Project, samenvatting ‘interviewen; theorie, techniek en training’ – Emans
Deel 1: Oriëntatie
1. Kenmerken van interviews
Interviewen is door de jaren heen steeds belangrijker en ook ingewikkelder geworden. Het doen van een
interviewen gaat gepaard met een hoop regels en gedragscodes. We vragen ons af wat eigenlijk het doel is van
een interview en wat je doet als interviewer. De belangrijkste visie is de ‘genuanceerd objectivistische visie’.
Een nogal abstracte en kale definitie van een interview = een gesprek tussen twee personen, waarbij de één
vragen stelt en de ander daar antwoorden op geeft, terwijl de eerste, de vragensteller, er ook nog voor zorgt
dat die antwoorden op de een of andere manier worden vastgelegd.
1.1. Doel van interviews, een objectivistische visie
Het doel van een interview is als volgt te omschrijven: Het verzamelen van informatie uit mededelingen van de
ondervraagde persoon of personen ter beantwoording van een of meer vooraf bedachte vraagstellingen.
Het is dit doel wat er voor zorgt dat een interview zich onderscheidt van andere gespreksvormen. Het gaat bij
een interview over het planmatig verkrijgen van gegevens. Meestal is het verkrijgen van informatie bij andere
gespreksvormen meer een bijzaak, een nevendoelstelling. Een interview heeft geen nevendoelstellingen, maar
dat betekent niet dat het geen bijeffecten heeft.
Een interview kan een bewustmakende werking hebben ; bepaalde vragen zorgen voor een sterker
bewustzijn bij mensen, bijvoorbeeld wanneer er gevraagd wordt naar bepaalde ziektes.
Een interview kan gedrags beïnvloedend werken ; het interview zorgt voor bepaald gedrag.
Bekend verschijnsel is het ‘bevriezen van opinies’ = wie een keer als geïnterviewde een bepaalde
opinie heeft uitgesproken, raakt op de een of andere wijze vaak sterker overtuigd van die opinie.
Sommige bijeffecten kunnen echt het nastreven waard zijn. Echter worden ze met een interview niet expliciet
nagestreefd en gaat het alleen om het verzamelen van informatie. Deze visie wordt de objectivistische visie
genoemd = wat nagestreefd wordt is een objectieve registratie van wat de geïnterviewde te melden heeft aan
inzichten, ideeën, gevoelens, behoeftes, herinneringen en dergelijke.
Deze visie wordt echter niet door iedereen aangehouden en geaccepteerd. De constructivistische redenering is
de tegenhanger en stelt: interviewen betekent interactie en interactie betekent onderlinge beïnvloeding van
interacterende personen. Het objectivistische idee dat interviewen op zuivere informatieverzameling neer komt
zou volgens hen dus helemaal niet van toepassing zijn. Een interviewer zou namelijk dingen losmaken bij de
geïnterviewde. Zo brengt hij hem op ideeën en maakt hij gevoelens los. Andersom ondergaat ook de
interviewer een leerproces. Zo komt hij tot scherper inzicht in wat hij te weten zou willen komen van de
geïnterviewde en kan hij de vragen die hij stelt hier aan aanpassen. Op deze manier zijn de interviewresultaten
dus altijd de resultaten van de interactie tussen het tweetal. Ze kunnen niet opgevat worden als informatie
over de situatie van de geïnterviewde als op zichzelf staand persoon. Bij de objectivistische visie wordt er wel
vanuit gegaan dat dat kan: er wordt vastgehouden aan de gedachte dat interviews er alleen zijn om te
achterhalen wat de geïnterviewde personen te melden hebben over een stukje realiteit, zoals relaties.
Aan de hand van deze twee visies zouden interviewers ook verschillend te werk gaan:
Objectivistisch ; de onvermijdelijke interactie-invloeden worden voor lief genomen en als imperfectie
gezien bij de interviewresultaten. De interviewer zou er alles aan moeten doen om deze invloeden te
beperken en om er ook maximaal zich op te houden.
Constructivistisch ; men erkent dat de werkelijkheid die uit een interview naar voren komt tijdens
datzelfde interview als het ware ‘gemaakt’ (geconstrueerd) wordt. Bij sommige interviews gebruiken de
interviewers juist hun invloed om het gesprek als het ware te vormen. De interviewer geeft zichzelf dus alle
ruimte om inhoudelijk met de geïnterviewde mee te denken.
Tegenstanders van de objectivistische visie associëren, ten onrechte, de objectivistische methode met een
keuze voor een kwantitatief interview = een interview met vragen waarop slechts eenduidig codeerbare
antwoorden gegeven kunnen worden (gesloten vragen). Daar tegenover zou het kwalitatieve of diepte-
interview staan = verwijst naar interviews waarin de verzamelde antwoorden de vorm hebben van diepgaande
persoonlijke verhalen die de geïnterviewde vertelt over zijn situatie.
Echter kan met een objectivistische visie net zo goed diepgaande verhalen verkregen worden, in tegenstelling
tot wat tegenstanders van de visie beweren.
Deel 1: Oriëntatie
1. Kenmerken van interviews
Interviewen is door de jaren heen steeds belangrijker en ook ingewikkelder geworden. Het doen van een
interviewen gaat gepaard met een hoop regels en gedragscodes. We vragen ons af wat eigenlijk het doel is van
een interview en wat je doet als interviewer. De belangrijkste visie is de ‘genuanceerd objectivistische visie’.
Een nogal abstracte en kale definitie van een interview = een gesprek tussen twee personen, waarbij de één
vragen stelt en de ander daar antwoorden op geeft, terwijl de eerste, de vragensteller, er ook nog voor zorgt
dat die antwoorden op de een of andere manier worden vastgelegd.
1.1. Doel van interviews, een objectivistische visie
Het doel van een interview is als volgt te omschrijven: Het verzamelen van informatie uit mededelingen van de
ondervraagde persoon of personen ter beantwoording van een of meer vooraf bedachte vraagstellingen.
Het is dit doel wat er voor zorgt dat een interview zich onderscheidt van andere gespreksvormen. Het gaat bij
een interview over het planmatig verkrijgen van gegevens. Meestal is het verkrijgen van informatie bij andere
gespreksvormen meer een bijzaak, een nevendoelstelling. Een interview heeft geen nevendoelstellingen, maar
dat betekent niet dat het geen bijeffecten heeft.
Een interview kan een bewustmakende werking hebben ; bepaalde vragen zorgen voor een sterker
bewustzijn bij mensen, bijvoorbeeld wanneer er gevraagd wordt naar bepaalde ziektes.
Een interview kan gedrags beïnvloedend werken ; het interview zorgt voor bepaald gedrag.
Bekend verschijnsel is het ‘bevriezen van opinies’ = wie een keer als geïnterviewde een bepaalde
opinie heeft uitgesproken, raakt op de een of andere wijze vaak sterker overtuigd van die opinie.
Sommige bijeffecten kunnen echt het nastreven waard zijn. Echter worden ze met een interview niet expliciet
nagestreefd en gaat het alleen om het verzamelen van informatie. Deze visie wordt de objectivistische visie
genoemd = wat nagestreefd wordt is een objectieve registratie van wat de geïnterviewde te melden heeft aan
inzichten, ideeën, gevoelens, behoeftes, herinneringen en dergelijke.
Deze visie wordt echter niet door iedereen aangehouden en geaccepteerd. De constructivistische redenering is
de tegenhanger en stelt: interviewen betekent interactie en interactie betekent onderlinge beïnvloeding van
interacterende personen. Het objectivistische idee dat interviewen op zuivere informatieverzameling neer komt
zou volgens hen dus helemaal niet van toepassing zijn. Een interviewer zou namelijk dingen losmaken bij de
geïnterviewde. Zo brengt hij hem op ideeën en maakt hij gevoelens los. Andersom ondergaat ook de
interviewer een leerproces. Zo komt hij tot scherper inzicht in wat hij te weten zou willen komen van de
geïnterviewde en kan hij de vragen die hij stelt hier aan aanpassen. Op deze manier zijn de interviewresultaten
dus altijd de resultaten van de interactie tussen het tweetal. Ze kunnen niet opgevat worden als informatie
over de situatie van de geïnterviewde als op zichzelf staand persoon. Bij de objectivistische visie wordt er wel
vanuit gegaan dat dat kan: er wordt vastgehouden aan de gedachte dat interviews er alleen zijn om te
achterhalen wat de geïnterviewde personen te melden hebben over een stukje realiteit, zoals relaties.
Aan de hand van deze twee visies zouden interviewers ook verschillend te werk gaan:
Objectivistisch ; de onvermijdelijke interactie-invloeden worden voor lief genomen en als imperfectie
gezien bij de interviewresultaten. De interviewer zou er alles aan moeten doen om deze invloeden te
beperken en om er ook maximaal zich op te houden.
Constructivistisch ; men erkent dat de werkelijkheid die uit een interview naar voren komt tijdens
datzelfde interview als het ware ‘gemaakt’ (geconstrueerd) wordt. Bij sommige interviews gebruiken de
interviewers juist hun invloed om het gesprek als het ware te vormen. De interviewer geeft zichzelf dus alle
ruimte om inhoudelijk met de geïnterviewde mee te denken.
Tegenstanders van de objectivistische visie associëren, ten onrechte, de objectivistische methode met een
keuze voor een kwantitatief interview = een interview met vragen waarop slechts eenduidig codeerbare
antwoorden gegeven kunnen worden (gesloten vragen). Daar tegenover zou het kwalitatieve of diepte-
interview staan = verwijst naar interviews waarin de verzamelde antwoorden de vorm hebben van diepgaande
persoonlijke verhalen die de geïnterviewde vertelt over zijn situatie.
Echter kan met een objectivistische visie net zo goed diepgaande verhalen verkregen worden, in tegenstelling
tot wat tegenstanders van de visie beweren.
