Samenvatting examenmatrijs personen- familie en erfrecht

Examenmatrijs personen-, familie-, en erfrecht 2019/2020

1.1 De kandidaat onderbouwt voor een situatie op basis van een wetsartikel hoe verkrijging bij een
nalatenschap tot stand komt
Verkrijging bij een nalatenschap kan komen door het >
Aanvaarden, verwerpen of beneficiair aanvaarden
Een nalatenschap kan positief of negatief uit vallen, de erfgenamen hebben daarom altijd de keuze
wat ze ermee willen doen. De erfgenaam heeft het recht zelf te beslissen of hij de nalatenschap
aanvaard of verwerpt art. 4:190 BW

De verklaring wat de erfgenaam aanvaard wordt ingeschreven in het boedelregister van de
rechtbank. ‘door het afleggen van een daartoe strekkende verklaring bij de griffie van de rechtbank
in de woonplaats’ art. 4:191 BW

Zuiver aanvaarden van de nalatenschap
= hoeft geen verklaring af te leggen bij de rechtbank, aanvaarden kan ook blijken uit de ‘daden van
aanvaarding’ :
Op het moment dat de erfgenamen de boedel gaan verdelen door goederen uit de nalatenschap te
verkopen of door vorderingen van de overledene bij de schuldeisers op te eisen, heeft hij de
nalatenschap aanvaardt. art. 4:192 BW

Als je nog niet weet hoe je het wilt aanvaarden dan moet je je niet bemoeien met de nalatenschap.
Zodra je dat doet heb je het aanvaard en kan je ook geen weg terug.

Verwerpen van de nalatenschap
- Voor het verwerpen van de nalatenschap is een verklaring bij de griffie van de rechtbank
noodzakelijk.
- De verwerping werkt terug tot het moment van het openvallen van de nalatenschap
- Na het verwerpen wordt de erfgenaam geacht nooit erfgenaam te zijn geweest.
Beneficiair aanvaarden van de nalatenschap
- Is om je eigen vermogen te beschermen.
- Als je niet zeker weet of er schulden zijn en goederen getaxeerd moeten worden, kan het 2
kanten op. Het kan positief uitvallen of negatief. (is dus niet handig om te verwerpen als het
positief uitvalt)
- Je beschermt hiermee je eigen vermogen indien er wel schulden zijn want: schuldeisers van
de nalatenschap kunnen nu hun schulden alleen uit de nalatenschap halen en dus niet uit
jouw eigen vermogen halen.
- Verklaring afleggen bij de griffie van de rechtbank > die wordt ingeschreven in het
Boedelregister.

- Als een erfgenaam beneficiair aanvaard dan beschermt de wet de belangen van de
schuldeisers art. 4:202 e.v. BW
- > komt erop neer dat de erfgenamen hun erfdeel pas krijgen als alle schulden zijn voldaan.
- En als 1 erfgenaam beneficiair aanvaard dan heeft dat gevolgen voor de rest van de
erfgenamen. Want dan komt er een ‘’vereffeningsprocedure’’
- In dit geval moet de nalatenschap worden vereffend.
Een vereffenaar = een erfgenaam of iemand anders die dan de verantwoordelijkheid neemt voor de
nalatenschap om te beheren en te vereffenen.
Vereffenen is het zorgen dat de schulden worden betaald.
- De erfgenamen hoeven niet dezelfde keuze te maken.
- Een persoon kan een ‘onwaardig erfgenaam’ zijn > staat opgesomd in art. 4:3 BW (onwaardig
erfgenaam is iemand wegens criminele activiteiten tegenover de overledene, niet recht heeft
op de erfenis)



LW

, Examenmatrijs personen-, familie-, en erfrecht 2019/2020

art. 4:193 BW > de wettelijk vertegenwoordiger van de minderjarige kan een nalatenschap alleen
beneficiair aanvaarden
Ø Wil de wettelijk vertegenwoordiger de nalatenschap verwerpen, dan heeft hij daarvoor een
machtiging nodig van de kantonrechter

1.2 De kandidaat onderbouwt voor een situatie of er sprake is van testamentair of wettelijk
erfrecht
Wettelijk erfrecht: de wet geeft aan voor wie het vermogen van de overledene is > ook wel een
vangnet is het voor als iemand geen test. Heeft gemaakt, is de wet hun vangnet.

Het wettelijk erfrecht is van toepassing als de overledene geen testament heeft gemaakt. De wet
geeft aan wie de erfgenamen zijn. art. 4:10 BW wijst de erfgenamen aan, ook wie de
plaatsvervangers zijn indien de 1e groep er niet is.
(Wettelijk erfrecht wordt ook wel het versterferfrecht genoemd.)

Testamentair erfrecht: afwijken van de regels van het wettelijk erfrecht. (wie dat wilt maakt een
testament op)
Ø Wordt door de notaris opgemaakt (akte)
Ø Erflater/erflaatster legt vast wat er na zijn overlijden met zijn vermogen moet gebeuren.

Dus als er sprake is van een testament > testamentair erfrecht
Geen sprake van een testament > wettelijk erfrecht

1.3 De kandidaat onderbouwt voor een situatie of er recht is op een legitieme portie
Kinderen hebben altijd recht op een bepaald deel van de nalatenschap van hun ouders. Het gedeelte
waar ze recht op hebben = de legitieme portie art. 4:63 e.v. BW

Legitimaris = iemand die recht heeft op een legitieme portie
Ø alleen kinderen kunnen legitimaris zijn. (dus niet ouders of echtgenoten)
Ø Kleinkinderen hebben bij wijze van plaatsvervulling recht op de legitieme portie van hun al
overleden of onwaardig ouder (onwaardig ouder art. 4:3 BW
De legitieme portie bedraagt de helft van wat een kind zou hebben gekregen volgens het wettelijk
erfrecht.

Bedrag in geld
- Kinderen kunnen wel worden onterfd. Ze zijn geen erfgenaam meer en dus geen
rechtsopvolger van de ouder.
- Ze hebben wel altijd recht op een geldbedrag ter waarde van de legitieme portie
- Een legitieme portie bestaat namelijk niet uit een deel van de nalatenschap, maar uit een
bedrag in geld ter waarde van de helft van het wettelijk erfdeel.
- Geen recht op goederen, maar wel op geld.
Geldig testament
- Als een ouder in zijn testament geen rekening houdt met de legitieme portie van het kind, is
het testament evengoed geldig.
- ‘’berusten’’ de kinderen in het testament, dan krijgen zij niets. (dus zich erbij neerleggen en
niet nadenkende over de legitieme portie die ze kunnen krijgen)
- Willen ze wel hun deel? > dan moeten ze hun legitieme portie opeisen bij de erfgenamen
- Rekening houden met hun rechten > ze hebben recht op een bedrag ter waarde de helft van
hun wettelijk erfdeel.
- Legitieme portie is pas opeisbaar bij het overlijden van de 2e ouder. (langstlevende ouder)




LW