1: Wetenschappelijke Revolutie
Kenmerken wetenschappelijke revolutie:
● nieuwe manier van onderzoeken
observeren, experimenteren, redeneren en concluderen
● grote veranderingen in de medische zorg en wind, water, gas, stroom en elektriciteit
werden ontdekt
● verzet van de kerk
Oorzaken wetenschappelijke revolutie:
● ontdekkingsreizen wereldbeeld verbreed
● ambachtelijke technieken meetkunde, mijnbouw, instrumentenmakers,
scheepsbouw
● humanistische tekstanalyse zelfstandig denken van de mens (verder gaan op
Griekse en Romeinse kennis)
● rationalisme van Descartes ratio en de rede en logisch denken
● empirisme van Locke kennis gebaseerd op waarneming en ervaring
Nieuwe inzichten en ontdekkingen:
● Newton: natuurwetten en zwaartekracht
● Antoni: microscoop
● wonderen van de bijbel konden niet verklaard worden met menselijke kennis
● ontdekkingen van verschillende culturen door middel van wereldreizen
● kritiek op de kerk en levenswijze geestelijke → Luther en Calvijn
Deze nieuwe inzichten en ontdekkingen, leidden tot discussies over de positie van
godsdienst in de samenleving. Een belangrijk gevolg van deze debatten was dat godsdienst
en geweten steeds minder als verantwoordelijkheid van staat of vorst werden gezien, maar
als zaken van het individu.
,2: Wetenschappelijke revolutie leidt tot de
Verlichting
Toetsbare gebieden van de samenleving in de verlichting:
● traditie:
○ gezag werd in twijfel getrokken
○ scheiding kerk en staat
○ tegen bijgeloof: magie en hekserij
○ wereldlijke- en kerkelijke rechtbanken
● religieuze praktijken:
○ vrijheid van godsdienst
○ geen commentaar op andermans geloof
● bestaande gezagsverhoudingen:
○ volkssoevereiniteit: macht ontlenen aan het volk en de staat is het volk
verantwoording schuldig
○ sociaal contact tussen vorst, volk en onderling burgers. voorkomen van
nieuwe oorlogen. Locke en Rousseau
○ trias politica: scheiding der machten van Montesquieu
● opvoeding:
○ kind behandelen alsof het een volwassenen is
○ Rousseau schrijft opvoedingsboek
○ laat kinderen zelf antwoorden zoeken en dingen ervaren
● onderwijs:
○ iedereen dezelfde kansen
○ zelf ervaren en onderzoeken
○ kennis van samenleving verbeteren
● verbreiding van kennis:
○ onderling resultaten uitwisselen en werken in verenigingen
○ Diderot schreef de encyclopedie
Kritiek op de maatschappij leidde tot optimisme en geloof in vooruitgang. Menselijk
verstand heeft ook grenzen. Kant zei: ´We kunnen de werkelijkheid niet werkelijk kennen,
omdat we die zelf in onze gedachten vormgeven op basis van de werkelijkheid die we
waarnemen.
, 3: De belangrijkste verlichters en hun
invloed
natuurrechten: rechten die voor iedereen gelden, ongeacht tijd en plaats. Locke zei
dat elk mens recht heeft op leven, vrijheid en bezit.
sociaal contract: contract tussen volk en vorst om natuurlijke rechten te beschermen
en om nieuwe oorlogen te voorkomen
Het volk vond dat dingen zoals rechtspraak wel overgelaten moeten worden aan de
overheid.
Locke:
● wetten voor iedereen gelijk
● belasting mag alleen geheven worden met toestemming van het volk
● godsdienst vrijheid
● elke godsdienst moet gelijk behandeld worden
● wetgevend lichaam mag niet de wetgevende macht overdragen
● volk = adel + rijke burgers
Rousseau:
● vrijheid en gelijkheid van arme en slaven
○ ongeacht afkomst en cultuur hebben arme en slaven recht op leven, vrijheid,
gezondheid en bezit
● vormen van directe democratie op basis van Algemene Wil.
○ iedereen zal doen wat goed is voor het volk, en wat goed is voor het volk, is
goed voor iedereen
○ wie weigert, zal gedwongen worden
● volk = alle burgers
Montesquieu:
● trias politica
○ wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht
○ machtsmisbruik voorkomen
Adam Smith:
● vrije markt economie
○ iedere individu moet de vrijheid hebben om zijn eigen belang na te streven
○ → onzichtbare hand → welvaart voor alle
Kenmerken wetenschappelijke revolutie:
● nieuwe manier van onderzoeken
observeren, experimenteren, redeneren en concluderen
● grote veranderingen in de medische zorg en wind, water, gas, stroom en elektriciteit
werden ontdekt
● verzet van de kerk
Oorzaken wetenschappelijke revolutie:
● ontdekkingsreizen wereldbeeld verbreed
● ambachtelijke technieken meetkunde, mijnbouw, instrumentenmakers,
scheepsbouw
● humanistische tekstanalyse zelfstandig denken van de mens (verder gaan op
Griekse en Romeinse kennis)
● rationalisme van Descartes ratio en de rede en logisch denken
● empirisme van Locke kennis gebaseerd op waarneming en ervaring
Nieuwe inzichten en ontdekkingen:
● Newton: natuurwetten en zwaartekracht
● Antoni: microscoop
● wonderen van de bijbel konden niet verklaard worden met menselijke kennis
● ontdekkingen van verschillende culturen door middel van wereldreizen
● kritiek op de kerk en levenswijze geestelijke → Luther en Calvijn
Deze nieuwe inzichten en ontdekkingen, leidden tot discussies over de positie van
godsdienst in de samenleving. Een belangrijk gevolg van deze debatten was dat godsdienst
en geweten steeds minder als verantwoordelijkheid van staat of vorst werden gezien, maar
als zaken van het individu.
,2: Wetenschappelijke revolutie leidt tot de
Verlichting
Toetsbare gebieden van de samenleving in de verlichting:
● traditie:
○ gezag werd in twijfel getrokken
○ scheiding kerk en staat
○ tegen bijgeloof: magie en hekserij
○ wereldlijke- en kerkelijke rechtbanken
● religieuze praktijken:
○ vrijheid van godsdienst
○ geen commentaar op andermans geloof
● bestaande gezagsverhoudingen:
○ volkssoevereiniteit: macht ontlenen aan het volk en de staat is het volk
verantwoording schuldig
○ sociaal contact tussen vorst, volk en onderling burgers. voorkomen van
nieuwe oorlogen. Locke en Rousseau
○ trias politica: scheiding der machten van Montesquieu
● opvoeding:
○ kind behandelen alsof het een volwassenen is
○ Rousseau schrijft opvoedingsboek
○ laat kinderen zelf antwoorden zoeken en dingen ervaren
● onderwijs:
○ iedereen dezelfde kansen
○ zelf ervaren en onderzoeken
○ kennis van samenleving verbeteren
● verbreiding van kennis:
○ onderling resultaten uitwisselen en werken in verenigingen
○ Diderot schreef de encyclopedie
Kritiek op de maatschappij leidde tot optimisme en geloof in vooruitgang. Menselijk
verstand heeft ook grenzen. Kant zei: ´We kunnen de werkelijkheid niet werkelijk kennen,
omdat we die zelf in onze gedachten vormgeven op basis van de werkelijkheid die we
waarnemen.
, 3: De belangrijkste verlichters en hun
invloed
natuurrechten: rechten die voor iedereen gelden, ongeacht tijd en plaats. Locke zei
dat elk mens recht heeft op leven, vrijheid en bezit.
sociaal contract: contract tussen volk en vorst om natuurlijke rechten te beschermen
en om nieuwe oorlogen te voorkomen
Het volk vond dat dingen zoals rechtspraak wel overgelaten moeten worden aan de
overheid.
Locke:
● wetten voor iedereen gelijk
● belasting mag alleen geheven worden met toestemming van het volk
● godsdienst vrijheid
● elke godsdienst moet gelijk behandeld worden
● wetgevend lichaam mag niet de wetgevende macht overdragen
● volk = adel + rijke burgers
Rousseau:
● vrijheid en gelijkheid van arme en slaven
○ ongeacht afkomst en cultuur hebben arme en slaven recht op leven, vrijheid,
gezondheid en bezit
● vormen van directe democratie op basis van Algemene Wil.
○ iedereen zal doen wat goed is voor het volk, en wat goed is voor het volk, is
goed voor iedereen
○ wie weigert, zal gedwongen worden
● volk = alle burgers
Montesquieu:
● trias politica
○ wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht
○ machtsmisbruik voorkomen
Adam Smith:
● vrije markt economie
○ iedere individu moet de vrijheid hebben om zijn eigen belang na te streven
○ → onzichtbare hand → welvaart voor alle
