Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering, H3
Analyse van gedrag, stap 2
§3.1, Inleiding
Preventie is alleen mogelijk als de oorzaken bekend en veranderbaar zijn.
Is ongezond gedrag de oorzaak van het gezondheidsprobleem?
§3.2, Risicofactoren voor ziekten en aandoeningen
De risicofactoren bij de analyse van gedrag gaan over factoren die een verhoogd
risico geven op het ontstaan van gezondheidsproblemen.
1. Leefstijl en gedrag
2. Fysieke en sociaal-culturele omgevingsfactoren (bijv. opvoeding)
3. Persoonsgebonden factoren
Somatische factoren = factoren die gedurende het leven zijn ontstaan
Psychische factoren = factoren zoals stress en gebrek aan controle
§3.3, Epidemiologisch onderzoek om het verband tussen gedrag en gezondheid
te onderzoeken
Epidemiologie = houdt zich bezig met het verband tussen gedrag en
gezondheidsproblemen in de bevolking.
Interventies ter bevordering van gezond gedrag moeten sterk bewijs hebben dat
het gedrag een oorzaak is van de gezondheidsproblemen.
§3.3.1, Aanwijzingen voor een oorzakelijk verband
Het bewijs voor een oorzakelijk verband tussen gedrag en gezondheid is sterker
als dit aan een aantal van de volgende voorwaarden voldoet:
Biologische plausibiliteit (is de biologische factor ook de oorzaak?)
Tijdsrelatie (vanaf wanneer speelt het gedrag een rol?)
Sterkte van het verband
Dosis-effect (waar is de doelgroep aan blootgesteld?)
Consistentie (als de gedragsoorzaak vaker is gevonden)
Analogie
§3.3.2, Kenmerken van epidemiologisch onderzoek en aanwijzingen voor
causaliteit
Experimenteel onderzoek = onder strikt gecontroleerde omstandigheden een
interventiegroep blootstellen aan een vermeende
risicofactor met de aanwezigheid van een
controlegroep. (RCT)
Observationeel onderzoek:
Prospectief-cohortonderzoek (naar de relatie tussen gedrag en
gezondheid) (meest gebruikte vorm!)
- Verzameld informatie over gezondheidsgedrag van een groep mensen
- De groep/cohort wordt een tijdje gevolgd (follow up periode) van een
paar jaar tot tientallen jaren
Ella van Vliet 1
Analyse van gedrag, stap 2
§3.1, Inleiding
Preventie is alleen mogelijk als de oorzaken bekend en veranderbaar zijn.
Is ongezond gedrag de oorzaak van het gezondheidsprobleem?
§3.2, Risicofactoren voor ziekten en aandoeningen
De risicofactoren bij de analyse van gedrag gaan over factoren die een verhoogd
risico geven op het ontstaan van gezondheidsproblemen.
1. Leefstijl en gedrag
2. Fysieke en sociaal-culturele omgevingsfactoren (bijv. opvoeding)
3. Persoonsgebonden factoren
Somatische factoren = factoren die gedurende het leven zijn ontstaan
Psychische factoren = factoren zoals stress en gebrek aan controle
§3.3, Epidemiologisch onderzoek om het verband tussen gedrag en gezondheid
te onderzoeken
Epidemiologie = houdt zich bezig met het verband tussen gedrag en
gezondheidsproblemen in de bevolking.
Interventies ter bevordering van gezond gedrag moeten sterk bewijs hebben dat
het gedrag een oorzaak is van de gezondheidsproblemen.
§3.3.1, Aanwijzingen voor een oorzakelijk verband
Het bewijs voor een oorzakelijk verband tussen gedrag en gezondheid is sterker
als dit aan een aantal van de volgende voorwaarden voldoet:
Biologische plausibiliteit (is de biologische factor ook de oorzaak?)
Tijdsrelatie (vanaf wanneer speelt het gedrag een rol?)
Sterkte van het verband
Dosis-effect (waar is de doelgroep aan blootgesteld?)
Consistentie (als de gedragsoorzaak vaker is gevonden)
Analogie
§3.3.2, Kenmerken van epidemiologisch onderzoek en aanwijzingen voor
causaliteit
Experimenteel onderzoek = onder strikt gecontroleerde omstandigheden een
interventiegroep blootstellen aan een vermeende
risicofactor met de aanwezigheid van een
controlegroep. (RCT)
Observationeel onderzoek:
Prospectief-cohortonderzoek (naar de relatie tussen gedrag en
gezondheid) (meest gebruikte vorm!)
- Verzameld informatie over gezondheidsgedrag van een groep mensen
- De groep/cohort wordt een tijdje gevolgd (follow up periode) van een
paar jaar tot tientallen jaren
Ella van Vliet 1
