Sociale zekerheid en Sociale kaart: Samenvattingen
Samenvatting hoofdstuk 7: Sociale verzekeringen en sociale voorzieningen
Het stelsel van sociale zekerheid zijn alle bij wet geregelde verzekeringen en voorzieningen
en bieden een financieel vangnet voor als iemand het financieel niet zelfstandig redt.
Sociale verzekeringen: Iedereen met een inkomen, uitkering of een pensioen betaald
automatisch mee aan de sociale verzekeringen. Zelfstandigen krijgen een aanslag van de
belastingdienst waarmee ze de premies betalen.
2 soorten sociale verzekeringen en hun verschillen:
1. Volksverzekeringen: Bestemd voor iedere ingezetene, en dus legaal in ons land
verblijft en woont. Bij vreemdelingen geldt dit wanneer zij geldige verblijfspapieren
hebben.
2. Werknemersverzekeringen: Bestemd voor werknemers die op basis van een
arbeidscontract, dus in loondienst, werken voor een werkgever.
Volksverzekeringen:
De algemene ouderdomswet (AOW): Basispensioen voor iedere oudere die vanwege zijn
leeftijd moet stoppen met werken. De hoogte is voor iedereen gelijk en de premie wordt
betaald door iedere ingezetene met een inkomen.
De algemene nabestaandenwet (ANW): Ook voor ingezetene. Richt zich op nabestaanden
of op wezen. Een wees kan aanspraak maken op de uitkering als zijn beide ouders zijn
overleden, Of een weduwenaar aanspraak kan maken op een uitkering hangt af van zijn
leeftijfd en of hij de zorg heeft voor kinderen. De hoogte is afhankelijk van zijn inkomen.
De algemene kinderbijslagwet (AKW): Tegemoetkoming in der kosten van de opvoeding van
een minderjarig kind. De hoogte is afhankelijk door leeftijd van het kind en is voor iedere
ingezetene gelijk.
De wet langdurige zorg (Wlz): Dit verzekerd ingezetenen met een blijvende beperking,
stoornis of door ziekte intensieve zorg nodig hebben tegen zeer hoge ziektekosten die bij
particuliere verzekeringen niet te verzekeren zijn. Zoals opname in een verpleegtehuis en
instelling voor gehandicapten.
Werknemersverzekeringen
De ziektewet (ZW): Werknemers hebben de ZW niet nodig. Werkgevers betalen minstens
70% van het loon door gedurende 2 jaar bij ziekte. Voor werknemers die geen werkgever
(meer) hebben om hun loon door te betalen, is de ZW (Aflopend contract, Tijdelijke
werknemers, werkzoekende en oproep- uitzendkrachten.)
De wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA): Na 2 jaar loondoorbetalingsplicht of
ziektewet, komt de werknemer in aanmerking voor een uitkering van de WIA. Er zijn 2
verschillende regelingen. Volledig en langdurig arbeidsongeschikt: Inkomensvoorziening
volledig en duurzaam arbeidsongeschikten (IVA) 75 procent van het oude loon. Gedeeltelijk
arbeidsongeschikt: Regeling werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA) De
werknemer verdient zelf een deel, omdat hij deels arbeidsongeschikt is, de rest wordt
aangevuld door de WGA.
De werkeloosheidswet (WW) Uitkering voor werknemers die tegen hun wil in werkloos en
werkzoekende zijn. De hoogte hiervan is afhankelijk van het arbeidsverleden van de
werknemer en van het laatst verdiende loon.
1
,Sociale zekerheid en Sociale kaart: Samenvattingen
Sociale voorzieningen: Dit kun je zien als een vangnet. Dit is voor mensen die geen inkomen
of uitkering hebben en geen aanspraak meer kunnen maken op een uitkering en geeft
mensen een bestaansminimum. Ze krijgen een minimumbedrag om hun levensonderhoud te
voorzien. Dit wordt gefinancierd uit algemene (belasting)middelen van de overheid.
De participatiewet: Bijstand voor ingezetenen die zelf hun niet in hun levensonderhoud
kunnen voorzien en ondersteuning bij het vinden en het houden van werk.
De toeslagenwet: Vult uitkering aan tot het sociale minimum inkomen.
De wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (wajong): Uitkering voor
jonggehandicapten of langdurig zieken voor hun 17e geen betaald werk kunnen vinden. Deze
stopt bij het AOW-pensioen.
De wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo): Gemeenten moeten hun inwoners
ondersteunen bij een zelfredzaam leven en bij hun deelname aan het maatschappelijk leven.
Bijvoorbeeld rolstoelvervoer, huishoudelijke hulp aanpassingen aan woning.
Verschil sociale verzekeringen en sociale voorzieningen: Sociale verzekeringen worden
betaald door premies. Sociale voorzieningen zijn voor mensen die geen inkomen of uitkering
hebben en ook geen aanspraak kunnen maken op een uitkering. Dit wordt betaald uit
algemene (belasting)middelen.
Bij particuliere verzekeringen hebben verzekeraars en de te verzekeren persoon de keus of
ze de verzekering aangaan. Bij sociale verzekeringen geldt dit niet. Hier zijn de verzekerde bij
wet verzekerd en mag het uitvoeringsorgaan de persoon niet weigeren.
De Zorgverzekeringswet is een sociale verzekering met een particulier trekje. Ingezetenen
moeten verplicht een ziektekostenverzekering nemen die ziektekosten uit het basispakket
dekt en verzekeraars moeten iedereen aannemen. Verzekeraars bieden ook aanvullende
pakketten aan en verzekerden en verzekeraars mogen deze pakketten aangaan of weigeren.
Dit is dus niet verplicht.
2
, Sociale zekerheid en Sociale kaart: Samenvattingen
Hoofdstuk 8: Uitvoeringsorganen van de sociale zekerheid
UWV
- Trefpunt voor werkzoekende en werkgevers
- Uitvoering van werknemersverzekeringen, Wajong en toeslagenwet
- Re-integratie van werknemers zonder werkgever (activiteiten die erop gericht zijn
de werknemer weer aan het arbeidsproces mee te laten doen)
- Beslissen over ontslagvergunningen: Wanneer het ontslag te maken heeft met
langdurige arbeidsongeschiktheid van een medewerker of als het te maken heeft met
de financiële situatie van het bedrijf.
Dienst werk en inkomen
De gemeenten voert de participatiewet, de wmo en andere sociale voorzieningen uit en
werkt intensief samen met het uwv. Aanvragen van deze uitkeringen moeten ook gedaan
worden bij het UWV, deze zorgt voor de intake en beoordeeld de afstand tot de
arbeidsmarkt. De dienst werk en inkomen zorgt namens het college van B&W voor de
beoordeling en de uitbetaling van deze uitkeringen.
De sociale verzekeringsbank (SVB)
Uitvoering (beoordelen en betalen) van 3 volksverzekeringen: AOW, AKW en Anw.
De SVB maakt gebruik van de basisregistratiepersonen en stuurt aanvraagformulieren
automatisch op bij een wijziging in het brp. De svb beheert ook de persoonsgebonden
budgetten van verzekerden die geld krijgen op grond van de Wmo om zelf zorg mee in te
kopen.
Zorgverzekeraars
De zorgverzekeringswet (Zvw) wordt uitgefoerd door zorgverzekeraars. Zij zijn wettelijk
verplicht hun verzekerden een verzekering te bieden voor het basispakket ziektekosten.
De wet langdurige zorg (Wlz) wordt uitgevoerd door een regionaal uitvoeringskantoor
(Zorgkantoor)
Het CIZ (Centrum indicatie zorg) heeft in de wlz de taak om vast te stellen of iemand recht
heeft op zorg op grond van de wlz.
Belastingdienst:
Int premies voor de volksverzekeringen en werknemersverzekeringen en keert huur- zorg-
en kinderopvang toeslagen uit.
Toezichthouders en adviseurs:
Inspectie SZW: De inspectie sociale zaken en werkgelegenheid houdt toezicht op de
uitvoeringsorganen. De verantwoordelijke voor de wijze waarop het uwv, de svb en de
gemeentelijke diensten hun werk doen is de minister van sociale zaken en werkgelegenheid.
Inspectie voor de gezondheidszorg: Minister van volksgezondheid, welzijn en sport is
verantwoordelijk. De inspectie houdt toezicht op de kwaliteit van de zorg.
Nederlandse zorgautoriteit: Taken staan vermeld in de wet marktordening gezondheidszorg
Zorginstituut Nederland: Kwaliteit van de zorg van de beroepen in de zorg stimuleren en
verbeteren. Ook adviseert het aan de minister van volksgezondheid over het basispakket van
de zorgverzekering. Het voert ook regelingen uit van wanbetalers en onverzekerden.
3
Samenvatting hoofdstuk 7: Sociale verzekeringen en sociale voorzieningen
Het stelsel van sociale zekerheid zijn alle bij wet geregelde verzekeringen en voorzieningen
en bieden een financieel vangnet voor als iemand het financieel niet zelfstandig redt.
Sociale verzekeringen: Iedereen met een inkomen, uitkering of een pensioen betaald
automatisch mee aan de sociale verzekeringen. Zelfstandigen krijgen een aanslag van de
belastingdienst waarmee ze de premies betalen.
2 soorten sociale verzekeringen en hun verschillen:
1. Volksverzekeringen: Bestemd voor iedere ingezetene, en dus legaal in ons land
verblijft en woont. Bij vreemdelingen geldt dit wanneer zij geldige verblijfspapieren
hebben.
2. Werknemersverzekeringen: Bestemd voor werknemers die op basis van een
arbeidscontract, dus in loondienst, werken voor een werkgever.
Volksverzekeringen:
De algemene ouderdomswet (AOW): Basispensioen voor iedere oudere die vanwege zijn
leeftijd moet stoppen met werken. De hoogte is voor iedereen gelijk en de premie wordt
betaald door iedere ingezetene met een inkomen.
De algemene nabestaandenwet (ANW): Ook voor ingezetene. Richt zich op nabestaanden
of op wezen. Een wees kan aanspraak maken op de uitkering als zijn beide ouders zijn
overleden, Of een weduwenaar aanspraak kan maken op een uitkering hangt af van zijn
leeftijfd en of hij de zorg heeft voor kinderen. De hoogte is afhankelijk van zijn inkomen.
De algemene kinderbijslagwet (AKW): Tegemoetkoming in der kosten van de opvoeding van
een minderjarig kind. De hoogte is afhankelijk door leeftijd van het kind en is voor iedere
ingezetene gelijk.
De wet langdurige zorg (Wlz): Dit verzekerd ingezetenen met een blijvende beperking,
stoornis of door ziekte intensieve zorg nodig hebben tegen zeer hoge ziektekosten die bij
particuliere verzekeringen niet te verzekeren zijn. Zoals opname in een verpleegtehuis en
instelling voor gehandicapten.
Werknemersverzekeringen
De ziektewet (ZW): Werknemers hebben de ZW niet nodig. Werkgevers betalen minstens
70% van het loon door gedurende 2 jaar bij ziekte. Voor werknemers die geen werkgever
(meer) hebben om hun loon door te betalen, is de ZW (Aflopend contract, Tijdelijke
werknemers, werkzoekende en oproep- uitzendkrachten.)
De wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA): Na 2 jaar loondoorbetalingsplicht of
ziektewet, komt de werknemer in aanmerking voor een uitkering van de WIA. Er zijn 2
verschillende regelingen. Volledig en langdurig arbeidsongeschikt: Inkomensvoorziening
volledig en duurzaam arbeidsongeschikten (IVA) 75 procent van het oude loon. Gedeeltelijk
arbeidsongeschikt: Regeling werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA) De
werknemer verdient zelf een deel, omdat hij deels arbeidsongeschikt is, de rest wordt
aangevuld door de WGA.
De werkeloosheidswet (WW) Uitkering voor werknemers die tegen hun wil in werkloos en
werkzoekende zijn. De hoogte hiervan is afhankelijk van het arbeidsverleden van de
werknemer en van het laatst verdiende loon.
1
,Sociale zekerheid en Sociale kaart: Samenvattingen
Sociale voorzieningen: Dit kun je zien als een vangnet. Dit is voor mensen die geen inkomen
of uitkering hebben en geen aanspraak meer kunnen maken op een uitkering en geeft
mensen een bestaansminimum. Ze krijgen een minimumbedrag om hun levensonderhoud te
voorzien. Dit wordt gefinancierd uit algemene (belasting)middelen van de overheid.
De participatiewet: Bijstand voor ingezetenen die zelf hun niet in hun levensonderhoud
kunnen voorzien en ondersteuning bij het vinden en het houden van werk.
De toeslagenwet: Vult uitkering aan tot het sociale minimum inkomen.
De wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (wajong): Uitkering voor
jonggehandicapten of langdurig zieken voor hun 17e geen betaald werk kunnen vinden. Deze
stopt bij het AOW-pensioen.
De wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo): Gemeenten moeten hun inwoners
ondersteunen bij een zelfredzaam leven en bij hun deelname aan het maatschappelijk leven.
Bijvoorbeeld rolstoelvervoer, huishoudelijke hulp aanpassingen aan woning.
Verschil sociale verzekeringen en sociale voorzieningen: Sociale verzekeringen worden
betaald door premies. Sociale voorzieningen zijn voor mensen die geen inkomen of uitkering
hebben en ook geen aanspraak kunnen maken op een uitkering. Dit wordt betaald uit
algemene (belasting)middelen.
Bij particuliere verzekeringen hebben verzekeraars en de te verzekeren persoon de keus of
ze de verzekering aangaan. Bij sociale verzekeringen geldt dit niet. Hier zijn de verzekerde bij
wet verzekerd en mag het uitvoeringsorgaan de persoon niet weigeren.
De Zorgverzekeringswet is een sociale verzekering met een particulier trekje. Ingezetenen
moeten verplicht een ziektekostenverzekering nemen die ziektekosten uit het basispakket
dekt en verzekeraars moeten iedereen aannemen. Verzekeraars bieden ook aanvullende
pakketten aan en verzekerden en verzekeraars mogen deze pakketten aangaan of weigeren.
Dit is dus niet verplicht.
2
, Sociale zekerheid en Sociale kaart: Samenvattingen
Hoofdstuk 8: Uitvoeringsorganen van de sociale zekerheid
UWV
- Trefpunt voor werkzoekende en werkgevers
- Uitvoering van werknemersverzekeringen, Wajong en toeslagenwet
- Re-integratie van werknemers zonder werkgever (activiteiten die erop gericht zijn
de werknemer weer aan het arbeidsproces mee te laten doen)
- Beslissen over ontslagvergunningen: Wanneer het ontslag te maken heeft met
langdurige arbeidsongeschiktheid van een medewerker of als het te maken heeft met
de financiële situatie van het bedrijf.
Dienst werk en inkomen
De gemeenten voert de participatiewet, de wmo en andere sociale voorzieningen uit en
werkt intensief samen met het uwv. Aanvragen van deze uitkeringen moeten ook gedaan
worden bij het UWV, deze zorgt voor de intake en beoordeeld de afstand tot de
arbeidsmarkt. De dienst werk en inkomen zorgt namens het college van B&W voor de
beoordeling en de uitbetaling van deze uitkeringen.
De sociale verzekeringsbank (SVB)
Uitvoering (beoordelen en betalen) van 3 volksverzekeringen: AOW, AKW en Anw.
De SVB maakt gebruik van de basisregistratiepersonen en stuurt aanvraagformulieren
automatisch op bij een wijziging in het brp. De svb beheert ook de persoonsgebonden
budgetten van verzekerden die geld krijgen op grond van de Wmo om zelf zorg mee in te
kopen.
Zorgverzekeraars
De zorgverzekeringswet (Zvw) wordt uitgefoerd door zorgverzekeraars. Zij zijn wettelijk
verplicht hun verzekerden een verzekering te bieden voor het basispakket ziektekosten.
De wet langdurige zorg (Wlz) wordt uitgevoerd door een regionaal uitvoeringskantoor
(Zorgkantoor)
Het CIZ (Centrum indicatie zorg) heeft in de wlz de taak om vast te stellen of iemand recht
heeft op zorg op grond van de wlz.
Belastingdienst:
Int premies voor de volksverzekeringen en werknemersverzekeringen en keert huur- zorg-
en kinderopvang toeslagen uit.
Toezichthouders en adviseurs:
Inspectie SZW: De inspectie sociale zaken en werkgelegenheid houdt toezicht op de
uitvoeringsorganen. De verantwoordelijke voor de wijze waarop het uwv, de svb en de
gemeentelijke diensten hun werk doen is de minister van sociale zaken en werkgelegenheid.
Inspectie voor de gezondheidszorg: Minister van volksgezondheid, welzijn en sport is
verantwoordelijk. De inspectie houdt toezicht op de kwaliteit van de zorg.
Nederlandse zorgautoriteit: Taken staan vermeld in de wet marktordening gezondheidszorg
Zorginstituut Nederland: Kwaliteit van de zorg van de beroepen in de zorg stimuleren en
verbeteren. Ook adviseert het aan de minister van volksgezondheid over het basispakket van
de zorgverzekering. Het voert ook regelingen uit van wanbetalers en onverzekerden.
3
