Hoorcolleges Justitiële Interventies 2019
Hoorcollege 1 – Risicotaxatie in straf- en civielrechtelijk kader
Docent: Mark Assink
Het doel van risicotaxatie in de jeugdzorg is het zo goed mogelijk inschatten van een
toekomstige gebeurtenis om deze te kunnen voorkomen.
Strafrechtelijk kader:
Risico op recidive inschatten juiste interventies inzetten recidive verlagen.
Civielrechtelijk kader:
Risico op zorgwekkende opgroei- en opvoedingssituatie inschatten juiste interventies
inzetten opgroei- en opvoedingssituatie verbeteren.
Risicotaxatie in strafrechtelijk kader
Het percentage jongeren dat opnieuw een delict pleegt (dus recidiveert) is afhankelijk van tijd
(de follow-up tijd).
- Na een observatie van 10 jaar is bijna 70% gerecidiveerd
- Na een observatie van 4 jaar is ongeveer 50% gerecidiveerd.
Hoe recidive te verlagen?
Om recidive te verlagen wordt vaak het Risk-Need-Responsivity model gebruikt. Dit model
bestaat uit drie principes:
1. Risicoprincipe: dit principe houdt in dat de intensiteit van een interventie moet worden
afgestemd op het recidiverisico.
o Wanneer er sprake is van een hoog risico moet er intensief worden
geïntervenieerd.
o Wanneer er sprake is van een laag risico dient er matig te worden
geïntervenieerd. Een intensieve behandeling kan in dit geval zelfs schadelijk
zijn!
2. Behoefteprincipe: de interventie moet volgens dit principe zich richten op
veranderbare factoren die het sterkst samenhangen met recidive.
o Veranderbaar = dynamisch
o Deze veranderbare factoren die sterk samenhangen met recidive worden ook
wel criminogene behoeften genoemd. De factoren die het sterkst samenhangen
met recidive zullen leiden tot het grootste effect.
3. Responsiviteitsprincipe: de interventie moet worden afgestemd op de motivatie,
leerstijl en mogelijkheden van een jongere.
o “Intervention tailoring”/ “personalized treatment”
o Mensen met angst geef je bijvoorbeeld geen groepstherapie!
Uit onderzoek blijkt dat interventies zonder RNR-principes niet effectief zijn en zelfs
schadelijk kunnen zijn. Interventies met RNR-principes leiden tot 15-35% minder recidive.
, Landelijk Instrumentarium Jeugdstrafrecht (LIJ)
Risicotaxatie door de politie
Geautomatiseerde risico-inschatting op basis van registraties bij de politie.
- Preselect recidive: inschatten (/taxatie) van de kans dat een jongere in de nabije
toekomst weer een delict pleegt.
- Preselect zorg: inschatten (/taxatie) van de kans dat sprake is van een zorgwekkende
opgroei- en opvoedingssituatie (zorgelijke incidenten in het gezin in de nabije
toekomst).
o / (vormen van) kindermishandeling inclusief getuige zijn van huiselijk geweld.
Hoe worden de verschillende risico’s bepaald?
Hoorcollege 1 – Risicotaxatie in straf- en civielrechtelijk kader
Docent: Mark Assink
Het doel van risicotaxatie in de jeugdzorg is het zo goed mogelijk inschatten van een
toekomstige gebeurtenis om deze te kunnen voorkomen.
Strafrechtelijk kader:
Risico op recidive inschatten juiste interventies inzetten recidive verlagen.
Civielrechtelijk kader:
Risico op zorgwekkende opgroei- en opvoedingssituatie inschatten juiste interventies
inzetten opgroei- en opvoedingssituatie verbeteren.
Risicotaxatie in strafrechtelijk kader
Het percentage jongeren dat opnieuw een delict pleegt (dus recidiveert) is afhankelijk van tijd
(de follow-up tijd).
- Na een observatie van 10 jaar is bijna 70% gerecidiveerd
- Na een observatie van 4 jaar is ongeveer 50% gerecidiveerd.
Hoe recidive te verlagen?
Om recidive te verlagen wordt vaak het Risk-Need-Responsivity model gebruikt. Dit model
bestaat uit drie principes:
1. Risicoprincipe: dit principe houdt in dat de intensiteit van een interventie moet worden
afgestemd op het recidiverisico.
o Wanneer er sprake is van een hoog risico moet er intensief worden
geïntervenieerd.
o Wanneer er sprake is van een laag risico dient er matig te worden
geïntervenieerd. Een intensieve behandeling kan in dit geval zelfs schadelijk
zijn!
2. Behoefteprincipe: de interventie moet volgens dit principe zich richten op
veranderbare factoren die het sterkst samenhangen met recidive.
o Veranderbaar = dynamisch
o Deze veranderbare factoren die sterk samenhangen met recidive worden ook
wel criminogene behoeften genoemd. De factoren die het sterkst samenhangen
met recidive zullen leiden tot het grootste effect.
3. Responsiviteitsprincipe: de interventie moet worden afgestemd op de motivatie,
leerstijl en mogelijkheden van een jongere.
o “Intervention tailoring”/ “personalized treatment”
o Mensen met angst geef je bijvoorbeeld geen groepstherapie!
Uit onderzoek blijkt dat interventies zonder RNR-principes niet effectief zijn en zelfs
schadelijk kunnen zijn. Interventies met RNR-principes leiden tot 15-35% minder recidive.
, Landelijk Instrumentarium Jeugdstrafrecht (LIJ)
Risicotaxatie door de politie
Geautomatiseerde risico-inschatting op basis van registraties bij de politie.
- Preselect recidive: inschatten (/taxatie) van de kans dat een jongere in de nabije
toekomst weer een delict pleegt.
- Preselect zorg: inschatten (/taxatie) van de kans dat sprake is van een zorgwekkende
opgroei- en opvoedingssituatie (zorgelijke incidenten in het gezin in de nabije
toekomst).
o / (vormen van) kindermishandeling inclusief getuige zijn van huiselijk geweld.
Hoe worden de verschillende risico’s bepaald?
