkelingspsychologie betekent dat je inzicht krijgt in de manier
waarop mensen zich in de loop van hun leven ontwikkelen, zowel op fysiek, cognitief als
sociaal-emotioneel vlak. Ontwikkelingspsychologie onderzoekt de veranderingen die
mensen doormaken van de geboorte tot de ouderdom. Het richt zich op verschillende
stadia in het leven en hoe deze processen samenhangen met omgeving, erfelijkheid en
individuele ervaringen.
Cohort: Een groep mensen die rond dezelfde tijd op dezelfde plek geboren zijn
Hier is een overzicht van de belangrijkste thema's en benaderingen binnen de
ontwikkelingspsychologie:
1. Ontwikkelingsstadia
De psycholoog Erik Erikson beschreef bijvoorbeeld acht stadia van psychosociale
ontwikkeling, die variëren van de eerste fase van vertrouwen vs. wantrouwen (in de
kindertijd) tot integriteit vs. wanhoop (in de ouderdom). Andere theorieën van stadia
omvatten:
Jean Piaget: Stadia van cognitieve ontwikkeling (sensorimotorisch, preoperationeel,
concreet-operationeel, formeel-operationeel).
Lev Vygotsky: Focus op sociaal-culturele invloeden en het belang van interactie met
anderen voor cognitieve ontwikkeling.
2. Natuur versus Nurture
Dit klassieke debat gaat over de mate waarin onze ontwikkeling wordt bepaald door
genetische factoren (nature) versus omgevingsfactoren en ervaringen (nurture). Het
meeste hedendaagse onderzoek benadrukt de interactie tussen beide.
3. Cognitieve ontwikkeling
Cognitieve ontwikkeling verwijst naar de manier waarop mensen denken, redeneren,
probleemoplossen en beslissingen nemen naarmate ze ouder worden. Dit omvat
bijvoorbeeld:
De ontwikkeling van geheugen, taal en aandacht.
Robert S. Feldman, 9e editie
Samenvatting voor de opleiding levenslooppsychologie aan de Open Universiteit
(Deel 1 t/m 4: de ontwikkeling van het kind tot en met de schooltijd. Exclusief deel 5: de adolescentie)
2025
,Inhoudsopgave
Robert S. Feldman, 9e editie
Deel 1: De ontwikkeling van een kind
Hoofdstuk 1: Een inleiding in de ontwikkeling van het kind
1.1: Een oriëntatie op de ontwikkelingspsychologie
1.2: Kinderen, verleden, heden en toekomst
Hoofdstuk 2: Theoretische perspectieven en onderzoek
2.1: perspectieven bij het kijken naar kinderen
2.2: De methodologie van wetenschappelijk onderzoek
2.3: Onderzoeksbenaderingen, -strategieën en -uitdagingen
Hoofdstuk 3: Het begin van het leven
3.1: De vroegste ontwikkeling
3.2: Het samenspel tussen erfelijkheid en omgeving
3.3: Prenatale groei en verandering
Hoofdstuk 4: De geboorte en het pasgeboren kind
4.1: Complicaties tijdens geboorte
4.2: Wat een pasgeboren baby allemaal kan
Deel 2: De babytijd
Hoofdstuk 5: De fysieke ontwikkelingen in de babytijd
5.1: Groei en ontwikkeling
5.2: De. motorische ontwikkeling
5.3: De ontwikkeling van de zintuigen
Hoofdstuk 6: De cognitieve ontwikkeling in de babytijd
6.1: Cognitieve ontwikkeling volgens Piaget
6.2: De informatieverwerkingstheorie van cognitieve ontwikkeling
6.3: De wortels van onze taal
Hoofdstuk 7: De sociaal-emotionele ontwikkeling en de persoonlijkheidsontwikkeling in de
babytijd
7.1: De basis van sociaal gedrag
7.2: Relaties aangaan
7.3: Verschillen tussen baby’s
Deel 3: De peuter- en kleutertijd
Hoofdstuk 8: De fysieke ontwikkelingen in de peuter- en kleutertijd
8.1: Fysieke groei
8.2: Motorische ontwikkeling
8.3: Bedreigingen van fysieke groei en motorische ontwikkeling
Hoofdstuk 9: De cognitieve ontwikkelingen in de peuter- en kleutertijd
,9.1: De intellectuele ontwikkeling
9.2: De taalontwikkeling
9.3: De invloed van educatie en opvang
9.4: Voorlezen, tv en digitale media
Hoofdstuk 10: De sociaal-emotionele ontwikkeling en de persoonlijkheidsontwikkeling in
peuter- en kleutertijd
10.1: Een antwoord op de vraag ‘wie ben ik?’
10.2: Vrienden en familie: het sociale leven van peuters en kleuters
10.3: Morele ontwikkeling en zelfbeheersing
Deel 4: De schooltijd
Hoofdstuk 11: De fysieke ontwikkelingen in de schooltijd
11.1: Het groeiende lichaam
11.2: Invloeden op de fysieke ontwikkeling
11.3 Kinderen met speciale behoeften
Hoofdstuk 12: De cognitieve ontwikkelingen in de schooltijd
12.1: De intellectuele- en taalkundige ontwikkeling
12.2: Onderwijs: lezen, schrijven en rekenen (en meer)
12.3: Intelligentie: het bepalen van individuele sterke punten
Hoofdstuk 13: De sociaal-emotionele ontwikkeling en de persoonlijkheidsontwikkeling in de
schooltijd
13.1: De ontwikkeling van het eigen ik
13.2: Peerrelaties in de schooltijd
13.3: het gezin in de schooltijd
13.4: Gedrags- en emotionele problemen
, Deel 1: De ontwikkeling van een kind
Hoofdstuk 1: Een inleiding in de ontwikkeling van het kind.
1.1: Een oriëntatie op de ontwikkelingspsychologie
Ontwikkelingspsychologie: de wetenschappelijke studie naar groei, verandering en
stabiliteit bij mensen, van conceptie tot ouderdom, maar met een accent op de jaren tot
de volwassenheid.
Oriëntatie op de ontwikkelingspsychologie betekent dat je inzicht krijgt in de manier
waarop mensen zich in de loop van hun leven ontwikkelen, zowel op fysiek, cognitief als
sociaal-emotioneel vlak. Ontwikkelingspsychologie onderzoekt de veranderingen die
mensen doormaken van de geboorte tot de ouderdom. Het richt zich op verschillende
stadia in het leven en hoe deze processen samenhangen met omgeving, erfelijkheid en
individuele ervaringen.
Cohort: Een groep mensen die rond dezelfde tijd op dezelfde plek geboren zijn
Hier is een overzicht van de belangrijkste thema's en benaderingen binnen de
ontwikkelingspsychologie:
1. Ontwikkelingsstadia
De psycholoog Erik Erikson beschreef bijvoorbeeld acht stadia van psychosociale
ontwikkeling, die variëren van de eerste fase van vertrouwen vs. wantrouwen (in de
kindertijd) tot integriteit vs. wanhoop (in de ouderdom). Andere theorieën van stadia
omvatten:
Jean Piaget: Stadia van cognitieve ontwikkeling (sensorimotorisch, preoperationeel,
concreet-operationeel, formeel-operationeel).
Lev Vygotsky: Focus op sociaal-culturele invloeden en het belang van interactie met
anderen voor cognitieve ontwikkeling.
2. Natuur versus Nurture
Dit klassieke debat gaat over de mate waarin onze ontwikkeling wordt bepaald door
genetische factoren (nature) versus omgevingsfactoren en ervaringen (nurture). Het
meeste hedendaagse onderzoek benadrukt de interactie tussen beide.
3. Cognitieve ontwikkeling
Cognitieve ontwikkeling verwijst naar de manier waarop mensen denken, redeneren,
probleemoplossen en beslissingen nemen naarmate ze ouder worden. Dit omvat
bijvoorbeeld:
De ontwikkeling van geheugen, taal en aandacht.
