Masterthesis Familie-
en Jeugdrecht
Mijn wil is wet!
Een onderzoek naar de procespositie van minderjarigen in scheidingszaken.
Naam: L. Mol
Studentnummer: 2080276
Begeleider: mr. A. Hendriks
Datum: 13 mei 2024
Aantal woorden: 15.094 (excl. voorblad, voorwoord, inhoudsopgave, afkortingenlijst, voetnoten en bibliografie)
,‘’There is no duty more important than ensuring that their rights are respected,
that their welfare is protected, that their lives are free from fear and want and
that they can grow up in peace."
~Kofi Annan1
1
Van 1997 tot 2006 de zevende secretaris-generaal van de Verenigde Naties was. Hij won in 2001 de Nobelprijs voor Vrede.
2
,Inhoudsopgave
Afkortingenlijst.......................................................................................................................................5
Hoofdstuk 1: Inleiding.............................................................................................................................6
1.1 - Probleemanalyse........................................................................................................................6
1.2 – Onderzoeksdoel.........................................................................................................................8
1.3– Onderzoeksvraag en deelvragen.................................................................................................9
1.4 – Theoretisch kader....................................................................................................................10
1.5– De wetenschappelijke en maatschappelijke relevantie.............................................................10
1.6 – Methodologie..........................................................................................................................11
1.7- Structuur van het onderzoek.....................................................................................................11
Hoofdstuk 2: De procespositie van minderjarigen in Nederland..........................................................12
2.1.- Inleiding....................................................................................................................................12
2.2 – Echtscheiding huwelijk.............................................................................................................12
2.3 – Ontbinding geregistreerd partnerschap...................................................................................12
2.4 – Het gezag.................................................................................................................................12
2.5 - Het ouderschapsplan................................................................................................................13
2.6- De betrokkenheid van minderjarigen en het ouderschapsplan.................................................14
2.6.1 – Pilot bruggesprek..............................................................................................................16
2.7 – Het horen van het kind............................................................................................................17
2.7.1 - Leeftijdsgrens & kritiek......................................................................................................18
2.8 - Informele rechtsgang................................................................................................................18
2.9 – De bijzondere curator..............................................................................................................19
2.9.1 – De rol van de bijzondere curator.......................................................................................19
2.10 - Kindbehartiger........................................................................................................................20
2.11 – Deelconclusie.........................................................................................................................21
Hoofdstuk 3: De procespositie van minderjarigen in de internationale wet- en regelgeving................22
3.1. – Inleiding..................................................................................................................................22
3.2 – Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind...........................................................22
3.2.1. Artikel 12 IVRK....................................................................................................................23
3.2.2. Scheiding en artikel 9 lid 2 IVRK..........................................................................................24
3.3 Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.......................................................................24
3.3.1. Artikel 6 en 8 EVRM............................................................................................................24
3.3.2 Jurisprudentie EHRM...........................................................................................................25
3.4 – EU-Handvest............................................................................................................................27
3
, 3.5 - Guidelines on child-friendly justice...........................................................................................28
3.6 - Deelconclusie............................................................................................................................29
Hoofdstuk 4: De nationale wetgeving versus de internationale wetgeving..........................................30
4.1- Inleiding.....................................................................................................................................30
4.2- Het ouderschapsplan.................................................................................................................30
4.3 – Het hoorrecht & de leeftijdsgrens............................................................................................31
4.4 - Vertegenwoordigen..................................................................................................................32
4.5 – Informatievoorziening..............................................................................................................33
4.6 – Deelconclusie...........................................................................................................................34
Hoofdstuk 5: Conclusie & aanbevelingen.............................................................................................35
5.1. - Inleiding...................................................................................................................................35
5.2. – Conclusie en aanbevelingen....................................................................................................35
5.2.1. – Ouderschapsplan en bruggesprek....................................................................................35
5.2.2. – Hoorrecht en de leeftijdsgrens.........................................................................................36
5.2.3. – Vertegenwoordiging.........................................................................................................36
5.2.4. – Informatievoorziening......................................................................................................37
5.2.5 – Tot slot..............................................................................................................................37
Bibliografie............................................................................................................................................37
Bijlage I - Bruggesprekforumulier bij een echtscheidingsverzoek met een gezamenlijk
ouderschapsplan..................................................................................................................................44
Bijlage II – Formulier bij een eenzijdig echtscheidingsverzoek zonder een gezamenlijk
ouderschapsplan..................................................................................................................................49
4
en Jeugdrecht
Mijn wil is wet!
Een onderzoek naar de procespositie van minderjarigen in scheidingszaken.
Naam: L. Mol
Studentnummer: 2080276
Begeleider: mr. A. Hendriks
Datum: 13 mei 2024
Aantal woorden: 15.094 (excl. voorblad, voorwoord, inhoudsopgave, afkortingenlijst, voetnoten en bibliografie)
,‘’There is no duty more important than ensuring that their rights are respected,
that their welfare is protected, that their lives are free from fear and want and
that they can grow up in peace."
~Kofi Annan1
1
Van 1997 tot 2006 de zevende secretaris-generaal van de Verenigde Naties was. Hij won in 2001 de Nobelprijs voor Vrede.
2
,Inhoudsopgave
Afkortingenlijst.......................................................................................................................................5
Hoofdstuk 1: Inleiding.............................................................................................................................6
1.1 - Probleemanalyse........................................................................................................................6
1.2 – Onderzoeksdoel.........................................................................................................................8
1.3– Onderzoeksvraag en deelvragen.................................................................................................9
1.4 – Theoretisch kader....................................................................................................................10
1.5– De wetenschappelijke en maatschappelijke relevantie.............................................................10
1.6 – Methodologie..........................................................................................................................11
1.7- Structuur van het onderzoek.....................................................................................................11
Hoofdstuk 2: De procespositie van minderjarigen in Nederland..........................................................12
2.1.- Inleiding....................................................................................................................................12
2.2 – Echtscheiding huwelijk.............................................................................................................12
2.3 – Ontbinding geregistreerd partnerschap...................................................................................12
2.4 – Het gezag.................................................................................................................................12
2.5 - Het ouderschapsplan................................................................................................................13
2.6- De betrokkenheid van minderjarigen en het ouderschapsplan.................................................14
2.6.1 – Pilot bruggesprek..............................................................................................................16
2.7 – Het horen van het kind............................................................................................................17
2.7.1 - Leeftijdsgrens & kritiek......................................................................................................18
2.8 - Informele rechtsgang................................................................................................................18
2.9 – De bijzondere curator..............................................................................................................19
2.9.1 – De rol van de bijzondere curator.......................................................................................19
2.10 - Kindbehartiger........................................................................................................................20
2.11 – Deelconclusie.........................................................................................................................21
Hoofdstuk 3: De procespositie van minderjarigen in de internationale wet- en regelgeving................22
3.1. – Inleiding..................................................................................................................................22
3.2 – Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind...........................................................22
3.2.1. Artikel 12 IVRK....................................................................................................................23
3.2.2. Scheiding en artikel 9 lid 2 IVRK..........................................................................................24
3.3 Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.......................................................................24
3.3.1. Artikel 6 en 8 EVRM............................................................................................................24
3.3.2 Jurisprudentie EHRM...........................................................................................................25
3.4 – EU-Handvest............................................................................................................................27
3
, 3.5 - Guidelines on child-friendly justice...........................................................................................28
3.6 - Deelconclusie............................................................................................................................29
Hoofdstuk 4: De nationale wetgeving versus de internationale wetgeving..........................................30
4.1- Inleiding.....................................................................................................................................30
4.2- Het ouderschapsplan.................................................................................................................30
4.3 – Het hoorrecht & de leeftijdsgrens............................................................................................31
4.4 - Vertegenwoordigen..................................................................................................................32
4.5 – Informatievoorziening..............................................................................................................33
4.6 – Deelconclusie...........................................................................................................................34
Hoofdstuk 5: Conclusie & aanbevelingen.............................................................................................35
5.1. - Inleiding...................................................................................................................................35
5.2. – Conclusie en aanbevelingen....................................................................................................35
5.2.1. – Ouderschapsplan en bruggesprek....................................................................................35
5.2.2. – Hoorrecht en de leeftijdsgrens.........................................................................................36
5.2.3. – Vertegenwoordiging.........................................................................................................36
5.2.4. – Informatievoorziening......................................................................................................37
5.2.5 – Tot slot..............................................................................................................................37
Bibliografie............................................................................................................................................37
Bijlage I - Bruggesprekforumulier bij een echtscheidingsverzoek met een gezamenlijk
ouderschapsplan..................................................................................................................................44
Bijlage II – Formulier bij een eenzijdig echtscheidingsverzoek zonder een gezamenlijk
ouderschapsplan..................................................................................................................................49
4