Interculturele communicatie – Shadid
§1.1 Interculturele communicatie
Tegenover een etnocentrische invalshoek staat de humanistische benadering van
interculturele communicatie. Aanhangers hiervan pleiten voor het ontwikkelen van
theorieën die het wederzijds begrip tussen culturen kunnen bevorderen. Ook heb je dan
nog de wetenschappelijke benadering:
Etnocentrisme → Jouw eigen cultuur superieur stellen aan een ander, andere cultuur is raar
en minderwaardig.
Humanisme → Andere culturen moeten intact blijven. Als cultuur veranderd moet worden
dient de verandering van binnen plaats te vinden. Elke aanpak die geen rekening houdt met
andere culturen is onnatuurlijk en onethisch.
Raciale determinisme → het doen en laten van mensen wordt bepaald door hun ras, door
aangeboren eigenschappen.
Culturele determinisme → Het doen en laten wordt bepaald door hun cultuur of afspraken
die ze onderling maken.
Sociaalpsychologische theorie, Festiger → mensen die geconfronteerd worden met
denkbeelden die tegenstrijdig zijn aan hun eigen opvattingen, voelen zich onprettig en
gespannen. Om deze spanning te verminderen, zullen ze volgens deze theorie hun
opvattingen ter zake trachten aan te passen of de tegenstrijdige denkbeelden te verwerpen,
dus je bestaande ideeën te veranderen of nieuwe informatie te verwerpen.
§1.2 Afbakening van interculturele communicatie
Interraciaal → verschil van ras. Ras verwijst naar mensen die over gemeenschappelijke
fysieke kenmerken beschikken
Interetnisch → Verschil tussen bevolkingsgroepen.
Crosscultureel → in het kader van internationaal vergelijkende studies, NIET geschikt om
ontmoetingen tussen mensen met verschillende culturele achtergronden aan te duiden.
Intercultureel → het proces van uitwisseling van informatie tussen twee personen die
zichzelf in een specifieke context in culturele termen als onderling verschillend definiëren.
Intracultureel
Er zit dus wel zeker een duidelijk verschil tussen interraciaal en intercultureel. De termen
interraciale en interetnische communicatie kunnen geen vervanging zijn voor de term
interculturele communicatie.
Wanneer er een Nederlander en een Chinees naast elkaar staan is er nog niet specifiek
sprake van interculturele communicatie. Als je uit dezelfde culturele klasse komt en allebei
bent opgegroeid in Nederland dan is dat niet zo, tenzij iemand zichzelf definieert als
cultureel anders.
, De communicatie tussen een jood uit Amerika en een jood uit Israël is NIET interetnisch (ze
zijn dezelfde bevolkingsgroep) maar WEL intercultureel.
Inter- en intrAculturele communicatie → Intracultureel: Communicatie tussen personen uit
eenzelfde land, maar die behoren tot verschillende sociaal economische groepen.
Het verschil tussen beide vormen is niet fundamenteel maar gradueel (geleidelijk) van aard.
Het is niet het verschil in leeftijd of sekse op zich dat de communicatie intercultureel maakt,
maar een verschil in beleving van vormgeving aan betekenissen.
VB Intracultureel: Ontmoeting tussen twee Nederlanders, de een behoort tot een zwaar
gereformeerde stroming en de ander is een aanhanger van de communistische ideologie. Ze
hebben wel gemeenschappelijke kennis over gebruiken die in de samenleving gelden. Ze zijn
dus goed op de hoogte van de regels die in de samenleving gelden voor gepast en ongepast
gedrag. In dat opzicht moet het contact tussen hen als intracultureel worden getypeerd.
Communicatie met vreemdelingen → Vreemdelingen zijn in deze visie personen die niet
behoren tot de eigen etnische (interetnisch), culturele (intercultureel) of zelfs sociaal-
economische (intraculturee) groep. Het begrip vreemdeling is rationeel, wat wil zeggen dat
iemand alleen vreemdeling kan zijn in relatie tot iemand anders.
Etic benaderingen → gebaseerd op visies die geen rekening houden met de perceptie van
de participanten zelf.
Emic benadering → dat het de perceptie van de participanten van elkaars
groepslidmaatschap is die bepaalt of een ontmoeting als intercultureel moet worden
aangemerkt. Dit brengt met zich mee dat iedere ontmoeting tussen twee personen uit
verschillende sociale of culturele groepen interculturele elementen kan hebben.
Theorie van de culturele identiteit (Collier en Thomas) → Interpersoonlijke ontmoetingen
waarbij de onderscheidende eigenschappen van een persoon op de voorgrond worden
geplaatst. Zij zien interculturele communicatie als het contact tussen mensen die zichzelf in
culturele termen als verschillend van elkaar definiëren en waarbij deze culturele identiteiten
impliciet of expliciet in de conversatie tot uitdrukking worden gebracht.
Zij zijn dus van mening dat op sommige momenten de ontmoeting intercultureel kan zijn en
op andere momenten weer niet.
§1.4 Model voor interculturele communicatie
Factoren die interculturele communicatie kan beïnvloeden:
1. Culturele achtergronden van de communicatiepartners. Dominante opvattingen en
waarden, normen en gebruiken, gepast en ongepast gedrag. Hoe groter de culturele
overeenkomsten tussen mensen of hoe beter hun kennis van elkaars cultuur, des te
effectiever de communicatie zal verlopen.
2. Communicatieve factoren en persoonlijke vaardigheden. De vaardigheid bij het
overbrengen en interpreteren van communicatieve boodschappen. Vaardigheid in
spreken, schrijven en luisteren, maar ook het trekken van conclusies bijv. Dus de
§1.1 Interculturele communicatie
Tegenover een etnocentrische invalshoek staat de humanistische benadering van
interculturele communicatie. Aanhangers hiervan pleiten voor het ontwikkelen van
theorieën die het wederzijds begrip tussen culturen kunnen bevorderen. Ook heb je dan
nog de wetenschappelijke benadering:
Etnocentrisme → Jouw eigen cultuur superieur stellen aan een ander, andere cultuur is raar
en minderwaardig.
Humanisme → Andere culturen moeten intact blijven. Als cultuur veranderd moet worden
dient de verandering van binnen plaats te vinden. Elke aanpak die geen rekening houdt met
andere culturen is onnatuurlijk en onethisch.
Raciale determinisme → het doen en laten van mensen wordt bepaald door hun ras, door
aangeboren eigenschappen.
Culturele determinisme → Het doen en laten wordt bepaald door hun cultuur of afspraken
die ze onderling maken.
Sociaalpsychologische theorie, Festiger → mensen die geconfronteerd worden met
denkbeelden die tegenstrijdig zijn aan hun eigen opvattingen, voelen zich onprettig en
gespannen. Om deze spanning te verminderen, zullen ze volgens deze theorie hun
opvattingen ter zake trachten aan te passen of de tegenstrijdige denkbeelden te verwerpen,
dus je bestaande ideeën te veranderen of nieuwe informatie te verwerpen.
§1.2 Afbakening van interculturele communicatie
Interraciaal → verschil van ras. Ras verwijst naar mensen die over gemeenschappelijke
fysieke kenmerken beschikken
Interetnisch → Verschil tussen bevolkingsgroepen.
Crosscultureel → in het kader van internationaal vergelijkende studies, NIET geschikt om
ontmoetingen tussen mensen met verschillende culturele achtergronden aan te duiden.
Intercultureel → het proces van uitwisseling van informatie tussen twee personen die
zichzelf in een specifieke context in culturele termen als onderling verschillend definiëren.
Intracultureel
Er zit dus wel zeker een duidelijk verschil tussen interraciaal en intercultureel. De termen
interraciale en interetnische communicatie kunnen geen vervanging zijn voor de term
interculturele communicatie.
Wanneer er een Nederlander en een Chinees naast elkaar staan is er nog niet specifiek
sprake van interculturele communicatie. Als je uit dezelfde culturele klasse komt en allebei
bent opgegroeid in Nederland dan is dat niet zo, tenzij iemand zichzelf definieert als
cultureel anders.
, De communicatie tussen een jood uit Amerika en een jood uit Israël is NIET interetnisch (ze
zijn dezelfde bevolkingsgroep) maar WEL intercultureel.
Inter- en intrAculturele communicatie → Intracultureel: Communicatie tussen personen uit
eenzelfde land, maar die behoren tot verschillende sociaal economische groepen.
Het verschil tussen beide vormen is niet fundamenteel maar gradueel (geleidelijk) van aard.
Het is niet het verschil in leeftijd of sekse op zich dat de communicatie intercultureel maakt,
maar een verschil in beleving van vormgeving aan betekenissen.
VB Intracultureel: Ontmoeting tussen twee Nederlanders, de een behoort tot een zwaar
gereformeerde stroming en de ander is een aanhanger van de communistische ideologie. Ze
hebben wel gemeenschappelijke kennis over gebruiken die in de samenleving gelden. Ze zijn
dus goed op de hoogte van de regels die in de samenleving gelden voor gepast en ongepast
gedrag. In dat opzicht moet het contact tussen hen als intracultureel worden getypeerd.
Communicatie met vreemdelingen → Vreemdelingen zijn in deze visie personen die niet
behoren tot de eigen etnische (interetnisch), culturele (intercultureel) of zelfs sociaal-
economische (intraculturee) groep. Het begrip vreemdeling is rationeel, wat wil zeggen dat
iemand alleen vreemdeling kan zijn in relatie tot iemand anders.
Etic benaderingen → gebaseerd op visies die geen rekening houden met de perceptie van
de participanten zelf.
Emic benadering → dat het de perceptie van de participanten van elkaars
groepslidmaatschap is die bepaalt of een ontmoeting als intercultureel moet worden
aangemerkt. Dit brengt met zich mee dat iedere ontmoeting tussen twee personen uit
verschillende sociale of culturele groepen interculturele elementen kan hebben.
Theorie van de culturele identiteit (Collier en Thomas) → Interpersoonlijke ontmoetingen
waarbij de onderscheidende eigenschappen van een persoon op de voorgrond worden
geplaatst. Zij zien interculturele communicatie als het contact tussen mensen die zichzelf in
culturele termen als verschillend van elkaar definiëren en waarbij deze culturele identiteiten
impliciet of expliciet in de conversatie tot uitdrukking worden gebracht.
Zij zijn dus van mening dat op sommige momenten de ontmoeting intercultureel kan zijn en
op andere momenten weer niet.
§1.4 Model voor interculturele communicatie
Factoren die interculturele communicatie kan beïnvloeden:
1. Culturele achtergronden van de communicatiepartners. Dominante opvattingen en
waarden, normen en gebruiken, gepast en ongepast gedrag. Hoe groter de culturele
overeenkomsten tussen mensen of hoe beter hun kennis van elkaars cultuur, des te
effectiever de communicatie zal verlopen.
2. Communicatieve factoren en persoonlijke vaardigheden. De vaardigheid bij het
overbrengen en interpreteren van communicatieve boodschappen. Vaardigheid in
spreken, schrijven en luisteren, maar ook het trekken van conclusies bijv. Dus de
