Samenvatting Groepsdynamica theorie a.d.v. de film Entre Les Murs

Afweer in de groep:
 Fight =
-Strijd met de leider: (docent Francois); Souleymane gaat machtsstrijd aan de met leider. Hij
wilt aan de groep bewijzen hoeveel moed hij heeft, maar is in feite op de vlucht voor zijn
eigen (negatieve) gedrag.
-Cynisme: voortdurend vragen of kritiek in de klas. Kritiek op de les, afspraken, doelen.
Kritiek op de leraar en wantrouwen tonen.
 Flight =
-Intellectualiseren: Souleymane die zijn tattoo laat zien in een discussie met Esmeralda. Zijn
tattoo betekend: “als je niet nuttigs te zeggen hebt, zwijg dan”. Groepsleden verwoorden
hun gedachten of gevoelens niet dat niemand weet wat er eigenlijk in die persoon afspeelt
en omgaat. Je kan uren met Souleymane praten, maar je komt niet verder in het kennen van
hem.
 Groepsmanipulatie =
-Paarvorming = groepsleden zoeken steun bij 1 of 2 anderen en vormen zo een coalitie
waarbinnen ze elkaar beschermen en steunen (Khouba & Esmeralda – Souleymane &
Boubecar).
-Rode kruis gedrag = iemand anders te hulp komen zonder dat diegene daarom gevraagd
heeft, zodat het erop lijkt dat diegene het moeilijk gaat krijgen. “uitdelen van pleisters,
voordat er gewonden zijn”. Souleymane verwondt Khouba, maar Khouba wil niet dat
Souleymane voor de tuchtraad moet komen en zegt dat het conflict al is uitgesproken tussen
hun, omdat zijn vader hem anders terugstuurt naar Mali (geboortenland), wat hij niet wilt en
wat de klas ook niet wilt.

Stijl van conflicthantering
 Coalitievorming (leerlingen): de leerlingen sluiten een verbond om een gemeenschappelijk
doel te bereiken. De leerlingen geven hun standpunt niet op. Wanneer het conflict niet
wordt uitgesproken, blijft het opnieuw ter sprake komen. Bijvoorbeeld als de docent,
Esmeralda en Louise “snollen” noemt, vormt de hele klas een coalitie tegen de docent. Ook
tijdens opmerkingen in de klas, lachen de leerlingen met elkaar, om de leraar te testen.

Besluitvorming
 Meerderheidsbesluit (vergadering): bij de vergadering wordt gestemd of Souleymane van
school gestuurd moet worden, of niet? Elke docent moet zijn mening in een glazen bak doen
en uiteindelijk wordt er gekeken welke oplossingen de meeste stemmen heeft. Souleymane
moet uiteindelijk van school af.
 Van de hak op de tak “topic jumping”: tijdens de vergaderingen van de leraren kan een
besluit moeilijk genomen worden, omdat er steeds sprongen worden gemaakt op nieuwe
gespreksonderwerpen. Er kan ook steeds nieuwe “niet ter zake doende” informatie
aangedragen worden. Bijvoorbeeld: eerst wordt er gepraat over de leerlingen en daarna over
het koffiezetapparaat. De leerlingen wordt kort en bondig besproken en dan weer een
andere leerling.
 Basisstappen in besluitvorming: nauwkeurig probleemdefiniëring, verschillende
oplossingen voorstellen, de voorgestelde oplossing bekijken en toetsen, 1 oplossing
kiezen, planning en uitvoering.

, Roos van Leary
 Boven-Naast (Leidend) Docent: dit gaat over de docent Francois. Gedragingen die hierbij
horen zijn; procedure bewaken, initiatief nemen, zorgen dat de groep niet van het thema
afwijkt, informatie geven, stimuleren, adviseren, evalueren, taakgericht, energiek, leerlingen
indringend aankijken, zorgt voor orde, uitleg en advies geven, oplossingen aangeven,
beslissingen nemen, orde stellen.
 Tegen-Boven (Agressief) Docent en Leerlingen: dit gaat over het incident tussen de docent
en leerlingen op het schoolplein, nadat hij Esmeralda en Louise snollen heeft genoemd.
Beide partijen gaan in aanval, laten zien aan elkaar dat ze tekort schieten en eisen normen.
Sancties voorstellen (zoals de docent doet). Dreigend aankijken doen de leerlingen vooral,
mimiek van kwaadheid. Straffend gedrag kan leiden tot conflicten.
 Tegen-Onder (Opstandig) Leerlingen: dit gaat over de leerlingen in de gehele film. Ze zijn
opstandig, eigen autonomie, verzetten tegen alles, niet overal in meegaan, weerstand bieden
als de leraar iets van ze wil, pikken niet alles, waakzaam, afwijkende mening, bozen
gezichten, anderen in de gaten houden, negatief gedrag, kritiek op autoriteiten,
wantrouwen, zichzelf niet willen laten overtuigen, storen aan de regels, uitlokken van
conflicten, tegenstemmen tegen voorstellen, weigeren van hulp (zoals het lezen),
commentaar op anderen (Wey & de Gothic), belachelijk maken van groepsgevoelens (voetbal
debat en belachelijk maken van Carl).

Communicatieniveau
 Defensieve communicatie (Leerlingen): geven waardeoordelen, de leraar moet er veel
moeite voor doen om vertrouwen te krijgen en er ontstaat paarvorming tussen de leerlingen.
Ze geven andere de schuld en maken verwijten. Ze oefenen druk op andere uit zoals
Souleymane en Esmeralda. Verborgen agenda. Onverschilligheid, geen betrokkenheid of
inzet tonen. Zich meer voelen dan anderen, overtuigd van eigen gelijk, alles weten.
 Deze vorm van communicatie roept verschillende gedragsvormen op: roepen
weerstand op, zorgen voor wantrouwen, leiden tot verlies van motivatie, leiden tot
blokkades, zorgt voor gesloten communicatie.

 Hoe kan de leraar het defensief gedrag/communicatie van de kinderen verminderen?:
beschrijven wat er is weergenomen of het geven van informatie zonder beschuldigingen.
Bereid om samen een probleem te ontdekken en op te lossen. Ruimte geven. Eerlijk en open
gedrag zonder bijbedoelingen. Inleven in gevoelens, zorg tonen, respect. Gelijkwaardigheid
en op gelijke voet willen communiceren. Open staan voor nieuwe ideeën, interesse tonen.
(stimuleert tot verandering, basis leggen voor vertrouwen, nodigt uit tot deelname)