Samenvatting Basiskennis taalonderwijs A1

Hoofdstuk 2-3-4-9-10




Taal samenvatting:

Basiskennis taalonderwijs H2:

Hoofdstuk 2.1: Taalonderwijs
2.1.1 belang taalonderwijs

5 argumenten om apart onderwijs te geven in taal:
1. Schriftelijke taalvaardigheid leren kinderen niet spontaan.
2. Niet alle kinderen kunnen zich zelfstandig een bepaald niveau van
taalvaardigheid eigen maken.
3. Op school leer je een ander soort taalgebruik dan in het dagelijks leven.
4. Bepaalde taalvormen leer je alleen met behulp van taalonderwijs
5. Als je kinderen plezier in het lezen van boeken wilt bijbrengen, dan moet je
daar apart aandacht aan besteden

2.1.2 taalonderwijs op de basisscholen

Het lesgeven met behulp van een methode is traditioneel taalonderwijs.

Taalonderwijs wordt in de volgende onderverdeling genoemd:
 Mondeling onderwijs
 Schriftelijk onderwijs
 Taalbeschouwing, waaronder strategieën

In de praktijk zie je dat in taalmethoden een nog verfijndere verdeling in
domeinen wordt genoemd:
 Mondelinge taalvaardigheid; spreken en luisteren
 Woordenschat; betekenis van woorden achterhalen
 Beginnende geletterdheid; vermogen om schriftelijke taal te begrijpen en
gebruiken
 Voortgezet technisch lezen
 Begrijpend lezen
 Stellen; schrijven van teksten
 Jeugdliteratuur; het lezen van literaire teksten
 Taalbeschouwing; het reflecteren op de taalvorm, de manier waarop iets
verwoord wordt en het gebruik van taal.
 Spelling

Geletterdheid kun je in drie stadia onderscheiden;
1. Ontluikende (0 tot 4 jaar)
2. Beginnende (groep 1 tot 3)
3. Gevorderde (periode na groep 3)


Een belangrijk onderdeel bij beginnend geletterdheid is het leren lezen in groep
3. We noemen dit ook wel aanvankelijk lezen.


1

,Hoofdstuk 2-3-4-9-10


Het voortgezet lezen gaat om de periode na groep 3.

De domeinen zijn vooral van belang in het taalonderwijs voor kinderen vanaf
groep 3. In de kleutergroepen wordt vooral aan het mondelinge taalonderwijs
gewerkt.




Hoofdstuk 2.2: Het taalsysteem
2.2.1 functies van taal



2

, Hoofdstuk 2-3-4-9-10


Taal heeft verschillende functies voor mensen:
 De communicatieve of sociale taalfunctie
 De conceptualiserende of cognitieve functie
 De expressieve taalfunctie

De communicatieve of sociale taalfunctie;
We gebruiken de taal als communicatiemiddel.
Het gaat om de interactie tussen mensen.

Verschillende sociale taalfuncties:
 Zelfhandhaving; jezelf beschermen en verdedigen (‘Nee, ik houd de tas
vast’)
 Zelfsturing; ordenen van handelen en plannen aankondigen (‘ik ga naar
de bakker’)
 Sturing van anderen; gedrag van een ander beïnvloeden (‘Ga je mee?’)
 Structurering van gesprek; gespreksverloop beïnvloeden

Conceptualiserende of cognitieve functie:
Je gebruikt de taal als hulpmiddel om je gedachten te ordenen en greep te
krijgen op de werkelijkheid. Je verwijst met behulp van taal naar betekenissen en
concepten uit de werkelijkheid.

De 3 functies:
1. Rapporteren; je kunt beschrijven van iets wat in de werkelijkheid
voorkomt. Iets dat je hebt gezien of hebt meegemaakt.

2. Redeneren; je bewerkt de gebeurtenis door bijvoorbeeld chronologisch te
ordenen, conclusies trekken, relatie leggen tussen middel en doel,
probleem oplossen

3. Projecteren; je probeert je te verplaatsen in gedachten en gevoelens van
een ander.


De expressieve taalfunctie:
Je gebruikt de taal om te experimenteren, om je gevoelens te uiten, om iets te
zeggen dat anderen nog niet eerder zogezegd hebben. We gebruiken de taal om
ons van anderen te onderscheiden of om uitdrukking te geven aan persoonlijke
emoties.




3