LUK Passend onderwijs en leerproblemen
Module H – Passend onderwijs
Instelling: De Haagse Hogeschool
Faculteit: Sociaal Werk en Educatie
Afdeling: PABO
Domein: Module H – Passend onderwijs
Toetscode: PABO-HDPOLP-22
Student: Niels Sonneveld
Studentnummer: 20213336
Cohort: PABO-FLX-DT-2020
Studiejaar: 2023-2024
Ingeleverd op: 3 juni 2024
,Inhoudsopgave
Inleiding ............................................................................................................................... 3
H1 Formulering hulpvraag ..................................................................................................... 4
H2 Theorie ........................................................................................................................... 7
H3 Handelingsplan ............................................................................................................... 9
H4 Reflectie en ontwikkeling ............................................................................................... 11
Literatuurlijst ...................................................................................................................... 14
Bijlage ............................................................................................................................... 15
Bijlage 1: Foto’s schrijfschrift en stel/spellingschrift voor de sessies .......................................................... 15
Bijlage 2: Checklist aandachtspunten ...................................................................................................... 17
Bijlage 3: Handleiding Klinkers (blokschrift) .............................................................................................. 19
Bijlage 4: Handelingsplan ......................................................................................................................... 34
Bijlage 5: Foto’s resultaat schrijfsessies.................................................................................................... 39
Bijlage 5.1: Foto sessie 1................................................................................................................................................ 39
Bijlage 5.2: Foto sessie 2................................................................................................................................................ 40
Bijlage 5.3: Foto sessie 3................................................................................................................................................ 41
Bijlage 5.4: Foto sessie 4................................................................................................................................................ 42
Bijlage 6: voorbeeld filmpjes schrijfhouding en pengreep Klinkers ............................................................. 44
Bijlage 7: Letterkaart groep 4 ................................................................................................................... 45
2
,Inleiding
Mijn naam is Niels Sonneveld en ik ben 22 jaar. Ik loop stage op OBS De Vlieten. Op mijn
praktijkschool loop ik stage in de groep 4. De school maakt gebruik van de methode
Klinkers (blokschrift).
In dit verslag zal ik ingaan op de schrijfontwikkeling van M. M. heeft een handschrift dat
moeilijk te lezen is, hierdoor is het voor mijn mentrix soms moeilijk te lezen wat hij heeft
geschreven. Hierdoor ondervindt ze veel problemen met het nakijken van zijn werk maar
vooral zijn toetsen. Mijn stagegroep is een diverse klas met ongeveer een gelijk aantal
jongens als meisjes. De groep heeft op verschillende gebieden veel ondersteuning nodig,
daarom heb ik mijn mentrix goed kunnen ondersteunen door me te richten op de
schrijfontwikkeling van M.
Tijdens het maken van deze LUK heb ik informatie opgedaan op mijn praktijkschool,
leerkrachten gesproken, gesproken met onderwijzers van andere scholen en informatie
opgedaan uit verschillende literaire bronnen. Deze bronnen zijn terug te vinden in de
literatuurlijst.
Ik heb binnen mijn verslag de LUK: Passend onderwijs en leerproblemen gevolgd, zoals
deze op BrightSpace omgeschreven staat. Hierbij ben ik gekomen tot de verschillende
hoofdstukken binnen dit verslag. Zo wordt in hoofdstuk 1 het leerprobleem omschreven,
waarna een hulpvraag wordt geformuleerd. Vervolgens zal in hoofdstuk 2 dieper worden
ingegaan op de literatuur die te koppelen is aan het leerprobleem. In hoofdstuk 3 wordt het
geschreven handelingsplan toegelicht, waarna in hoofdstuk 4 de reflectie en ontwikkeling
volgt. Het overzicht van de hoofdstukken met bijbehorende onderdelen is terug te vinden in
de inhoudsopgave.
3
, H1 Formulering hulpvraag
Samen met mijn mentrix ben ik in gesprek gegaan over de inhoud van deze LUK. Hierbij
heb ik met mentrix erover gesproken dat ik voor een leerling een leerprobleem op het
gebied van handschrift, rekenen of taal moet bepalen en hier een handelingsplan voor moet
schrijven en uitvoeren. Mijn stagegroep heeft op verschillende gebieden ondersteuning
nodig, maar mijn mentrix gaf al vrij snel aan dat ze de schrijfproblematiek van M. het meest
urgent vond en het een mooie casus is voor mijn leeruitkomst. Ze vindt dat M. binnen de
groep erg opvalt als het gaat om zijn handschrift. Het is met name tijdens het nakijken van
zijn werkboeken, maar ook zijn toetsen erg lastig om te herkennen wat hij heeft geschreven.
Zeker in vrije situaties waarbij er geen voorbeeld staat zoals in het dicteeschrift met alleen
lijnen, is het soms erg moeilijk te volgen wat M. schrijft. Hierdoor kan mijn mentrix ook
moeilijk bepalen of M. de stof heeft begrepen als het gaat om bijvoorbeeld spelling of
stellen. Ze denkt zelf ook dat het M. zou helpen om beter mee te komen met de andere
vakgebieden als M. zijn handschrift beter leesbaar is. Ze geeft hierbij aan dat M. soms ook
niet meer kan nalezen wat hij geschreven heeft. Daarom heb ik me verdiept in het
schrijfgedrag van M. Zo heb ik onder andere zijn schrijfschriften, werkboeken en
dicteeschriften bekeken. Foto’s van zijn schrijfschrift en stel/spellingschrift zijn terug te
vinden in bijlage 1.
Zo ben ik ook M. gaan observeren tijdens het schrijven, om te kijken waar de oorsprong van
de schrijfproblematiek zich kan bevinden. Voor het observeren van M. heb ik gebruik
gemaakt van de checklist voor aandachtspunten bij schrijfresultaten van Overvelde en
Sanden (2019). Dit formulier is terug te vinden in bijlage 2. Ik heb op aanraadde van een
medestudent dit observatieformulier gebruikt, omdat ik moeite had om een juist formulier te
vinden. Ik heb namelijk deze LUK via BrightSpace gevolgd en kon naast de kennis op
BrightSpace en het internet geen goed observatieformulier vinden voor handschrift. De
checklist biedt een breedbeeld aan aandachtspunten binnen het schrijfonderwijs van groep
3 en 4. Zeker omdat bij M. nog niet duidelijk was waar de oorsprong van het leerprobleem
zich bevond was het erg fijn om deze checklist hiervoor in te zetten. De checklist richt zicht
op 7 punten namelijk: lettervorm, vloeiendheid, overgang tussen de letter, grootte van het
handschrift, regelmaat, afstand tussen de woorden en regelverloop. Ook heb ik naast deze
punten nog 2 punten extra toegevoegd namelijk:
1. Zit de leerling in de correcte schrijfhouding?
a. Met de rug tegen de leuning zitten.
b. Het hoofd licht geboden om zo het blad goed te kunnen zien.
c. De schouders moeten hangen en ontspannen zijn.
d. De afstand tussen het papier en de ogen is minstens 30 cm.
e. De onderarmen liggen op tafel.
4
Module H – Passend onderwijs
Instelling: De Haagse Hogeschool
Faculteit: Sociaal Werk en Educatie
Afdeling: PABO
Domein: Module H – Passend onderwijs
Toetscode: PABO-HDPOLP-22
Student: Niels Sonneveld
Studentnummer: 20213336
Cohort: PABO-FLX-DT-2020
Studiejaar: 2023-2024
Ingeleverd op: 3 juni 2024
,Inhoudsopgave
Inleiding ............................................................................................................................... 3
H1 Formulering hulpvraag ..................................................................................................... 4
H2 Theorie ........................................................................................................................... 7
H3 Handelingsplan ............................................................................................................... 9
H4 Reflectie en ontwikkeling ............................................................................................... 11
Literatuurlijst ...................................................................................................................... 14
Bijlage ............................................................................................................................... 15
Bijlage 1: Foto’s schrijfschrift en stel/spellingschrift voor de sessies .......................................................... 15
Bijlage 2: Checklist aandachtspunten ...................................................................................................... 17
Bijlage 3: Handleiding Klinkers (blokschrift) .............................................................................................. 19
Bijlage 4: Handelingsplan ......................................................................................................................... 34
Bijlage 5: Foto’s resultaat schrijfsessies.................................................................................................... 39
Bijlage 5.1: Foto sessie 1................................................................................................................................................ 39
Bijlage 5.2: Foto sessie 2................................................................................................................................................ 40
Bijlage 5.3: Foto sessie 3................................................................................................................................................ 41
Bijlage 5.4: Foto sessie 4................................................................................................................................................ 42
Bijlage 6: voorbeeld filmpjes schrijfhouding en pengreep Klinkers ............................................................. 44
Bijlage 7: Letterkaart groep 4 ................................................................................................................... 45
2
,Inleiding
Mijn naam is Niels Sonneveld en ik ben 22 jaar. Ik loop stage op OBS De Vlieten. Op mijn
praktijkschool loop ik stage in de groep 4. De school maakt gebruik van de methode
Klinkers (blokschrift).
In dit verslag zal ik ingaan op de schrijfontwikkeling van M. M. heeft een handschrift dat
moeilijk te lezen is, hierdoor is het voor mijn mentrix soms moeilijk te lezen wat hij heeft
geschreven. Hierdoor ondervindt ze veel problemen met het nakijken van zijn werk maar
vooral zijn toetsen. Mijn stagegroep is een diverse klas met ongeveer een gelijk aantal
jongens als meisjes. De groep heeft op verschillende gebieden veel ondersteuning nodig,
daarom heb ik mijn mentrix goed kunnen ondersteunen door me te richten op de
schrijfontwikkeling van M.
Tijdens het maken van deze LUK heb ik informatie opgedaan op mijn praktijkschool,
leerkrachten gesproken, gesproken met onderwijzers van andere scholen en informatie
opgedaan uit verschillende literaire bronnen. Deze bronnen zijn terug te vinden in de
literatuurlijst.
Ik heb binnen mijn verslag de LUK: Passend onderwijs en leerproblemen gevolgd, zoals
deze op BrightSpace omgeschreven staat. Hierbij ben ik gekomen tot de verschillende
hoofdstukken binnen dit verslag. Zo wordt in hoofdstuk 1 het leerprobleem omschreven,
waarna een hulpvraag wordt geformuleerd. Vervolgens zal in hoofdstuk 2 dieper worden
ingegaan op de literatuur die te koppelen is aan het leerprobleem. In hoofdstuk 3 wordt het
geschreven handelingsplan toegelicht, waarna in hoofdstuk 4 de reflectie en ontwikkeling
volgt. Het overzicht van de hoofdstukken met bijbehorende onderdelen is terug te vinden in
de inhoudsopgave.
3
, H1 Formulering hulpvraag
Samen met mijn mentrix ben ik in gesprek gegaan over de inhoud van deze LUK. Hierbij
heb ik met mentrix erover gesproken dat ik voor een leerling een leerprobleem op het
gebied van handschrift, rekenen of taal moet bepalen en hier een handelingsplan voor moet
schrijven en uitvoeren. Mijn stagegroep heeft op verschillende gebieden ondersteuning
nodig, maar mijn mentrix gaf al vrij snel aan dat ze de schrijfproblematiek van M. het meest
urgent vond en het een mooie casus is voor mijn leeruitkomst. Ze vindt dat M. binnen de
groep erg opvalt als het gaat om zijn handschrift. Het is met name tijdens het nakijken van
zijn werkboeken, maar ook zijn toetsen erg lastig om te herkennen wat hij heeft geschreven.
Zeker in vrije situaties waarbij er geen voorbeeld staat zoals in het dicteeschrift met alleen
lijnen, is het soms erg moeilijk te volgen wat M. schrijft. Hierdoor kan mijn mentrix ook
moeilijk bepalen of M. de stof heeft begrepen als het gaat om bijvoorbeeld spelling of
stellen. Ze denkt zelf ook dat het M. zou helpen om beter mee te komen met de andere
vakgebieden als M. zijn handschrift beter leesbaar is. Ze geeft hierbij aan dat M. soms ook
niet meer kan nalezen wat hij geschreven heeft. Daarom heb ik me verdiept in het
schrijfgedrag van M. Zo heb ik onder andere zijn schrijfschriften, werkboeken en
dicteeschriften bekeken. Foto’s van zijn schrijfschrift en stel/spellingschrift zijn terug te
vinden in bijlage 1.
Zo ben ik ook M. gaan observeren tijdens het schrijven, om te kijken waar de oorsprong van
de schrijfproblematiek zich kan bevinden. Voor het observeren van M. heb ik gebruik
gemaakt van de checklist voor aandachtspunten bij schrijfresultaten van Overvelde en
Sanden (2019). Dit formulier is terug te vinden in bijlage 2. Ik heb op aanraadde van een
medestudent dit observatieformulier gebruikt, omdat ik moeite had om een juist formulier te
vinden. Ik heb namelijk deze LUK via BrightSpace gevolgd en kon naast de kennis op
BrightSpace en het internet geen goed observatieformulier vinden voor handschrift. De
checklist biedt een breedbeeld aan aandachtspunten binnen het schrijfonderwijs van groep
3 en 4. Zeker omdat bij M. nog niet duidelijk was waar de oorsprong van het leerprobleem
zich bevond was het erg fijn om deze checklist hiervoor in te zetten. De checklist richt zicht
op 7 punten namelijk: lettervorm, vloeiendheid, overgang tussen de letter, grootte van het
handschrift, regelmaat, afstand tussen de woorden en regelverloop. Ook heb ik naast deze
punten nog 2 punten extra toegevoegd namelijk:
1. Zit de leerling in de correcte schrijfhouding?
a. Met de rug tegen de leuning zitten.
b. Het hoofd licht geboden om zo het blad goed te kunnen zien.
c. De schouders moeten hangen en ontspannen zijn.
d. De afstand tussen het papier en de ogen is minstens 30 cm.
e. De onderarmen liggen op tafel.
4
