Samenvatting
Jaar 1
Periode 4
,Inhoudsopgave
Echografie ........................................................................................................................................................ 4
Echografie van het abdomen.............................................................................................................................. 4
De lever.......................................................................................................................................................... 5
Galblaas/galwegen ........................................................................................................................................ 8
Pancreas ...................................................................................................................................................... 10
Nieren .......................................................................................................................................................... 11
Milt .............................................................................................................................................................. 11
Nieuwe technieken ........................................................................................................................................... 12
Radiodiagnostiek............................................................................................................................................ 15
Mammografie .................................................................................................................................................. 15
Techniek ...................................................................................................................................................... 15
Insteltechniek .............................................................................................................................................. 17
Diagnostiek .................................................................................................................................................. 19
Doorlichting ...................................................................................................................................................... 21
Interventieradiologie ........................................................................................................................................ 23
Nucleaire geneeskunde .................................................................................................................................. 30
SPECT DEEL 1 .................................................................................................................................................... 30
SPECT DEEL 2 .................................................................................................................................................... 32
SPECT bij orthopedische aandoeningen ........................................................................................................... 34
Time per view ................................................................................................................................................... 36
Radiotherapie ................................................................................................................................................ 37
Mamma schampvelden .................................................................................................................................... 37
ICRU DEEL 2 ...................................................................................................................................................... 41
Elektronen bestraling ....................................................................................................................................... 43
Medische vakken ........................................................................................................................................... 48
Mamma ............................................................................................................................................................ 48
Anatomie ..................................................................................................................................................... 48
Diagnostiek .................................................................................................................................................. 48
Pathologie .................................................................................................................................................... 49
Het vrouwelijk kleine bekken ............................................................................................................................ 53
Anatomie ..................................................................................................................................................... 53
Pathologie .................................................................................................................................................... 54
Vrouwelijke geslachtsorganen ......................................................................................................................... 63
Anatomie ..................................................................................................................................................... 63
Pathologie .................................................................................................................................................... 63
Fysiologie ..................................................................................................................................................... 63
Oncologie ..................................................................................................................................................... 63
Mannelijke geslachtsorganen .......................................................................................................................... 64
Anatomie ..................................................................................................................................................... 64
Pathologie .................................................................................................................................................... 64
Fysiologie ..................................................................................................................................................... 64
Oncologie ..................................................................................................................................................... 64
, Tractus digestivus ............................................................................................................................................. 65
Anatomie ..................................................................................................................................................... 65
Medische beeldvorming ................................................................................................................................. 66
Lokale bewerkingen en filters in het spatiële domein ...................................................................................... 66
Fourier transformatie en filters in het frequentiedomein ................................................................................. 68
Interpersoonlijke vaardigheden ..................................................................................................................... 69
Psychologie ....................................................................................................................................................... 69
Sociale psychologie ........................................................................................................................................... 70
Coping............................................................................................................................................................... 71
,Echografie
Echografie van het abdomen
Klinisch redeneren
- Controleren aanvraag/gegevens
o Leeftijd
o Geslacht
o Klachten
o Eerdere onderzoeken (radiologisch, bloedonderzoek, etc.)
- Wie komt er binnen?
- Hoe komt iemand binnen
- Wat is het verhaal?
Bloedwaarden
- BSE (bezinking) → gaat omhoog zodra er een ontsteking is of als er een maligniteit
aanwezig is. Als BSE omhoog is, is er dus eigenlijk altijd wel iets aan de hand.
- ALAT/ASAT → stijgen als er schade is aan de lever. Als er levercellen kapot zijn.
- Gamma-GT → komt vrij bij functieverlies van de lever.
- Bilirubine → stijgt als je problemen hebt met de afvoer van gal.
- Amylase → gaat omhoog als er problemen zijn met de pancreas.
,De lever
! = Lobus caudatus
→ De lobus caudatus wordt gescheiden van de linker leverkwab door het ligamentum
venosum.
→ De lobus caudatus heeft een aparte aan- en afvoer. Zodra je een ziekte in de lever hebt,
wordt de lobus caudatus daarom vaak ontzien. Hij wil dan ook vaak de functie van de lever
overnemen en zal groter gaan worden. Het is als het ware dus een soort van back-up
systeem.
II en III = linker leverkwab
→ II en III worden ven elkaar gescheiden door de vena porta sinistra.
IV = Lobus quadratus
→ Ligt links van de vena hepatica media.
V. VI, VII en VIII = rechter leverkwab
→ V en VI worden gescheiden door de vena porta dextra.
→ VII ligt onder de vena hepatica dextra.
→ VIII ligt tussen de vena hepatica dextra en media.
, Veneuze stelsel van de lever:
Vena hepatica sinister
Vena hepatica media
Vena hepatica dexter
Portaal stelsel van de lever:
Portaal stelsel loopt door heel de lever. Ook de portale triade zit door de lever heen. De
portale triade bestaat uit een portatak, arterie en galweg.
,Meest voorkomende pathologie in de lever:
- Tumoren
- Metastasen
o Zijn er vaak meerdere
o Metastasen kunnen zich heel verschillend afbeelden. Ze kunnen goed
afgrensbaar of minder goed afgrensbaar zijn. De grootte kan verschillen. Ze
kunnen slagschaduw geven of juist versterking. Ze kunnen echorijk of
echoarm zijn.
o Bij een coloncarcinoom passen de echorijke metastasen, maar kan ook niet zo
zijn.
o Bij een longkanker of borstkanker zijn het vaak echoarme metastasen
- Haemangiomen
o Vaatkluw
o Goedaardig
o Ziet er echorijk uit, of echoarm als het zich in een vervette lever bevindt
o Lijkt echografisch op metastasen
o Om te controleren welk van de twee het is, wordt vaak een CT met contrast
gedaan. De wijze waarop het contrast namelijk het hemangioom in gaat en
vervolgens weer wegloopt is heel typerend
- Adenoom
Stadia van leverschade:
1. Het eerste wat de lever gaat doen als er schade optreedt is vet opslaan. Dit beeldt
zich echografisch af als een echorijkere en grotere lever. Als je in dit stadium gewoon
weer gezonder gaat leven, kan de lever zich nog herstellen.
2. Vervolgens treedt er fibrose op. Bij fibrose krimpt de lever en ontstaat er
littekenweefsel. Je ziet niet dat de lever kleiner is geworden, omdat ervoor de lever
vergroot was. Hij wordt eigenlijk weer een beetje zijn oorspronkelijke maat. Door het
littekenweefsel kun je moeilijker door de lever heen scannen. Fibrose kun je wel
stoppen, maar het kan nooit meer helemaal weggaan.
3. Het laatste stadium is cirrose. Cirrose is wanneer de lever het eindstadium in gaan.
De lever krijgt een kleine sponsachtige vorm en je krijgt meer klachten dan voorheen.
Een symptoom van dit stadia is geelzucht.
, Galblaas/galwegen
De galblaas, galwegen en pancreas zijn nauw met elkaar verbonden. Dit komt door de
ductus choledochus. Deze loopt door de kop van de pancreas en loopt uiteindelijk samen
met de ductus pancreaticus over in de papil van Vater.
Ductus cysticus
Ductus choledochus
Ductus pancreaticus
Meest voorkomende pathologie:
- Cholecystitis (acute / chronisch) → ontsteking van de galblaas
- Cholelithiasis → galstenen (vaak oorzaak van cholecystitis)
o Als je stenen verdenkt ALTIJD scannen op minimaal twee posities. Je kan de
patiënt op de zij laten liggen of even laten staan of zelfs springen. Ook kun je
zo poliepen uitsluiten. Stenen liggen op de wand en een poliep zit eraan vast.
o Als er stenen zitten in de ductus choledochus, zal vlak ervoor het kanaal
verdikt zijn. Dit komt door de opstopping.
o Risicogroep: vrouwen, in of boven de 40, vruchtbaar, gezet en blond.
- Poliepen → zit vast aan de rand. Is niet gevaarlijk aan het begin, maar wel naarmate
hij groter wordt.
- Hydrops
Poliep
Steen
,Galblaas van iemand die niet nuchter is vs galblaas die ontstoken is (cholecystitis)
Het verschil kun je maken door te kijken naar de patiënt. De rechter patiënt heeft
waarschijnlijk heel veel pijn en de linker niet.
, Pancreas
Meest voorkomende pathologie:
- Carcinoom
o Pancreaskop tumor → meest bekende symptomen hierbij zijn onverklaarbare
rugpijn en stille icterus (en afvallen)
o Een tumor is de pancreaskop wordt vaak pas laat gevonden, omdat hij hier
alle ruimte heeft om te groeien. De symptomen komen dan pas als hij of
tegen de rug aan groeit of de ductus choledochus dicht duwt.
- Ontsteking
o Acute pancreaticus
o Chronische pancreaticus
→ Ontstaat door verschillende acute aanvallen die zo schadelijk zijn dat de
pancreas chronisch ontstoken blijft
Dit geeft vermoeidheidsklachten en een zeurende pijn
Je kunt het echografisch herkennen door allemaal witte stippen in de
pancreas.
→ Kan ook ontstaan door pseudo-cystes. Dit zijn holtes die ontstaan in het
pancreasweefsel, die worden gevuld door vocht die door de pancreas zelf
wordt gemaakt. Dit vocht is heel zuur. Als deze knappen, zal de stof daarom in
de pancreas gaan bijten en later ontsteken. Dit is erg pijnlijk.
Jaar 1
Periode 4
,Inhoudsopgave
Echografie ........................................................................................................................................................ 4
Echografie van het abdomen.............................................................................................................................. 4
De lever.......................................................................................................................................................... 5
Galblaas/galwegen ........................................................................................................................................ 8
Pancreas ...................................................................................................................................................... 10
Nieren .......................................................................................................................................................... 11
Milt .............................................................................................................................................................. 11
Nieuwe technieken ........................................................................................................................................... 12
Radiodiagnostiek............................................................................................................................................ 15
Mammografie .................................................................................................................................................. 15
Techniek ...................................................................................................................................................... 15
Insteltechniek .............................................................................................................................................. 17
Diagnostiek .................................................................................................................................................. 19
Doorlichting ...................................................................................................................................................... 21
Interventieradiologie ........................................................................................................................................ 23
Nucleaire geneeskunde .................................................................................................................................. 30
SPECT DEEL 1 .................................................................................................................................................... 30
SPECT DEEL 2 .................................................................................................................................................... 32
SPECT bij orthopedische aandoeningen ........................................................................................................... 34
Time per view ................................................................................................................................................... 36
Radiotherapie ................................................................................................................................................ 37
Mamma schampvelden .................................................................................................................................... 37
ICRU DEEL 2 ...................................................................................................................................................... 41
Elektronen bestraling ....................................................................................................................................... 43
Medische vakken ........................................................................................................................................... 48
Mamma ............................................................................................................................................................ 48
Anatomie ..................................................................................................................................................... 48
Diagnostiek .................................................................................................................................................. 48
Pathologie .................................................................................................................................................... 49
Het vrouwelijk kleine bekken ............................................................................................................................ 53
Anatomie ..................................................................................................................................................... 53
Pathologie .................................................................................................................................................... 54
Vrouwelijke geslachtsorganen ......................................................................................................................... 63
Anatomie ..................................................................................................................................................... 63
Pathologie .................................................................................................................................................... 63
Fysiologie ..................................................................................................................................................... 63
Oncologie ..................................................................................................................................................... 63
Mannelijke geslachtsorganen .......................................................................................................................... 64
Anatomie ..................................................................................................................................................... 64
Pathologie .................................................................................................................................................... 64
Fysiologie ..................................................................................................................................................... 64
Oncologie ..................................................................................................................................................... 64
, Tractus digestivus ............................................................................................................................................. 65
Anatomie ..................................................................................................................................................... 65
Medische beeldvorming ................................................................................................................................. 66
Lokale bewerkingen en filters in het spatiële domein ...................................................................................... 66
Fourier transformatie en filters in het frequentiedomein ................................................................................. 68
Interpersoonlijke vaardigheden ..................................................................................................................... 69
Psychologie ....................................................................................................................................................... 69
Sociale psychologie ........................................................................................................................................... 70
Coping............................................................................................................................................................... 71
,Echografie
Echografie van het abdomen
Klinisch redeneren
- Controleren aanvraag/gegevens
o Leeftijd
o Geslacht
o Klachten
o Eerdere onderzoeken (radiologisch, bloedonderzoek, etc.)
- Wie komt er binnen?
- Hoe komt iemand binnen
- Wat is het verhaal?
Bloedwaarden
- BSE (bezinking) → gaat omhoog zodra er een ontsteking is of als er een maligniteit
aanwezig is. Als BSE omhoog is, is er dus eigenlijk altijd wel iets aan de hand.
- ALAT/ASAT → stijgen als er schade is aan de lever. Als er levercellen kapot zijn.
- Gamma-GT → komt vrij bij functieverlies van de lever.
- Bilirubine → stijgt als je problemen hebt met de afvoer van gal.
- Amylase → gaat omhoog als er problemen zijn met de pancreas.
,De lever
! = Lobus caudatus
→ De lobus caudatus wordt gescheiden van de linker leverkwab door het ligamentum
venosum.
→ De lobus caudatus heeft een aparte aan- en afvoer. Zodra je een ziekte in de lever hebt,
wordt de lobus caudatus daarom vaak ontzien. Hij wil dan ook vaak de functie van de lever
overnemen en zal groter gaan worden. Het is als het ware dus een soort van back-up
systeem.
II en III = linker leverkwab
→ II en III worden ven elkaar gescheiden door de vena porta sinistra.
IV = Lobus quadratus
→ Ligt links van de vena hepatica media.
V. VI, VII en VIII = rechter leverkwab
→ V en VI worden gescheiden door de vena porta dextra.
→ VII ligt onder de vena hepatica dextra.
→ VIII ligt tussen de vena hepatica dextra en media.
, Veneuze stelsel van de lever:
Vena hepatica sinister
Vena hepatica media
Vena hepatica dexter
Portaal stelsel van de lever:
Portaal stelsel loopt door heel de lever. Ook de portale triade zit door de lever heen. De
portale triade bestaat uit een portatak, arterie en galweg.
,Meest voorkomende pathologie in de lever:
- Tumoren
- Metastasen
o Zijn er vaak meerdere
o Metastasen kunnen zich heel verschillend afbeelden. Ze kunnen goed
afgrensbaar of minder goed afgrensbaar zijn. De grootte kan verschillen. Ze
kunnen slagschaduw geven of juist versterking. Ze kunnen echorijk of
echoarm zijn.
o Bij een coloncarcinoom passen de echorijke metastasen, maar kan ook niet zo
zijn.
o Bij een longkanker of borstkanker zijn het vaak echoarme metastasen
- Haemangiomen
o Vaatkluw
o Goedaardig
o Ziet er echorijk uit, of echoarm als het zich in een vervette lever bevindt
o Lijkt echografisch op metastasen
o Om te controleren welk van de twee het is, wordt vaak een CT met contrast
gedaan. De wijze waarop het contrast namelijk het hemangioom in gaat en
vervolgens weer wegloopt is heel typerend
- Adenoom
Stadia van leverschade:
1. Het eerste wat de lever gaat doen als er schade optreedt is vet opslaan. Dit beeldt
zich echografisch af als een echorijkere en grotere lever. Als je in dit stadium gewoon
weer gezonder gaat leven, kan de lever zich nog herstellen.
2. Vervolgens treedt er fibrose op. Bij fibrose krimpt de lever en ontstaat er
littekenweefsel. Je ziet niet dat de lever kleiner is geworden, omdat ervoor de lever
vergroot was. Hij wordt eigenlijk weer een beetje zijn oorspronkelijke maat. Door het
littekenweefsel kun je moeilijker door de lever heen scannen. Fibrose kun je wel
stoppen, maar het kan nooit meer helemaal weggaan.
3. Het laatste stadium is cirrose. Cirrose is wanneer de lever het eindstadium in gaan.
De lever krijgt een kleine sponsachtige vorm en je krijgt meer klachten dan voorheen.
Een symptoom van dit stadia is geelzucht.
, Galblaas/galwegen
De galblaas, galwegen en pancreas zijn nauw met elkaar verbonden. Dit komt door de
ductus choledochus. Deze loopt door de kop van de pancreas en loopt uiteindelijk samen
met de ductus pancreaticus over in de papil van Vater.
Ductus cysticus
Ductus choledochus
Ductus pancreaticus
Meest voorkomende pathologie:
- Cholecystitis (acute / chronisch) → ontsteking van de galblaas
- Cholelithiasis → galstenen (vaak oorzaak van cholecystitis)
o Als je stenen verdenkt ALTIJD scannen op minimaal twee posities. Je kan de
patiënt op de zij laten liggen of even laten staan of zelfs springen. Ook kun je
zo poliepen uitsluiten. Stenen liggen op de wand en een poliep zit eraan vast.
o Als er stenen zitten in de ductus choledochus, zal vlak ervoor het kanaal
verdikt zijn. Dit komt door de opstopping.
o Risicogroep: vrouwen, in of boven de 40, vruchtbaar, gezet en blond.
- Poliepen → zit vast aan de rand. Is niet gevaarlijk aan het begin, maar wel naarmate
hij groter wordt.
- Hydrops
Poliep
Steen
,Galblaas van iemand die niet nuchter is vs galblaas die ontstoken is (cholecystitis)
Het verschil kun je maken door te kijken naar de patiënt. De rechter patiënt heeft
waarschijnlijk heel veel pijn en de linker niet.
, Pancreas
Meest voorkomende pathologie:
- Carcinoom
o Pancreaskop tumor → meest bekende symptomen hierbij zijn onverklaarbare
rugpijn en stille icterus (en afvallen)
o Een tumor is de pancreaskop wordt vaak pas laat gevonden, omdat hij hier
alle ruimte heeft om te groeien. De symptomen komen dan pas als hij of
tegen de rug aan groeit of de ductus choledochus dicht duwt.
- Ontsteking
o Acute pancreaticus
o Chronische pancreaticus
→ Ontstaat door verschillende acute aanvallen die zo schadelijk zijn dat de
pancreas chronisch ontstoken blijft
Dit geeft vermoeidheidsklachten en een zeurende pijn
Je kunt het echografisch herkennen door allemaal witte stippen in de
pancreas.
→ Kan ook ontstaan door pseudo-cystes. Dit zijn holtes die ontstaan in het
pancreasweefsel, die worden gevuld door vocht die door de pancreas zelf
wordt gemaakt. Dit vocht is heel zuur. Als deze knappen, zal de stof daarom in
de pancreas gaan bijten en later ontsteken. Dit is erg pijnlijk.
