1.1 Leven in Ethiopië
Een land van boeren en nomaden
► Groene honger: voedseltekorten in een vruchtbaar land met voldoende neerslag.
Om te weten hoe dat kan, is een geografisch beeld nodig van Ethiopië.
Ligging
► Ethiopië ligt in de tropen. In het hoogland is het koeler.
De relatieve ligging is minder gunstig: bergachtig en landlocked. Vervoer van mensen en goederen is
tijdrovend en duur.
● De infrastructuur is slecht, maar verbetert. De enige spoorlijn voert naar de kust.
● Het vliegverkeer ontwikkelt zich sterk, mede door de onbereikbaarheid over land. Bederfelijke
goederen (bijv. groenten) worden door de lucht vervoerd.
De mensen: demografie
► Het bevolkingsaantal (ca. 100 mln inwoners) groeit snel (bevolkingsgroei) door een hoog
geboortecijfer. Deze groei zal de komende decennia hoog blijven, ook al zou het
vruchtbaarheidscijfer dalen: in 2050 zal twee derde van de bevolking in de vruchtbare leeftijd zijn.
● Het sterftecijfer daalt, maar het kindersterftecijfer is nog hoog, mede door ondervoeding.
● 80% van de bevolking woont op het platteland, dat in bevolkingsaantal nog sneller groeit dan de
stedelijke centra.
● Een betrekkelijk lage bevolkingsdichtheid verhult grote regionale dichtheidsverschillen.
De mensen: cultuur
► Een land met vele volken met eigen culturen, bijvoorbeeld talen en dialecten. De grootste
groepen zijn de Amhara en de Oromo. Het Engels is min of meer de lingua franca.
● Ethiopië ligt op de grens van de oosters-orthodoxe cultuur en de islamitische (woestijn- en
herders)cultuur.
● Op het platteland zorgt de grootfamilie voor de opvoeding. In de traditionele arbeidsverdeling
werkt de man buitenshuis en werken ook de kinderen mee op het land. Dit gaat natuurlijk samen
met een hoge graad van analfabetisme.
, De mensen: politiek
► Ethiopië kende (afgezien van de Italiaanse bezetting) geen kolonialisme. De grote armoede is
vooral te wijten aan uitbuiting en corruptie door de heersende klasse. Macht en inkomen zijn
bijzonder ongelijk verdeeld. Oorlogen en andere territoriale conflicten versterkten de armoede en
ongelijkheid.
● Ethiopië is een federale staat, bedoeld om de nationale eenheid te kunnen behouden.
● Van werkelijk goed en doelmatig bestuur (good governance) is vaak nog geen sprake, met name
op het gebied van vrije meningsuiting. Toch zijn er vorderingen te melden, vooral wat betreft de
aanpak van corruptie en fraude.
De mensen: economie
► Veel inwoners leven onder de armoedegrens. Er is er sprake van economische groei, maar de
inkomensongelijkheid neemt toe.
Er is een duidelijke maatschappelijke driedeling:
- arme massa van kleine boeren en landarbeiders
- een groeiende (nog kleine) middenklasse
- de elite van hogere militairen, politici en bestuursambtenaren.
Landbouw weinig productief
► Het grote belang van de landbouw maakt de samenleving kwetsbaar voor natuurrampen en de
wereldmarkt.
De productiviteit in de primaire sector is laag.
● In de droge streken komt vooral extensieve veeteelt voor. In de nattere dichtbevolkte gebieden
teelt van voedselgewassen en ook wel commerciële landbouw met o.a. koffie als handelsgewas. De
exportlandbouw groeit: koffie, bloemen, fruit en groenten.
■ Voorbeeld van de koffieteelt met plantages (exportgericht) en bevolkingscultures.
Een groeiende industrie
► Door de globalisering neemt het belang van arbeidsintensieve industrietakken toe.
● Naast de bescheiden eigen fabricage bevorderen buitenlandse investeringen (o.a. Turkije, China)
de exportgerichte industrie, met lage loonkosten als vestigingsvoordeel.
● De verborgen werkloosheid is kenmerkend.
● Het buitenlands toerisme groeit dankzij cultureel en natuurlijk erfgoed.
Een land van boeren en nomaden
► Groene honger: voedseltekorten in een vruchtbaar land met voldoende neerslag.
Om te weten hoe dat kan, is een geografisch beeld nodig van Ethiopië.
Ligging
► Ethiopië ligt in de tropen. In het hoogland is het koeler.
De relatieve ligging is minder gunstig: bergachtig en landlocked. Vervoer van mensen en goederen is
tijdrovend en duur.
● De infrastructuur is slecht, maar verbetert. De enige spoorlijn voert naar de kust.
● Het vliegverkeer ontwikkelt zich sterk, mede door de onbereikbaarheid over land. Bederfelijke
goederen (bijv. groenten) worden door de lucht vervoerd.
De mensen: demografie
► Het bevolkingsaantal (ca. 100 mln inwoners) groeit snel (bevolkingsgroei) door een hoog
geboortecijfer. Deze groei zal de komende decennia hoog blijven, ook al zou het
vruchtbaarheidscijfer dalen: in 2050 zal twee derde van de bevolking in de vruchtbare leeftijd zijn.
● Het sterftecijfer daalt, maar het kindersterftecijfer is nog hoog, mede door ondervoeding.
● 80% van de bevolking woont op het platteland, dat in bevolkingsaantal nog sneller groeit dan de
stedelijke centra.
● Een betrekkelijk lage bevolkingsdichtheid verhult grote regionale dichtheidsverschillen.
De mensen: cultuur
► Een land met vele volken met eigen culturen, bijvoorbeeld talen en dialecten. De grootste
groepen zijn de Amhara en de Oromo. Het Engels is min of meer de lingua franca.
● Ethiopië ligt op de grens van de oosters-orthodoxe cultuur en de islamitische (woestijn- en
herders)cultuur.
● Op het platteland zorgt de grootfamilie voor de opvoeding. In de traditionele arbeidsverdeling
werkt de man buitenshuis en werken ook de kinderen mee op het land. Dit gaat natuurlijk samen
met een hoge graad van analfabetisme.
, De mensen: politiek
► Ethiopië kende (afgezien van de Italiaanse bezetting) geen kolonialisme. De grote armoede is
vooral te wijten aan uitbuiting en corruptie door de heersende klasse. Macht en inkomen zijn
bijzonder ongelijk verdeeld. Oorlogen en andere territoriale conflicten versterkten de armoede en
ongelijkheid.
● Ethiopië is een federale staat, bedoeld om de nationale eenheid te kunnen behouden.
● Van werkelijk goed en doelmatig bestuur (good governance) is vaak nog geen sprake, met name
op het gebied van vrije meningsuiting. Toch zijn er vorderingen te melden, vooral wat betreft de
aanpak van corruptie en fraude.
De mensen: economie
► Veel inwoners leven onder de armoedegrens. Er is er sprake van economische groei, maar de
inkomensongelijkheid neemt toe.
Er is een duidelijke maatschappelijke driedeling:
- arme massa van kleine boeren en landarbeiders
- een groeiende (nog kleine) middenklasse
- de elite van hogere militairen, politici en bestuursambtenaren.
Landbouw weinig productief
► Het grote belang van de landbouw maakt de samenleving kwetsbaar voor natuurrampen en de
wereldmarkt.
De productiviteit in de primaire sector is laag.
● In de droge streken komt vooral extensieve veeteelt voor. In de nattere dichtbevolkte gebieden
teelt van voedselgewassen en ook wel commerciële landbouw met o.a. koffie als handelsgewas. De
exportlandbouw groeit: koffie, bloemen, fruit en groenten.
■ Voorbeeld van de koffieteelt met plantages (exportgericht) en bevolkingscultures.
Een groeiende industrie
► Door de globalisering neemt het belang van arbeidsintensieve industrietakken toe.
● Naast de bescheiden eigen fabricage bevorderen buitenlandse investeringen (o.a. Turkije, China)
de exportgerichte industrie, met lage loonkosten als vestigingsvoordeel.
● De verborgen werkloosheid is kenmerkend.
● Het buitenlands toerisme groeit dankzij cultureel en natuurlijk erfgoed.
