lOMoARcPSD|2668334
, lOMoARcPSD|2668334
Inhoud
Hoofdstuk 1: Een bijzondere Medisch Specialisme............................................................3
Hoofdstuk 2: Psychopathologie......................................................................................... 5
Hoofdstuk 3: Het Psychiatrisch onderzoek........................................................................9
Hoofdstuk 4: Diagnose en classificatie............................................................................14
Hoofdstuk 5: Epidemiologie............................................................................................. 17
Hoofdstuk 6: Etiopathogenese......................................................................................... 18
Hoofdstuk 7: Gevolgen.................................................................................................... 22
Hoofdstuk 8:Behandeling................................................................................................ 23
Hoofdstuk 9: Cognitieve stoornissen...............................................................................24
Hoofdstuk 10: Psychotische stoornissen..........................................................................28
Hoofdstuk 11: Stemmingsstoornissen.............................................................................34
Hoofdstuk 12: Angst- en dwangstoornissen....................................................................36
Hoofdstuk 13: Stress- en aanpassingsstoornissen...........................................................39
Hoofdstuk 14: Stoornissen met vooral lichamelijke symptomen.....................................44
Hoofdstuk 15: Conatieve stoornissen..............................................................................48
Hoofdstuk 16: Persoonlijkheids- en ontwikkelingsstoornissen.........................................56
Hoofdstuk 17: psychiatrie in de eerste lijn......................................................................59
Hoofdstuk 18: spoedeisende psychiatrie.........................................................................59
Hoofdstuk 19: Ziekenhuispsychiatrie..............................................................................60
Hoofdstuk 20: Ouderenpsychiatrie..................................................................................61
Hoofdstuk 21: Forensische psychiatrie............................................................................63
Hoofdstuk 22: transculturele psychiatrie.........................................................................64
Hoofdstuk 23: Psychiatrie en arbeid................................................................................64
Hoofdstuk 24: psychiatrie en verstandelijke handicap....................................................64
Hoofdstuk 25: geschiedenis van de psychiatrie..............................................................71
Hoofdstuk 26: structuur en functioneren van de geestelijke gezondheidszorg...............74
Hoofdstuk 27: Psychiatrie en recht..................................................................................77
Hoofdstuk 28: de psychiatrie als medisch specialisme....................................................79
, lOMoARcPSD|2668334
Compact uittreksel hele boek 3e druk, alleen kernpunten
Hoofdstuk 1: Een bijzondere Medisch Specialisme
Diepgaande beschouwingen en speculaties over wat er achter en onder psychische
klachten zit, spelen in de dagelijkse praktijk van de psychiatrie geen rol van
betekenis. Ook geeft de psychiatrie geen diepe inzichten in de psyche of in de
samenhang tussen lichaam en geest. Door bestudering van de psychiatrie krijgt
men weliswaar meer oog voor de structuur van psychische processen en wat daarin
mis kan gaan, maar verwerft men niet automatisch meer zelfkennis.
Psychiaters zijn eerder bezig met de oppervlakte, met datgene wat men aan een
patiënt kan zien en horen.
Symptomen behorende tot het domein van de psychiater kunnen psychische
oorzaken hebben, maar het is evenzeer mogelijk dat zij kunnen worden
teruggevoerd op lichamelijke ziekten
(bv. Depressie veroorzaakt door hypothyreoïdie). Omgekeerd kunnen psychische
factoren stoornissen veroorzaken op lichamelijke vlak: anorexia nervosa. Psychiatrie
heeft dus overlapping met andere specialismen, maar de nadruk ligt op psychische
symptomen of psychische oorzaken.
Het belang van de anamnese wordt in vele specialismen aan het zicht onttrokken
door het veelvuldige gebruik van diagnostische hulpmiddelen. In de psychiatrie
vormt de anamnese de hoeksteen van de psychiatrische diagnostiek en worden
hulpmiddelen als beeldvormende technieken e.d. alleen gebruikt bij mogelijke
lichamelijke aandoeningen.
Terwijl de somatische specialist begint met de anamnese en daarna overgaat op
het lichamelijke onderzoek, doet de psychiater zijn onderzoek terwijl hij de
anamnese opneemt. De diagnostiek bij de somatische specialist is dan ook vooral
gericht op ‘iets wat je hebt’ waardoor de ziekte als het ware wordt losgemaakt van
de zieke en het onderzoek zich splitst. Terwijl de diagnostiek in de psychiatrie ook
gericht is op de individuele ziekte. (zie hoofdstuk 3) Omdat er in de psychiatrie niet
altijd specifieke oorzaken aan bepaalde syndromen worden aangewezen, spreekt
men voornamelijk van syndroomdiagnose/descriptieve diagnose: slechts
beschrijvende diagnose zonder informatie over de redenen en manier van
ontstaan. (zie hoofdstuk 4)
Door deze kenmerken van de psychiatrische diagnostiek, is het epidemiologisch
onderzoek naar psychiatrische stoornissen complexer dan bij lichamelijke
ziekten. (zie hoofdstuk 5) Psychiatrische ziekten ontstaan door een complexe
interactie van dergelijke psychische factoren met erfelijke oorzaken, lichamelijke
ziekten en ervaringen, opgedaan in opvoeding en andere sociale situaties. (zie
hoofdstuk 6)
Net als bij lichamelijke ziekten, hebben psychiatrische stoornissen vaak ernstige
gevolgen voor de patiënt, zijn directe omgeving en de maatschappij. De ernst van
de gevolgen van een depressieve stoornis zal in de nabije toekomst alleen
worden overtroffen door ischemische hartaandoeningen. (zie hoofdstuk 7)
Psychiatrische behandelingen worden, net als behandelingen bij de andere
specialismen, op effectiviteit onderzocht in randomized controlled trials. Hoewel er
een groot arsenaal effectieve psychofarmaca bestaat, speelt het gesprek
gemiddeld genomen in de psychiatrie een grotere rol dan in de rest van de
geneeskunde. Gedeeltelijk betreft die de psychotherapie, wat niet alleen gericht is
op het herstellen van de symptomen van de psychiatrische ziekte, maar ook op
het algemeen functioneren van de patiënt. Eigen aan ernstige psychiatrische
ziekten, tenslotte, is dat het de patiënt ontbreekt aan het besef ziek te zijn. Dit
, lOMoARcPSD|2668334
leidt tot gedwongen opnamen/behandeling. (zie hoofdstuk 8)
De hier aangeduide verschillen en overeenkomsten tussen de psychiatrie en
andere medische disciplines laten zien dat de psychiatrie in de kern een medisch
specialisme is. In de laatste decennia is de belangstelling voor cerebrale disfuncties
weer stormachtig gegroeid. De psychiatrie is weer neurobiologischer en medischer
geworden.
, lOMoARcPSD|2668334
Inhoud
Hoofdstuk 1: Een bijzondere Medisch Specialisme............................................................3
Hoofdstuk 2: Psychopathologie......................................................................................... 5
Hoofdstuk 3: Het Psychiatrisch onderzoek........................................................................9
Hoofdstuk 4: Diagnose en classificatie............................................................................14
Hoofdstuk 5: Epidemiologie............................................................................................. 17
Hoofdstuk 6: Etiopathogenese......................................................................................... 18
Hoofdstuk 7: Gevolgen.................................................................................................... 22
Hoofdstuk 8:Behandeling................................................................................................ 23
Hoofdstuk 9: Cognitieve stoornissen...............................................................................24
Hoofdstuk 10: Psychotische stoornissen..........................................................................28
Hoofdstuk 11: Stemmingsstoornissen.............................................................................34
Hoofdstuk 12: Angst- en dwangstoornissen....................................................................36
Hoofdstuk 13: Stress- en aanpassingsstoornissen...........................................................39
Hoofdstuk 14: Stoornissen met vooral lichamelijke symptomen.....................................44
Hoofdstuk 15: Conatieve stoornissen..............................................................................48
Hoofdstuk 16: Persoonlijkheids- en ontwikkelingsstoornissen.........................................56
Hoofdstuk 17: psychiatrie in de eerste lijn......................................................................59
Hoofdstuk 18: spoedeisende psychiatrie.........................................................................59
Hoofdstuk 19: Ziekenhuispsychiatrie..............................................................................60
Hoofdstuk 20: Ouderenpsychiatrie..................................................................................61
Hoofdstuk 21: Forensische psychiatrie............................................................................63
Hoofdstuk 22: transculturele psychiatrie.........................................................................64
Hoofdstuk 23: Psychiatrie en arbeid................................................................................64
Hoofdstuk 24: psychiatrie en verstandelijke handicap....................................................64
Hoofdstuk 25: geschiedenis van de psychiatrie..............................................................71
Hoofdstuk 26: structuur en functioneren van de geestelijke gezondheidszorg...............74
Hoofdstuk 27: Psychiatrie en recht..................................................................................77
Hoofdstuk 28: de psychiatrie als medisch specialisme....................................................79
, lOMoARcPSD|2668334
Compact uittreksel hele boek 3e druk, alleen kernpunten
Hoofdstuk 1: Een bijzondere Medisch Specialisme
Diepgaande beschouwingen en speculaties over wat er achter en onder psychische
klachten zit, spelen in de dagelijkse praktijk van de psychiatrie geen rol van
betekenis. Ook geeft de psychiatrie geen diepe inzichten in de psyche of in de
samenhang tussen lichaam en geest. Door bestudering van de psychiatrie krijgt
men weliswaar meer oog voor de structuur van psychische processen en wat daarin
mis kan gaan, maar verwerft men niet automatisch meer zelfkennis.
Psychiaters zijn eerder bezig met de oppervlakte, met datgene wat men aan een
patiënt kan zien en horen.
Symptomen behorende tot het domein van de psychiater kunnen psychische
oorzaken hebben, maar het is evenzeer mogelijk dat zij kunnen worden
teruggevoerd op lichamelijke ziekten
(bv. Depressie veroorzaakt door hypothyreoïdie). Omgekeerd kunnen psychische
factoren stoornissen veroorzaken op lichamelijke vlak: anorexia nervosa. Psychiatrie
heeft dus overlapping met andere specialismen, maar de nadruk ligt op psychische
symptomen of psychische oorzaken.
Het belang van de anamnese wordt in vele specialismen aan het zicht onttrokken
door het veelvuldige gebruik van diagnostische hulpmiddelen. In de psychiatrie
vormt de anamnese de hoeksteen van de psychiatrische diagnostiek en worden
hulpmiddelen als beeldvormende technieken e.d. alleen gebruikt bij mogelijke
lichamelijke aandoeningen.
Terwijl de somatische specialist begint met de anamnese en daarna overgaat op
het lichamelijke onderzoek, doet de psychiater zijn onderzoek terwijl hij de
anamnese opneemt. De diagnostiek bij de somatische specialist is dan ook vooral
gericht op ‘iets wat je hebt’ waardoor de ziekte als het ware wordt losgemaakt van
de zieke en het onderzoek zich splitst. Terwijl de diagnostiek in de psychiatrie ook
gericht is op de individuele ziekte. (zie hoofdstuk 3) Omdat er in de psychiatrie niet
altijd specifieke oorzaken aan bepaalde syndromen worden aangewezen, spreekt
men voornamelijk van syndroomdiagnose/descriptieve diagnose: slechts
beschrijvende diagnose zonder informatie over de redenen en manier van
ontstaan. (zie hoofdstuk 4)
Door deze kenmerken van de psychiatrische diagnostiek, is het epidemiologisch
onderzoek naar psychiatrische stoornissen complexer dan bij lichamelijke
ziekten. (zie hoofdstuk 5) Psychiatrische ziekten ontstaan door een complexe
interactie van dergelijke psychische factoren met erfelijke oorzaken, lichamelijke
ziekten en ervaringen, opgedaan in opvoeding en andere sociale situaties. (zie
hoofdstuk 6)
Net als bij lichamelijke ziekten, hebben psychiatrische stoornissen vaak ernstige
gevolgen voor de patiënt, zijn directe omgeving en de maatschappij. De ernst van
de gevolgen van een depressieve stoornis zal in de nabije toekomst alleen
worden overtroffen door ischemische hartaandoeningen. (zie hoofdstuk 7)
Psychiatrische behandelingen worden, net als behandelingen bij de andere
specialismen, op effectiviteit onderzocht in randomized controlled trials. Hoewel er
een groot arsenaal effectieve psychofarmaca bestaat, speelt het gesprek
gemiddeld genomen in de psychiatrie een grotere rol dan in de rest van de
geneeskunde. Gedeeltelijk betreft die de psychotherapie, wat niet alleen gericht is
op het herstellen van de symptomen van de psychiatrische ziekte, maar ook op
het algemeen functioneren van de patiënt. Eigen aan ernstige psychiatrische
ziekten, tenslotte, is dat het de patiënt ontbreekt aan het besef ziek te zijn. Dit
, lOMoARcPSD|2668334
leidt tot gedwongen opnamen/behandeling. (zie hoofdstuk 8)
De hier aangeduide verschillen en overeenkomsten tussen de psychiatrie en
andere medische disciplines laten zien dat de psychiatrie in de kern een medisch
specialisme is. In de laatste decennia is de belangstelling voor cerebrale disfuncties
weer stormachtig gegroeid. De psychiatrie is weer neurobiologischer en medischer
geworden.
