Media samenvatting
r
2024
,Samenvatting Media 2024 Hogeschool Rotterdam
Inhoudsopgave
De 5 fasen in theorievorming ...................................................................................................................................... 3
Fase 1: De almacht van de media ........................................................................................................................... 3
Injectienaald-denken in de politiek ................................................................................................................... 4
Fase 2: Beperkte macht van de media: de invloed van de opinieleider ................................................................. 4
Multiple-step flow .............................................................................................................................................. 4
Opinieleiders in allerlei soorten & maten.......................................................................................................... 4
Beinvloeders in het informatietijdperk.................................................................................................................... 5
Fase 3: Aandacht voor de ontvanger ...................................................................................................................... 5
Zwamvlokmodel: netwerkbenadering ............................................................................................................... 6
Uses & Gratifications.......................................................................................................................................... 6
Kantekeningen van uses and gratifications ....................................................................................................... 7
Motieven, behoeften en beloningen in het informatietijdperk........................................................................ 7
Big data en micro-targeting ............................................................................................................................... 8
Fase 4: Sturende macht van de media .................................................................................................................... 9
Agendasetting .................................................................................................................................................... 9
Bezwaren op agendasetting ............................................................................................................................ 10
Herziening van de theorie: priming en framing .............................................................................................. 11
Agendavorming ................................................................................................................................................ 11
Mediamonitor .................................................................................................................................................. 11
Mediahypes ...................................................................................................................................................... 12
Intermedia ........................................................................................................................................................ 12
Kenniskloofhypothese ...................................................................................................................................... 12
De digitale kenniskloof in het informatietijdperk ............................................................................................ 12
De betekenis van kenniskloof-inzichten .......................................................................................................... 13
Framing............................................................................................................................................................. 13
Invloed van framing op beeldvorming ............................................................................................................. 14
Culturele indicatoren ....................................................................................................................................... 14
Uitkomsten van het televisieonderzoek .......................................................................................................... 14
Kantekeningen bij cultivatieonderzoek ........................................................................................................... 15
Culturele indicatoren in de informatiemaatschappij ...................................................................................... 15
De zwijgspiraal.................................................................................................................................................. 16
Kantekeningen bij de zwijgspiraaltheorie........................................................................................................ 17
De zwijgspiraal in het informatietijdperk ........................................................................................................ 18
Van zwijgspiraal naar filterbubbel en echokamers ......................................................................................... 18
Verhalen bepalen je blik .................................................................................................................................. 19
Verhaalstructuur .............................................................................................................................................. 19
Structuur van Verhalen .................................................................................................................................... 19
Vertelperspectief en Stijl.................................................................................................................................. 20
Genre en Ordening........................................................................................................................................... 20
Invloed van Media ............................................................................................................................................ 20
Conclusie .......................................................................................................................................................... 20
Multimodaliteit ................................................................................................................................................ 20
Transmediale storytelling................................................................................................................................. 21
Discouranalyse ................................................................................................................................................. 22
Frames sturen de waarneming ........................................................................................................................ 23
De kracht van labelling ..................................................................................................................................... 23
Het proces van labelling ................................................................................................................................... 24
Fase 5: de media-explosie ..................................................................................................................................... 25
De lessen uit 100 jaar mediaonderzoek .......................................................................................................... 25
Mediaeffecten .................................................................................................................................................. 25
Werking van mediacommunicatie ................................................................................................................... 26
1
,Samenvatting Media 2024 Hogeschool Rotterdam
Spelen met bestaande theorie ........................................................................................................................ 26
Van klassieke massacommunicatie naar interactief gerichte mediacommunicatie ............................................ 27
Informatiemaatschappij en netwerkmaatschappij ......................................................................................... 27
De platformmaatschappij ................................................................................................................................ 28
Platformwerking ............................................................................................................................................... 29
Platformdefinities............................................................................................................................................. 30
COPLA-model ................................................................................................................................................... 30
Mediatisering ................................................................................................................................................... 31
Interactie, cocreatie & partcipatie ................................................................................................................... 32
Participatieladder ............................................................................................................................................. 32
Media en participatie ....................................................................................................................................... 33
De nieuwe rollen voor communicatieprofessionals ........................................................................................ 34
Professionals en burgerparticipatie ................................................................................................................. 34
Multimedia, crossmedia & transmedia ........................................................................................................... 35
Mediacultuur: massa-zelfcommunicatie & multimodale beleving ................................................................. 36
Media, ideologie, representatie en beeldvorming .................................................................................................... 37
Netwerkmaatschappij ........................................................................................................................................... 38
Netwerksamenleving............................................................................................................................................. 38
Platformmaatschappij........................................................................................................................................... 39
Identiteit ................................................................................................................................................................ 39
2
, Samenvatting Media 2024 Hogeschool Rotterdam
De 5 fasen in theorievorming
• 1.Fase 1: De almacht van de media
- Theorie: One-step flow theory (reuzeninjectienaaldtheorie of theorie van de magische
kogel).
• Fase 2: Beperkte macht van de media: de invloed van de opinieleider
- Theorie: Two-step flow theory (stap 1: van zender naar opinieleider - stap 2: van
opinieleider naar leden van publiek in omgeving van opinieleider) of multi-step flow
theory (meerdere stappen mogelijk met opinieleider als schakel).
• Fase 3: Aandacht voor de ontvanger
- Theorie: Zwamvlokmodel en uses and gratifications.
• Fase 4: Sturende macht van de media
- Theorievorming: Agenda-setting, framing en discoursanalyse, kenniskloof, culturele
indicatoren, zwijgspiraal, cultuurindustrie, media-imperialisme, specifieke mediawerking.
• Fase 5: Media in het digitale tijdperk: de media-explosie
- Theorievorming: Wederzijdse betrekkingen tussen zender en ontvanger staan centraal
(interactie, participatie, convergentie, cocreatie, user-generated content,
platformwerking).
Synthetische media zijn digitale media die door kunstmatige intelligentie (AI) software zijn
gecreëerd of gemodificeerd. Dit kunnen bijvoorbeeld foto’s, video’s, teksten of
geluidsfragmenten zijn. De AI-software kan realistische nieuwe voorbeelden maken of
bestaande media aanpassen, waardoor geheel nieuwe media ontstaan. Met synthetische
media is het mogelijk om bijvoorbeeld volledig nieuwe en geloofwaardige video’s te creëren,
gezichten in video’s te verwisselen, stemmen na te maken, geloofwaardige teksten te
genereren en objecten in video’s of foto’s weg te poetsen alsof ze er nooit geweest zijn.
Fase 1: De almacht van de media
One-step-flow: Massamedia als injectienaald
Communicatiewetenschappers van het eerste uur onderstelden dat de massa media een
direct effect hadden op het publiek. De verzamelnaam van deze benaderingen is de one-step
flow theory. Deze theorie reeg beeldende namen als de reuzeninjectienaaldtheorie. De
zender injecteeert de passieve massa direct en schiet zo hard met de boodschap op het
publiek dat maar 1 enkele reactie mogelijk is. Die reactie van het publiek is volstrekt uniform
en voorspelbaar. Als zender kun je doen wat je wilt met je publiek. Vandaar de naam van one-
step flow theory: in een enkele stap (‘one-step’) leg je met je communicatiestroom (‘flow’) als
zender jouw wil op aan jouw publiek, via een gekozen massamedium.
Aan de injectienaaldtheorie ligt het stimulus-responsmodel uit de behavioristische
psychologie voor een belangrijk deel ten grondslag.
3
r
2024
,Samenvatting Media 2024 Hogeschool Rotterdam
Inhoudsopgave
De 5 fasen in theorievorming ...................................................................................................................................... 3
Fase 1: De almacht van de media ........................................................................................................................... 3
Injectienaald-denken in de politiek ................................................................................................................... 4
Fase 2: Beperkte macht van de media: de invloed van de opinieleider ................................................................. 4
Multiple-step flow .............................................................................................................................................. 4
Opinieleiders in allerlei soorten & maten.......................................................................................................... 4
Beinvloeders in het informatietijdperk.................................................................................................................... 5
Fase 3: Aandacht voor de ontvanger ...................................................................................................................... 5
Zwamvlokmodel: netwerkbenadering ............................................................................................................... 6
Uses & Gratifications.......................................................................................................................................... 6
Kantekeningen van uses and gratifications ....................................................................................................... 7
Motieven, behoeften en beloningen in het informatietijdperk........................................................................ 7
Big data en micro-targeting ............................................................................................................................... 8
Fase 4: Sturende macht van de media .................................................................................................................... 9
Agendasetting .................................................................................................................................................... 9
Bezwaren op agendasetting ............................................................................................................................ 10
Herziening van de theorie: priming en framing .............................................................................................. 11
Agendavorming ................................................................................................................................................ 11
Mediamonitor .................................................................................................................................................. 11
Mediahypes ...................................................................................................................................................... 12
Intermedia ........................................................................................................................................................ 12
Kenniskloofhypothese ...................................................................................................................................... 12
De digitale kenniskloof in het informatietijdperk ............................................................................................ 12
De betekenis van kenniskloof-inzichten .......................................................................................................... 13
Framing............................................................................................................................................................. 13
Invloed van framing op beeldvorming ............................................................................................................. 14
Culturele indicatoren ....................................................................................................................................... 14
Uitkomsten van het televisieonderzoek .......................................................................................................... 14
Kantekeningen bij cultivatieonderzoek ........................................................................................................... 15
Culturele indicatoren in de informatiemaatschappij ...................................................................................... 15
De zwijgspiraal.................................................................................................................................................. 16
Kantekeningen bij de zwijgspiraaltheorie........................................................................................................ 17
De zwijgspiraal in het informatietijdperk ........................................................................................................ 18
Van zwijgspiraal naar filterbubbel en echokamers ......................................................................................... 18
Verhalen bepalen je blik .................................................................................................................................. 19
Verhaalstructuur .............................................................................................................................................. 19
Structuur van Verhalen .................................................................................................................................... 19
Vertelperspectief en Stijl.................................................................................................................................. 20
Genre en Ordening........................................................................................................................................... 20
Invloed van Media ............................................................................................................................................ 20
Conclusie .......................................................................................................................................................... 20
Multimodaliteit ................................................................................................................................................ 20
Transmediale storytelling................................................................................................................................. 21
Discouranalyse ................................................................................................................................................. 22
Frames sturen de waarneming ........................................................................................................................ 23
De kracht van labelling ..................................................................................................................................... 23
Het proces van labelling ................................................................................................................................... 24
Fase 5: de media-explosie ..................................................................................................................................... 25
De lessen uit 100 jaar mediaonderzoek .......................................................................................................... 25
Mediaeffecten .................................................................................................................................................. 25
Werking van mediacommunicatie ................................................................................................................... 26
1
,Samenvatting Media 2024 Hogeschool Rotterdam
Spelen met bestaande theorie ........................................................................................................................ 26
Van klassieke massacommunicatie naar interactief gerichte mediacommunicatie ............................................ 27
Informatiemaatschappij en netwerkmaatschappij ......................................................................................... 27
De platformmaatschappij ................................................................................................................................ 28
Platformwerking ............................................................................................................................................... 29
Platformdefinities............................................................................................................................................. 30
COPLA-model ................................................................................................................................................... 30
Mediatisering ................................................................................................................................................... 31
Interactie, cocreatie & partcipatie ................................................................................................................... 32
Participatieladder ............................................................................................................................................. 32
Media en participatie ....................................................................................................................................... 33
De nieuwe rollen voor communicatieprofessionals ........................................................................................ 34
Professionals en burgerparticipatie ................................................................................................................. 34
Multimedia, crossmedia & transmedia ........................................................................................................... 35
Mediacultuur: massa-zelfcommunicatie & multimodale beleving ................................................................. 36
Media, ideologie, representatie en beeldvorming .................................................................................................... 37
Netwerkmaatschappij ........................................................................................................................................... 38
Netwerksamenleving............................................................................................................................................. 38
Platformmaatschappij........................................................................................................................................... 39
Identiteit ................................................................................................................................................................ 39
2
, Samenvatting Media 2024 Hogeschool Rotterdam
De 5 fasen in theorievorming
• 1.Fase 1: De almacht van de media
- Theorie: One-step flow theory (reuzeninjectienaaldtheorie of theorie van de magische
kogel).
• Fase 2: Beperkte macht van de media: de invloed van de opinieleider
- Theorie: Two-step flow theory (stap 1: van zender naar opinieleider - stap 2: van
opinieleider naar leden van publiek in omgeving van opinieleider) of multi-step flow
theory (meerdere stappen mogelijk met opinieleider als schakel).
• Fase 3: Aandacht voor de ontvanger
- Theorie: Zwamvlokmodel en uses and gratifications.
• Fase 4: Sturende macht van de media
- Theorievorming: Agenda-setting, framing en discoursanalyse, kenniskloof, culturele
indicatoren, zwijgspiraal, cultuurindustrie, media-imperialisme, specifieke mediawerking.
• Fase 5: Media in het digitale tijdperk: de media-explosie
- Theorievorming: Wederzijdse betrekkingen tussen zender en ontvanger staan centraal
(interactie, participatie, convergentie, cocreatie, user-generated content,
platformwerking).
Synthetische media zijn digitale media die door kunstmatige intelligentie (AI) software zijn
gecreëerd of gemodificeerd. Dit kunnen bijvoorbeeld foto’s, video’s, teksten of
geluidsfragmenten zijn. De AI-software kan realistische nieuwe voorbeelden maken of
bestaande media aanpassen, waardoor geheel nieuwe media ontstaan. Met synthetische
media is het mogelijk om bijvoorbeeld volledig nieuwe en geloofwaardige video’s te creëren,
gezichten in video’s te verwisselen, stemmen na te maken, geloofwaardige teksten te
genereren en objecten in video’s of foto’s weg te poetsen alsof ze er nooit geweest zijn.
Fase 1: De almacht van de media
One-step-flow: Massamedia als injectienaald
Communicatiewetenschappers van het eerste uur onderstelden dat de massa media een
direct effect hadden op het publiek. De verzamelnaam van deze benaderingen is de one-step
flow theory. Deze theorie reeg beeldende namen als de reuzeninjectienaaldtheorie. De
zender injecteeert de passieve massa direct en schiet zo hard met de boodschap op het
publiek dat maar 1 enkele reactie mogelijk is. Die reactie van het publiek is volstrekt uniform
en voorspelbaar. Als zender kun je doen wat je wilt met je publiek. Vandaar de naam van one-
step flow theory: in een enkele stap (‘one-step’) leg je met je communicatiestroom (‘flow’) als
zender jouw wil op aan jouw publiek, via een gekozen massamedium.
Aan de injectienaaldtheorie ligt het stimulus-responsmodel uit de behavioristische
psychologie voor een belangrijk deel ten grondslag.
3
