Opvoeden in niet-westerse migrantengezinnen
Hoofdstuk 3: opvoedingspraktijk; doelen, beleving en strategieën van ouders
Niet-westerse migranten hebben vaak een autoritaire opvoeding tegenover de autoritatieve
opvoeding van Nederlanders. In NL is het opvoed proces meer intentioneel geworden, ouders zijn
zich meer bewust van hun opvoedingstaak en zijn meer sturend, stimulerend en leggen een grote
nadruk op structuur. Opvoedingsdoelen geven richtlijnen en zijn de basis voor het maken van keuzes
en het gedrag tegenover de kinderen. Hier liggen andere opvoedingswaarden ten grondslag.
Het behalen van goede schoolprestaties is een opvoedingsdoel dat bovenaan staat bij Turkse,
Marokkaanse en Surinaamse migranten. Bij Autochtonen is dit minder belangrijk. Het hebben van een
eigen mening is met name belangrijk in de Antilliaanse groep en autochtonen groep. Het minst
populair is dit doel bij de Marokkaanse groep. Deze laatste groep vindt het zijn van een religieus
persoon belangrijk. Turken zetten dit op de 3e plek, bij andere groepen is dit doel minder belangrijk.
Gedragen zoals het hoort neemt vaak een middenpositie in bij de groepen en is het meest belangrijk in
de Surinaamse groep. Rekening houden met anderen wordt door migrantenouders minder belangrijk
gevonden.
Hogeropgeleiden ouders vinden schoolprestaties minder belangrijk dan laagopgeleiden ouders. Er is
ook verschil te zien tussen eerste en tweede generatie, de tweede lijkt vaak meer op de autochtonen
ouders.
Surinamers zijn vaak positief over de opvoeding en Turken het meest negatief over de opvoeding,
deze vinden het vaak moeilijk. Zij zien de omgeving als bedreigend voor hun kinderen.
Migrantenouders van de eerste generatie geven vaker een fysieke straf dan autochtonen ouders en de
tweede generatie. 9 op de 10 ouders geven uitleg bij straffen. 4 op de 5 ouders geven aan structuur
belangrijk te vinden en regels consistent te hanteren. Toezicht komt veel voor bij migrantenouders
door te vragen waar een kind heen gaat enz. Deze controle op afstand, monitoring, wordt het minst
vaak gedaan bij Surinaamse achtergronden. De helft van de migranten kinderen geeft aan dat hun
ouders veel toezicht hebben op hen. Maar niet altijd weten wat ze doen, dit komt door verschillen
tussen omgeving en gezin die een afstand maakt. Meisjes en jongere kinderen ervaren meer toezicht.
Er is ook minder openheid en communicatie, waardoor kinderen niet spontaan hun bezigheden
vertellen.
Migrantenouders geven vaak aan dat hun eigen ouders minder betrokken waren met hun kinderen, er
meer striktheid was en minder communicatie. Ook was er minder intimiteit en openheid over bepaalde
dingen. Dit proberen de migrantenouders met hun eigen kinderen anders aan te pakken. Ze geven hun
kinderen vaak meer vrijheid. Ook autochtonen ouders geven aan dat de opvoeding vroeger anders was,
met meer afstand en striktheid.
Migrantenouders vinden vaak dat autochtonen ouders veel vrijheid geven op jonge leeftijd en wat
strikter zijn met betrekking tot ritme. Zij zien het hebben van een eigen mening vaak als brutaal
gedrag.
Migrantenouders zijn er van bewust dat ze in twee culturen opvoeden. Dit geven ze als argument voor
het verschillen van de opvoeding die zij hebben gehad.
Hoofdstuk 4: steun van sociale netwerken
Sociale netwerken rondom ouders zorgen voor steun, advies en een luisterend oor. Deze hebben
invloed op de opvoeding. Bindende contacten zijn contacten met ongeveer dezelfde soort personen.
Deze contacten zorgen voor een sociaal vangnet. Brugcontacten zijn contacten met mensen die op
een of andere manier een brug slaan naar een andere sociale wereld, dit kunnen instanties zijn.
Hierdoor kunnen migranten hun eigen gemeenschap ontstijgen. Contacten met professionals worden
ook wel linkin contacten genoemd.
Advies kan steunend zijn bij het opvoeden, de behoefte voor informatie vervullen of een sociale en
emotionele functie hebben. Advies uit het informele netwerk bestaat uit advies van naasten. Vooral
van ouders komen dan adviezen, uit de omgeving minder omdat migrantenouders minder geneigd zijn
, hun adviezen te delen met hun omgeving. Ouders kunnen ook formeel advies vragen bij bijvoorbeeld
instanties. Turkse ouders vragen hier wat minder vaak advies. De Antilliaanse achtergrond ontvangt
het meeste advies, vaak door alleenstaande ouder enz.
Marokkaanse moeders ontvangen advies van ouders en zussen en vrienden . Vaak hebben zij
gemiddeld 14 contacten. Ze vinden bij hun (schoon) ouders niet altijd de adviezen die ze nodig hebben
omdat ze de situatie vaak niet begrijpen. Bij zussen vinden ze deze adviezen wel, vaak ook omdat deze
ook in NL wonen en de situatie begrijpen. Wel herkennen ze de gedeelde waarden en normen met de
ouders. Vriendinnen kunnen een brug vormen naar andere manieren van opvoeden. Ook het zien van
opvoeding van autochtonen kunnen een brugfunctie hebben. Niet alle migrantenouders zijn het eens
met de adviezen van instanties.
Er zijn drie factoren die aanleiding geven tot het vragen van advies of die bepaalde steun (on)
mogelijk maken:
Nabijheid; dit speelt een rol in de frequentie van het contact. Zo kunnen contacten die in de
buurt wonen sneller helpen (ook praktisch).
Identificatie; Ook speelt identificatie met deze contacten een rol bij of het advies wordt
gewaardeerd of overgenomen.
Kennis; dit vult aan wat de moeder zelf nog niet weet en komt uit eigen kring of instanties.
Vaak zijn adviezen van professionals er goed in het aanvullen van kennis.
Sommige maken goed gebruik van hun netwerk en anderen juist helemaal niet omdat dit tot
verwarring kan leiden bij tegenstrijdige adviezen. Ook kunnen bepaalde adviezen bewust worden
genegeerd.
Hoofdstuk 5: het welzijn van migrantenkinderen: de rol van opvoeding en leefomstandigheden
Het aantal jongeren met problemen (gezondheid, gedrag en criminaliteit) ligt hoger bij
migrantenkinderen dan bij autochtonen kinderen. Toch gaat het over het algemeen met alle kinderen in
NL heel goed. Dat migrantenkinderen meer problemen hebben is in eerder onderzoek op twee
manieren verklaart:
De leefsituatie van jongeren; ze hebben vaak een lage sociaal economische positie en een
achterstand in ontplooiingsmogelijkheden. Ze leven ook vaker in arme gezinnen en
achterstandswijken.
Culturele verklaringen; de botsing tussen bepaalde waarden en normen kan een verklaring
zijn. Ook de manier van opvoeden, mate van sociale controle en ouderlijk toezicht zijn
verklaringen.
Welzijn van de kinderen volgens de ouders
Migrantenouders rapporteren wat meer problemen dan autochtonen ouders, maar de verschillen zijn
klein. Turkse, Marokkaanse of Surinaamse achtergrond geven aan dat hun kinderen minder vaak
aardig wordt gevonden (ook ouders met lage inkomen vinden dit). Turkse en Antilliaanse ouders
vinden vaker dat hun kind vecht. En Surinaamse en Antilliaanse ouders vinden dat hun kind vaker
verkeerde vrienden heeft. Turken geven aan dat hun kinderen minder vaak ongelukkig zijn dan dat
autochtonen NL aangeven (alleenstaande ouders geven dit ook aan, ook dat hun kinderen vaker over
hoofdpijn en buikpijn klagen)
Het fysieke en psychische welzijn volgens de kinderen
De meeste jongeren voelen zich algemeen gezond. Turkse, Marokkaanse, Antilliaanse en overige niet-
westerse groepen voelen zich vaker matig gezond. Migrantenjongeren rapporteren vaker
gedragsproblemen. Problemen met omgang met leeftijdsgenoten komt vaker voor bij Turken en
Marokkanen. Druk gedrag komt vaker voor bij autochtonen. Somberheid en problemen met sociaal
gedrag komt over alle groepen ongeveer even veel voor.
Er is veel verschil te zien tussen jongens en meisjes, meisjes rapporteren meer emotionele problemen
en een matige gezondheid dan jongens. Jongens rapporteren meer gedragsproblemen. Ook kinderen
met een lager niveau geven meer problemen aan. Kinderen uit een armer gezin voelen zich vaak
ongezonder.
Hoofdstuk 3: opvoedingspraktijk; doelen, beleving en strategieën van ouders
Niet-westerse migranten hebben vaak een autoritaire opvoeding tegenover de autoritatieve
opvoeding van Nederlanders. In NL is het opvoed proces meer intentioneel geworden, ouders zijn
zich meer bewust van hun opvoedingstaak en zijn meer sturend, stimulerend en leggen een grote
nadruk op structuur. Opvoedingsdoelen geven richtlijnen en zijn de basis voor het maken van keuzes
en het gedrag tegenover de kinderen. Hier liggen andere opvoedingswaarden ten grondslag.
Het behalen van goede schoolprestaties is een opvoedingsdoel dat bovenaan staat bij Turkse,
Marokkaanse en Surinaamse migranten. Bij Autochtonen is dit minder belangrijk. Het hebben van een
eigen mening is met name belangrijk in de Antilliaanse groep en autochtonen groep. Het minst
populair is dit doel bij de Marokkaanse groep. Deze laatste groep vindt het zijn van een religieus
persoon belangrijk. Turken zetten dit op de 3e plek, bij andere groepen is dit doel minder belangrijk.
Gedragen zoals het hoort neemt vaak een middenpositie in bij de groepen en is het meest belangrijk in
de Surinaamse groep. Rekening houden met anderen wordt door migrantenouders minder belangrijk
gevonden.
Hogeropgeleiden ouders vinden schoolprestaties minder belangrijk dan laagopgeleiden ouders. Er is
ook verschil te zien tussen eerste en tweede generatie, de tweede lijkt vaak meer op de autochtonen
ouders.
Surinamers zijn vaak positief over de opvoeding en Turken het meest negatief over de opvoeding,
deze vinden het vaak moeilijk. Zij zien de omgeving als bedreigend voor hun kinderen.
Migrantenouders van de eerste generatie geven vaker een fysieke straf dan autochtonen ouders en de
tweede generatie. 9 op de 10 ouders geven uitleg bij straffen. 4 op de 5 ouders geven aan structuur
belangrijk te vinden en regels consistent te hanteren. Toezicht komt veel voor bij migrantenouders
door te vragen waar een kind heen gaat enz. Deze controle op afstand, monitoring, wordt het minst
vaak gedaan bij Surinaamse achtergronden. De helft van de migranten kinderen geeft aan dat hun
ouders veel toezicht hebben op hen. Maar niet altijd weten wat ze doen, dit komt door verschillen
tussen omgeving en gezin die een afstand maakt. Meisjes en jongere kinderen ervaren meer toezicht.
Er is ook minder openheid en communicatie, waardoor kinderen niet spontaan hun bezigheden
vertellen.
Migrantenouders geven vaak aan dat hun eigen ouders minder betrokken waren met hun kinderen, er
meer striktheid was en minder communicatie. Ook was er minder intimiteit en openheid over bepaalde
dingen. Dit proberen de migrantenouders met hun eigen kinderen anders aan te pakken. Ze geven hun
kinderen vaak meer vrijheid. Ook autochtonen ouders geven aan dat de opvoeding vroeger anders was,
met meer afstand en striktheid.
Migrantenouders vinden vaak dat autochtonen ouders veel vrijheid geven op jonge leeftijd en wat
strikter zijn met betrekking tot ritme. Zij zien het hebben van een eigen mening vaak als brutaal
gedrag.
Migrantenouders zijn er van bewust dat ze in twee culturen opvoeden. Dit geven ze als argument voor
het verschillen van de opvoeding die zij hebben gehad.
Hoofdstuk 4: steun van sociale netwerken
Sociale netwerken rondom ouders zorgen voor steun, advies en een luisterend oor. Deze hebben
invloed op de opvoeding. Bindende contacten zijn contacten met ongeveer dezelfde soort personen.
Deze contacten zorgen voor een sociaal vangnet. Brugcontacten zijn contacten met mensen die op
een of andere manier een brug slaan naar een andere sociale wereld, dit kunnen instanties zijn.
Hierdoor kunnen migranten hun eigen gemeenschap ontstijgen. Contacten met professionals worden
ook wel linkin contacten genoemd.
Advies kan steunend zijn bij het opvoeden, de behoefte voor informatie vervullen of een sociale en
emotionele functie hebben. Advies uit het informele netwerk bestaat uit advies van naasten. Vooral
van ouders komen dan adviezen, uit de omgeving minder omdat migrantenouders minder geneigd zijn
, hun adviezen te delen met hun omgeving. Ouders kunnen ook formeel advies vragen bij bijvoorbeeld
instanties. Turkse ouders vragen hier wat minder vaak advies. De Antilliaanse achtergrond ontvangt
het meeste advies, vaak door alleenstaande ouder enz.
Marokkaanse moeders ontvangen advies van ouders en zussen en vrienden . Vaak hebben zij
gemiddeld 14 contacten. Ze vinden bij hun (schoon) ouders niet altijd de adviezen die ze nodig hebben
omdat ze de situatie vaak niet begrijpen. Bij zussen vinden ze deze adviezen wel, vaak ook omdat deze
ook in NL wonen en de situatie begrijpen. Wel herkennen ze de gedeelde waarden en normen met de
ouders. Vriendinnen kunnen een brug vormen naar andere manieren van opvoeden. Ook het zien van
opvoeding van autochtonen kunnen een brugfunctie hebben. Niet alle migrantenouders zijn het eens
met de adviezen van instanties.
Er zijn drie factoren die aanleiding geven tot het vragen van advies of die bepaalde steun (on)
mogelijk maken:
Nabijheid; dit speelt een rol in de frequentie van het contact. Zo kunnen contacten die in de
buurt wonen sneller helpen (ook praktisch).
Identificatie; Ook speelt identificatie met deze contacten een rol bij of het advies wordt
gewaardeerd of overgenomen.
Kennis; dit vult aan wat de moeder zelf nog niet weet en komt uit eigen kring of instanties.
Vaak zijn adviezen van professionals er goed in het aanvullen van kennis.
Sommige maken goed gebruik van hun netwerk en anderen juist helemaal niet omdat dit tot
verwarring kan leiden bij tegenstrijdige adviezen. Ook kunnen bepaalde adviezen bewust worden
genegeerd.
Hoofdstuk 5: het welzijn van migrantenkinderen: de rol van opvoeding en leefomstandigheden
Het aantal jongeren met problemen (gezondheid, gedrag en criminaliteit) ligt hoger bij
migrantenkinderen dan bij autochtonen kinderen. Toch gaat het over het algemeen met alle kinderen in
NL heel goed. Dat migrantenkinderen meer problemen hebben is in eerder onderzoek op twee
manieren verklaart:
De leefsituatie van jongeren; ze hebben vaak een lage sociaal economische positie en een
achterstand in ontplooiingsmogelijkheden. Ze leven ook vaker in arme gezinnen en
achterstandswijken.
Culturele verklaringen; de botsing tussen bepaalde waarden en normen kan een verklaring
zijn. Ook de manier van opvoeden, mate van sociale controle en ouderlijk toezicht zijn
verklaringen.
Welzijn van de kinderen volgens de ouders
Migrantenouders rapporteren wat meer problemen dan autochtonen ouders, maar de verschillen zijn
klein. Turkse, Marokkaanse of Surinaamse achtergrond geven aan dat hun kinderen minder vaak
aardig wordt gevonden (ook ouders met lage inkomen vinden dit). Turkse en Antilliaanse ouders
vinden vaker dat hun kind vecht. En Surinaamse en Antilliaanse ouders vinden dat hun kind vaker
verkeerde vrienden heeft. Turken geven aan dat hun kinderen minder vaak ongelukkig zijn dan dat
autochtonen NL aangeven (alleenstaande ouders geven dit ook aan, ook dat hun kinderen vaker over
hoofdpijn en buikpijn klagen)
Het fysieke en psychische welzijn volgens de kinderen
De meeste jongeren voelen zich algemeen gezond. Turkse, Marokkaanse, Antilliaanse en overige niet-
westerse groepen voelen zich vaker matig gezond. Migrantenjongeren rapporteren vaker
gedragsproblemen. Problemen met omgang met leeftijdsgenoten komt vaker voor bij Turken en
Marokkanen. Druk gedrag komt vaker voor bij autochtonen. Somberheid en problemen met sociaal
gedrag komt over alle groepen ongeveer even veel voor.
Er is veel verschil te zien tussen jongens en meisjes, meisjes rapporteren meer emotionele problemen
en een matige gezondheid dan jongens. Jongens rapporteren meer gedragsproblemen. Ook kinderen
met een lager niveau geven meer problemen aan. Kinderen uit een armer gezin voelen zich vaak
ongezonder.
