Data beheer en Legal Tech
Samenvatting hoofdstuk 1 en 2
1.1 Inleiding en 2.1 Inleiding
Alle organisaties gebruiken tegenwoordig ICT om hun administratie in toe voeren of te
communiceren met klanten en partnerorganisaties. ICT omvat software, maar ook hardware. Onder
legal tech verstaan we een specialistische software die specifiek is ontwikkeld om het werk van
juristen en juridische processen te ondersteunen. Dit kan ook gebruikt worden in het geval van de
rechtspraktijk voor zeer specifieke juridische taken. Je hebt twee andere software die je ‘niet-
juridische’ software of ‘algemene software’ kan noemen.
Kantoorsoftware (verschillende typen software om tekstbestanden te produceren en te
bewerken, presentaties te geven, email te versturen en te ontvangen, financiële rapportages
te maken). Zoals: Microsoft Office, Google, Apple en Apache Open Office
Databases waarin een gemeentegegevens over de basisscholen en schoolgaande jongeren
opslaat, de Belastingdienst gegevens over belastingplichtigen, een groothandel gegevens
over de voorraad en een personeelsafdeling gegevens over werknemers
Websites en webshops: ingericht door organisaties
Logistieke software
Grafische en multimediasoftware
Hardware is de verzamelnaam voor alle fysieke onderdelen en accessoires van computers (ook
smartphones, tablets e.d.) en computernetwerken. Processoren, toetsenborden, harde schijven,
servers, routers worden dus allemaal hardware genoemd.
Met software wordt de programmatuur van hardware bedoeld, van de besturingsprogramma’s die
computers en computeraccessoires laten werken (Windows, Linux, Android en iOs) tot de
programma’s die de computers verschillende functies laten verrichten (tekstverwerken, e-mailen en
gegevens bewerken). Bij het begrip legal tech gaat het vooral om de software.
Bij legal tech software kun je denken aan juridische databanken, software voor de
praktijkondersteuning van advocaten en notarissen, maar ook aan speciaal voor bedrijfsjuridische
afdelingen ontwikkelde databases voor het beheer van contracten en rechtspersonen. E-discovery
software is ter ondersteuning van juridische onderzoeken: het doorzoeken van grote hoeveelheden
elektronische data voor een specifiek doel.
Legal tech kan ook gaan over specialistische software die niet specifiek voor de rechtspraktijk is
ontwikkeld, maar wel vaak in de rechtspraktijk wordt gebruikt. Een voorbeeld hiervan is software
voor beslissingsondersteuning (zoals: beslisboomsoftware of decision tree software). Deze software
wordt in de rechtspraktijk steeds meer gebruikt, maar is niet voor de rechtspraktijk ontwikkeld.
Bij de financiële sector, gezondheidszorg en andere sectoren kom je deze software ook tegen. De
software wordt door zijn specialistische karakter en veelvuldige gebruik in de rechtspraktijk ook wel
legal tech genoemd.
, 2.2 juridische en niet-juridische organisaties
Vanuit het perspectief van dit boek is het belangrijk om een onderscheid te maken tussen juridische
organisaties en niet-juridische organisaties.
Juridische organisaties
Juridische organisaties hebben als kernactiviteit het verlenen van juridische dienstverlening. Een
aantal voorbeelden van dit soort organisaties zijn: rechtbanken, advocatenkantoren,
notariskantoren, juridische adviesbureaus en geschillencommissies. In deze organisaties staat het
werk van juridische professionals centraal. De eindproducten en diensten die de organisatie levert,
zijn sterk juridisch van aard. Hierbij kan gedacht worden aan: rechtsbijstand, juridisch advies en
juridische beslissingen.
Niet-juridische organisaties
Dit zijn organisaties zoals bouwbedrijven, telecombedrijven, gemeenten, universiteiten en vele
andere organisaties met een andere kernactiviteit dan een juridische. Het feit dat deze organisaties
een andere kernactiviteit hebben dan een juridische betekent niet dat juridische aspecten niet van
belang zijn binnen deze organisaties.
Legal tech spelen bij beide organisaties een rol. Uiteraard bij de juridische organisatie maar ook bij de
niet-juridische organisatie, denk bijvoorbeeld aan een juridische afdeling bij de niet-juridische
organisatie.
Binnen een juridische organisatie werken vooral juridische professionals en kom je legal tech dus
overal tegen, naast allerlei ander vormen van ICT.
2.3 korte geschiedenis legal tech
In de jaren van de vorige eeuw ontstond het vakgebied rechtsinformatica, waarin het gebruik van
informatietechnologie voor juridische vraagstukken centraal staat. Een van de belangrijkste vragen
die in de rechtsinformatie een rol speelde en vandaag de dag nog steeds veel mensen fascineert is of
en hoe een computer juridische beslissingen kan nemen. Voorlopig kan vastgesteld worden dat
technologie heel veel juridisch werk kan ondersteunen maar dat het volledig vervangen van juristen
door technologie voorlopig nog niet mogelijks is.
De reden dat het zo moeilijk is om een juridische beslissing volledige te laten automatiseren? Een
computer is vooral goed in staat om beslissingen te nemen wanneer de feiten en regelgeving in
gegeven situatie helder zijn. Bij juridische beslissingen zijn in veel situaties noch de feiten, noch de
regelgeving volledig helder.
Ook als de feiten wel helder zijn, is regelgeving vaak niet volledig helder. Regelgeving is relatief
eenvoudig toe te passen in het geval van zogenoemde gesloten normen. Gesloten normen zijn regels
die weinig interpretatie toelaten, bijvoorbeeld: ‘Onder de 16 geen alcohol’. Er zijn echter ook veel
voorkomende normen in regelgeving met een open karakter, bijvoorbeeld de in het civielrecht
veelgebruikte norm van ‘redelijkheid en billijkheid’. Dergelijk open normen kunnen soms worden
ingevuld doordat er heel veel rechtspraak over vergelijkbare situaties is. Het komt ook regelmatig
voor dat een rechter in een nieuw geval een beslissing moet nemen die de wetgever niet volledig
heeft voorzien. Met het nemen van deze beslissing creëert de rechter op het niveau van de
desbetreffende casus nieuw recht, ook al is het op microniveau. Ook al zou de mogelijkheid bestaan
een computer hier een beslissing te laten nemen, blijft het de vraag of het wel wenselijk is de
computer ‘nieuwe recht’ te laten scheppen.
Samenvatting hoofdstuk 1 en 2
1.1 Inleiding en 2.1 Inleiding
Alle organisaties gebruiken tegenwoordig ICT om hun administratie in toe voeren of te
communiceren met klanten en partnerorganisaties. ICT omvat software, maar ook hardware. Onder
legal tech verstaan we een specialistische software die specifiek is ontwikkeld om het werk van
juristen en juridische processen te ondersteunen. Dit kan ook gebruikt worden in het geval van de
rechtspraktijk voor zeer specifieke juridische taken. Je hebt twee andere software die je ‘niet-
juridische’ software of ‘algemene software’ kan noemen.
Kantoorsoftware (verschillende typen software om tekstbestanden te produceren en te
bewerken, presentaties te geven, email te versturen en te ontvangen, financiële rapportages
te maken). Zoals: Microsoft Office, Google, Apple en Apache Open Office
Databases waarin een gemeentegegevens over de basisscholen en schoolgaande jongeren
opslaat, de Belastingdienst gegevens over belastingplichtigen, een groothandel gegevens
over de voorraad en een personeelsafdeling gegevens over werknemers
Websites en webshops: ingericht door organisaties
Logistieke software
Grafische en multimediasoftware
Hardware is de verzamelnaam voor alle fysieke onderdelen en accessoires van computers (ook
smartphones, tablets e.d.) en computernetwerken. Processoren, toetsenborden, harde schijven,
servers, routers worden dus allemaal hardware genoemd.
Met software wordt de programmatuur van hardware bedoeld, van de besturingsprogramma’s die
computers en computeraccessoires laten werken (Windows, Linux, Android en iOs) tot de
programma’s die de computers verschillende functies laten verrichten (tekstverwerken, e-mailen en
gegevens bewerken). Bij het begrip legal tech gaat het vooral om de software.
Bij legal tech software kun je denken aan juridische databanken, software voor de
praktijkondersteuning van advocaten en notarissen, maar ook aan speciaal voor bedrijfsjuridische
afdelingen ontwikkelde databases voor het beheer van contracten en rechtspersonen. E-discovery
software is ter ondersteuning van juridische onderzoeken: het doorzoeken van grote hoeveelheden
elektronische data voor een specifiek doel.
Legal tech kan ook gaan over specialistische software die niet specifiek voor de rechtspraktijk is
ontwikkeld, maar wel vaak in de rechtspraktijk wordt gebruikt. Een voorbeeld hiervan is software
voor beslissingsondersteuning (zoals: beslisboomsoftware of decision tree software). Deze software
wordt in de rechtspraktijk steeds meer gebruikt, maar is niet voor de rechtspraktijk ontwikkeld.
Bij de financiële sector, gezondheidszorg en andere sectoren kom je deze software ook tegen. De
software wordt door zijn specialistische karakter en veelvuldige gebruik in de rechtspraktijk ook wel
legal tech genoemd.
, 2.2 juridische en niet-juridische organisaties
Vanuit het perspectief van dit boek is het belangrijk om een onderscheid te maken tussen juridische
organisaties en niet-juridische organisaties.
Juridische organisaties
Juridische organisaties hebben als kernactiviteit het verlenen van juridische dienstverlening. Een
aantal voorbeelden van dit soort organisaties zijn: rechtbanken, advocatenkantoren,
notariskantoren, juridische adviesbureaus en geschillencommissies. In deze organisaties staat het
werk van juridische professionals centraal. De eindproducten en diensten die de organisatie levert,
zijn sterk juridisch van aard. Hierbij kan gedacht worden aan: rechtsbijstand, juridisch advies en
juridische beslissingen.
Niet-juridische organisaties
Dit zijn organisaties zoals bouwbedrijven, telecombedrijven, gemeenten, universiteiten en vele
andere organisaties met een andere kernactiviteit dan een juridische. Het feit dat deze organisaties
een andere kernactiviteit hebben dan een juridische betekent niet dat juridische aspecten niet van
belang zijn binnen deze organisaties.
Legal tech spelen bij beide organisaties een rol. Uiteraard bij de juridische organisatie maar ook bij de
niet-juridische organisatie, denk bijvoorbeeld aan een juridische afdeling bij de niet-juridische
organisatie.
Binnen een juridische organisatie werken vooral juridische professionals en kom je legal tech dus
overal tegen, naast allerlei ander vormen van ICT.
2.3 korte geschiedenis legal tech
In de jaren van de vorige eeuw ontstond het vakgebied rechtsinformatica, waarin het gebruik van
informatietechnologie voor juridische vraagstukken centraal staat. Een van de belangrijkste vragen
die in de rechtsinformatie een rol speelde en vandaag de dag nog steeds veel mensen fascineert is of
en hoe een computer juridische beslissingen kan nemen. Voorlopig kan vastgesteld worden dat
technologie heel veel juridisch werk kan ondersteunen maar dat het volledig vervangen van juristen
door technologie voorlopig nog niet mogelijks is.
De reden dat het zo moeilijk is om een juridische beslissing volledige te laten automatiseren? Een
computer is vooral goed in staat om beslissingen te nemen wanneer de feiten en regelgeving in
gegeven situatie helder zijn. Bij juridische beslissingen zijn in veel situaties noch de feiten, noch de
regelgeving volledig helder.
Ook als de feiten wel helder zijn, is regelgeving vaak niet volledig helder. Regelgeving is relatief
eenvoudig toe te passen in het geval van zogenoemde gesloten normen. Gesloten normen zijn regels
die weinig interpretatie toelaten, bijvoorbeeld: ‘Onder de 16 geen alcohol’. Er zijn echter ook veel
voorkomende normen in regelgeving met een open karakter, bijvoorbeeld de in het civielrecht
veelgebruikte norm van ‘redelijkheid en billijkheid’. Dergelijk open normen kunnen soms worden
ingevuld doordat er heel veel rechtspraak over vergelijkbare situaties is. Het komt ook regelmatig
voor dat een rechter in een nieuw geval een beslissing moet nemen die de wetgever niet volledig
heeft voorzien. Met het nemen van deze beslissing creëert de rechter op het niveau van de
desbetreffende casus nieuw recht, ook al is het op microniveau. Ook al zou de mogelijkheid bestaan
een computer hier een beslissing te laten nemen, blijft het de vraag of het wel wenselijk is de
computer ‘nieuwe recht’ te laten scheppen.
