Hoofdstuk 6: Vernieuwing van betekenis: creatieve processen en ervaringsleren
Creatief proces: op weg naar iets nieuws
De weg waarlangs mensen tot een nieuw en waardevol product komen is een creatief
proces. (bijvoorbeeld bij het herinrichten van een kamer). Dit gebeurt in een aantal stappen:
- Motivatie: drijfveer om iets nieuws te vinden de vonk. De wens of het verlangen
naar iets nieuws. (niet meer tevreden over de inrichting van de kamer).
- Divergentie: het genereren van alternatieven uiteenwijken, vanuit een punt
verschillende mogelijkheden. (vloer: hout, laminaat, kurk? Enz.).
- Frustratie en incubatie (eventueel): het vastlopen, door alle keuzes niet meer weten
wat te kiezen, even afstand nemen (incubatie) daardoor nieuw perspectief. (i.p.v.
keuzes afwegen naar feestje gaan, opeens inspiratie door vloerkleed wat daar ligt).
- Convergentie: van vele mogelijkheden komen tot een mogelijkheid die wordt
uitgewerkt kern van de oplossing (weten welk vloerkleed je wilt).
- Realisatie: de fase van de arbeid wat bedacht is wordt gerealiseerd. (je koopt wat
je nodig hebt en gaat aan de slag).
Referentiekader: een sociaal constructivistische visie
Het referentiekader bestaat uit de in een persoon aanwezige kennis, inzichten,
vaardigheden, normen, waarden, gevoelsassociaties herinneringsbeelden van de
werkelijkheid. Het is de basis van waaruit betekenis wordt gegeven aan de werkelijkheid.
Feitelijke gebeurtenissen worden subjectief ervaren en opgeslagen. De invloed van anderen
is hierbij groot. (als een kind valt en je reageert heel bezorgd en geschrokken dan zal het
voor het kind als ‘erg’ ervaren worden, en als je kalm reageert en even een kusje erop dan
kan het kind weer makkelijk verder spelen). coconstructie: betekenissen worden niet
individueel maar samen met betekenisvolle anderen geconstrueerd.
Expliciete informatie: informatie die aanwezig is in de hersenen en die iemand ook kan
benoemen. (feiten, concrete gebeurtenissen, expliciet verwoorde waarden en normen).
Impliciete informatie: informatie die aanwezig is in de hersenen maar iemand niet altijd
volledig weet van heeft.
De ontmoeting met andere, afwijkende referenties is een belangrijke manier waarop we ons
impliciete referentiekader kunnen leren kennen. (bijvoorbeeld als een kind niet weet dat
sommige ouders aardig zijn zal het vanzelfsprekend zijn dat hij mishandeld wordt).
Vernieuwing van betekenisverlening’
- Latente referenties actualiseren: Mensen aan (het plezier in) ‘oude’ gewoonten en
mogelijkheden herinneren. Mogelijkheden opnieuw benutten.
Creatief proces: op weg naar iets nieuws
De weg waarlangs mensen tot een nieuw en waardevol product komen is een creatief
proces. (bijvoorbeeld bij het herinrichten van een kamer). Dit gebeurt in een aantal stappen:
- Motivatie: drijfveer om iets nieuws te vinden de vonk. De wens of het verlangen
naar iets nieuws. (niet meer tevreden over de inrichting van de kamer).
- Divergentie: het genereren van alternatieven uiteenwijken, vanuit een punt
verschillende mogelijkheden. (vloer: hout, laminaat, kurk? Enz.).
- Frustratie en incubatie (eventueel): het vastlopen, door alle keuzes niet meer weten
wat te kiezen, even afstand nemen (incubatie) daardoor nieuw perspectief. (i.p.v.
keuzes afwegen naar feestje gaan, opeens inspiratie door vloerkleed wat daar ligt).
- Convergentie: van vele mogelijkheden komen tot een mogelijkheid die wordt
uitgewerkt kern van de oplossing (weten welk vloerkleed je wilt).
- Realisatie: de fase van de arbeid wat bedacht is wordt gerealiseerd. (je koopt wat
je nodig hebt en gaat aan de slag).
Referentiekader: een sociaal constructivistische visie
Het referentiekader bestaat uit de in een persoon aanwezige kennis, inzichten,
vaardigheden, normen, waarden, gevoelsassociaties herinneringsbeelden van de
werkelijkheid. Het is de basis van waaruit betekenis wordt gegeven aan de werkelijkheid.
Feitelijke gebeurtenissen worden subjectief ervaren en opgeslagen. De invloed van anderen
is hierbij groot. (als een kind valt en je reageert heel bezorgd en geschrokken dan zal het
voor het kind als ‘erg’ ervaren worden, en als je kalm reageert en even een kusje erop dan
kan het kind weer makkelijk verder spelen). coconstructie: betekenissen worden niet
individueel maar samen met betekenisvolle anderen geconstrueerd.
Expliciete informatie: informatie die aanwezig is in de hersenen en die iemand ook kan
benoemen. (feiten, concrete gebeurtenissen, expliciet verwoorde waarden en normen).
Impliciete informatie: informatie die aanwezig is in de hersenen maar iemand niet altijd
volledig weet van heeft.
De ontmoeting met andere, afwijkende referenties is een belangrijke manier waarop we ons
impliciete referentiekader kunnen leren kennen. (bijvoorbeeld als een kind niet weet dat
sommige ouders aardig zijn zal het vanzelfsprekend zijn dat hij mishandeld wordt).
Vernieuwing van betekenisverlening’
- Latente referenties actualiseren: Mensen aan (het plezier in) ‘oude’ gewoonten en
mogelijkheden herinneren. Mogelijkheden opnieuw benutten.
