Mediapsychologie
Namen en jaartallen hoeven niet geleerd te worden
Week 2 kwartiel 1: waarneming
• Waarneming: hoe kijken we naar de wereld en hoe interpreteren we deze? à Basis
van waarneming ligt bij onze 5 zintuigen, hiermee vormen we een indruk vd
omgeving. Via de zintuigen nemen we de empirische (= gebaseerd op waarneming)
werkelijkheid waar. (Je zintuigen staan je eigenlijke waarnemingen in de weg.)
• Perceptie (waarneming) is het proces waarbij de waarnemer prikkels (stimuli) vanuit
de omgeving selecteert, organiseert en interpreteert, zodat er een zinvol &
betekenisvol beeld vd werkelijkheid ontstaat.
• Invloed hersenen op waarneming: Alles wat wij zien komt binnen via het netvliesà
Interferentie van hersenen geven betekenis aan datgene dat wij waarnemen.
Binnen de psychologie zijn er twee stromingen;
1. Enerzijds nature: alle eigenschappen zijn aangeboren.
2. Anderzijds nurture: alle eigenschappen zijn aangeleerd
• De heersende consensus op dit moment is een beetje een middenweg: sommige
waarnemingsprincipes aangeboren, maar de meeste aangeleerd.
Pasgeborenen zien geen details en kleuren maar vooral vage contouren, hierdoor zien wij
ook later nog overal gezichten in zolang het twee donkere punten met een soort streep
eronder lijkt (pareidolieà het zien van gezichten). Evolutionair gezien is dit nuttig, makkelijk
soortgenoten herkennen en weten waar ze zich bevinden. Ook zijn we beter in het
herkennen van gezichten van onze eigen soort (dus bijv NL beter dan Chinees). Dit komt door
de omgeving waar we in opgroeien.
We kunnen niet alle informatie die binnenkomst verwerken, kunnen onze hersenen niet aan.
Hierom worden prikkels door de hersenen geselecteerd, welke wel en niet bewust worden
waargenomen hangt af van:
1. Kenmerken vd prikkels: eigenschappen van wat we waarnemen: hoe groot is de
prikkel? Hoe intens is de prikkel? Hoe groot is het contrast in de prikkel?
2. Kenmerken vd waarnemer: persoonlijkheid (elke persoonlijkheid kan wat anders
waarnemen), leerprocessen (vanaf geboorte leer je waarnemen, afhankelijk van wat
geleerd is kijken we anders naar de wereld), motivatie (stuurt ons om sommige
prikkels meer op te merken dan anderen).
• Waarneming wordt dus beïnvloed door verschillende kenmerken en hoe we deze
interpreteren hangt van meerdere factoren af.
Immanuel Kant:
• Twee werelden:
, 1. Noumenale wereld: zoals de wereld in werkelijkheid is (kunnen wij niet
waarnemen omdat hersenen interpretatie geven van deze wereld) .
2. Fenomenale wereld: zoals in ons bewustzijn meegenomen (alles wat we
waarnemen zijn hersenprikkels).
David Hume:
• Associatiefilosofie: Mensen zijn geneigd om dingen met elkaar te associërenà bij
gelijktijdige waarnemingen wordt dit versterkt. (Donder en bliksem)
Gestalttheorie:
• Wetmatigheden in patronen die illustreren hoe wij de waarneming ordenen. De
relaties die bestaan in de omgeving in tijd en ruimte zijn zo dat onze hersenen die
direct oppikken.
4 Wetten binnen Gestalttheorie:
1. De wet van nabijheid: dingen die dichtbij elkaar staan, horen bij elkaar.
2. De wet van gelijkheid: dingen die er hetzelfde uitzien, horen bij elkaar.
3. De wet van goede voortzetting (continuïteit): lijnen die parallel lopen trekken wij
door. Lijnen onbewust in vloeiende beweging doortrekken (aangeleerd).
4. De wet van aanvulling (geslotenheid): ontbrekende delen worden door de hersenen
zelf aangevuld. Voorkeur voor gesloten vormen. Ook vullen we informatie die we niet
letterlijk zien vaak zelf aan.
Overige aannames over de werkelijkheid:
• Ruimtes zijn parallel en mensen veranderen niet van vorm. Een andere aanname die
we hebben over de werkelijkheid is dat ruimtes parallel zijn en evenwijdig lopen.
Muren in een kamer zijn niet schots en scheef (foto van Ames). De aanname dat
mensen niet van vorm veranderen is blijkbaar minder sterk dan de aanname dat
ruimtes parallel zijn. Want voor onze ogen lijken de mensen van vorm te veranderen
in plaats van dat onze hersenen doorhebben hoe de ruimte in elkaar zit.
• Gezichten (maar ook andere objecten) zijn bol. Al vanaf dat we gezichten leren
waarnemen krijgen we de bevestiging dat gezichten bol zijn en niet hol.
De mens als waarnemer:
• Al het voorgaande impliceert: je kijkt altijd door een gekleurde bril naar de wereld.
Deze kleur wordt bepaald door: opvoeding achtergrond, leren, cultuur, religie etc…
Namen en jaartallen hoeven niet geleerd te worden
Week 2 kwartiel 1: waarneming
• Waarneming: hoe kijken we naar de wereld en hoe interpreteren we deze? à Basis
van waarneming ligt bij onze 5 zintuigen, hiermee vormen we een indruk vd
omgeving. Via de zintuigen nemen we de empirische (= gebaseerd op waarneming)
werkelijkheid waar. (Je zintuigen staan je eigenlijke waarnemingen in de weg.)
• Perceptie (waarneming) is het proces waarbij de waarnemer prikkels (stimuli) vanuit
de omgeving selecteert, organiseert en interpreteert, zodat er een zinvol &
betekenisvol beeld vd werkelijkheid ontstaat.
• Invloed hersenen op waarneming: Alles wat wij zien komt binnen via het netvliesà
Interferentie van hersenen geven betekenis aan datgene dat wij waarnemen.
Binnen de psychologie zijn er twee stromingen;
1. Enerzijds nature: alle eigenschappen zijn aangeboren.
2. Anderzijds nurture: alle eigenschappen zijn aangeleerd
• De heersende consensus op dit moment is een beetje een middenweg: sommige
waarnemingsprincipes aangeboren, maar de meeste aangeleerd.
Pasgeborenen zien geen details en kleuren maar vooral vage contouren, hierdoor zien wij
ook later nog overal gezichten in zolang het twee donkere punten met een soort streep
eronder lijkt (pareidolieà het zien van gezichten). Evolutionair gezien is dit nuttig, makkelijk
soortgenoten herkennen en weten waar ze zich bevinden. Ook zijn we beter in het
herkennen van gezichten van onze eigen soort (dus bijv NL beter dan Chinees). Dit komt door
de omgeving waar we in opgroeien.
We kunnen niet alle informatie die binnenkomst verwerken, kunnen onze hersenen niet aan.
Hierom worden prikkels door de hersenen geselecteerd, welke wel en niet bewust worden
waargenomen hangt af van:
1. Kenmerken vd prikkels: eigenschappen van wat we waarnemen: hoe groot is de
prikkel? Hoe intens is de prikkel? Hoe groot is het contrast in de prikkel?
2. Kenmerken vd waarnemer: persoonlijkheid (elke persoonlijkheid kan wat anders
waarnemen), leerprocessen (vanaf geboorte leer je waarnemen, afhankelijk van wat
geleerd is kijken we anders naar de wereld), motivatie (stuurt ons om sommige
prikkels meer op te merken dan anderen).
• Waarneming wordt dus beïnvloed door verschillende kenmerken en hoe we deze
interpreteren hangt van meerdere factoren af.
Immanuel Kant:
• Twee werelden:
, 1. Noumenale wereld: zoals de wereld in werkelijkheid is (kunnen wij niet
waarnemen omdat hersenen interpretatie geven van deze wereld) .
2. Fenomenale wereld: zoals in ons bewustzijn meegenomen (alles wat we
waarnemen zijn hersenprikkels).
David Hume:
• Associatiefilosofie: Mensen zijn geneigd om dingen met elkaar te associërenà bij
gelijktijdige waarnemingen wordt dit versterkt. (Donder en bliksem)
Gestalttheorie:
• Wetmatigheden in patronen die illustreren hoe wij de waarneming ordenen. De
relaties die bestaan in de omgeving in tijd en ruimte zijn zo dat onze hersenen die
direct oppikken.
4 Wetten binnen Gestalttheorie:
1. De wet van nabijheid: dingen die dichtbij elkaar staan, horen bij elkaar.
2. De wet van gelijkheid: dingen die er hetzelfde uitzien, horen bij elkaar.
3. De wet van goede voortzetting (continuïteit): lijnen die parallel lopen trekken wij
door. Lijnen onbewust in vloeiende beweging doortrekken (aangeleerd).
4. De wet van aanvulling (geslotenheid): ontbrekende delen worden door de hersenen
zelf aangevuld. Voorkeur voor gesloten vormen. Ook vullen we informatie die we niet
letterlijk zien vaak zelf aan.
Overige aannames over de werkelijkheid:
• Ruimtes zijn parallel en mensen veranderen niet van vorm. Een andere aanname die
we hebben over de werkelijkheid is dat ruimtes parallel zijn en evenwijdig lopen.
Muren in een kamer zijn niet schots en scheef (foto van Ames). De aanname dat
mensen niet van vorm veranderen is blijkbaar minder sterk dan de aanname dat
ruimtes parallel zijn. Want voor onze ogen lijken de mensen van vorm te veranderen
in plaats van dat onze hersenen doorhebben hoe de ruimte in elkaar zit.
• Gezichten (maar ook andere objecten) zijn bol. Al vanaf dat we gezichten leren
waarnemen krijgen we de bevestiging dat gezichten bol zijn en niet hol.
De mens als waarnemer:
• Al het voorgaande impliceert: je kijkt altijd door een gekleurde bril naar de wereld.
Deze kleur wordt bepaald door: opvoeding achtergrond, leren, cultuur, religie etc…
