WDD2 belangrijke dingen
H1
4 (5) hersenkwabben:
- Frontaalkwab: aansturing van doelbewuste handelingen; nemen van initiatief,
bepalen van werktempo en impulsregulatie
o Primair motorische schors: uitvoeren van bewegingen
- Temporaalkwab: gebied van Wernicke (begrijpen van taal) en Broca (taalcentrum van
belang bij het produceren van taal
- Pariëtaalkwab: voornamelijk afferente impulsen; prikkelverwerking en
prikkelintergratie; dominante hemisfeer calculie, praxis en gnosis; niet dominante
ruimtelijke oriëntatie, praxis, nosognosie (ziektebesef)
o Primair sensibele schors: voelen van lichaamsdelen
- Occipitaalkwab: visuele prikkelverwerking en primaire visuele verwerking, staat ook
in connectie met temporaal en pariëtaal
- Limbisch systeem: genot, motivatie, emotie en emotioneel geheugen
Banen
- Projecterende banen: verschillende delen van het CZS verbinden (piramidebaan)
o Motorische schors, corona radiatia, capsula interna, decussatio pyramis,
splitst in tractus corticospinalis lateralis of tractus corticospinalis anterior
- Commissurale banen: verbinden van verschillende hemisferen, homotroop of
heterotroop (via telencephalon impar)
o Corpus callosum: verbindt 95% van beide hersenhelften aan elkaar en
voornamelijk de homotrope gebieden (minor (ventraal) en major (dorsaal))
o Commissura fornices (kleine boog onder corpus callosum)
o Commissura anterior (boven hypofyse)
- Associatieve banen: verbinden verschillende gebieden binnen 1 hemisfeer
o Korte vezels (fimbriae arcuates): verbinden aangrenzende schorsdelen
o Lange vezels (fasciculi): verbinden verder uit elkaar gelegen schorsdelen
- Sensibele banen: gnostisch: fijne tastzin, vibratiezin, bewegingszin en proprioceptie
achterstreng (GA, kruist later); Vitale: pijnzin, temperatuurzin en grove tastzin
tractus spinothalamicus (VS, kruist snel)
H2
Duizeligheid
- Vertigo (draaiduizeligheid)
- Wankel gevoel in de benen
- Licht gevoel in het hoofd
- Het idee dat de wereld beweegt door oogbewegingen
Anamnese
- Duizeligheid in aanvallen of continu
- Spontaan of uitgelokt
- Bewegingssensaties of licht gevoel in het hoofd of controleverlies over de benen
,Aanvullend onderzoek
- Electronystagmografie en audiogram bij schade aan labyrint, cochlea
- MRI van de hersenen bij TIA of herseninfarct, of verdenking op structurele laesie in
de brughoek, hersenstam of het cerebellum
Nystagmus
- Ongewilde snelle ritmische beweging van de ogen
- Langzame beweging die wordt gevolgd door een snelle oogbeweging in
tegenovergestelde richting zaagtandnystagmus/pendelnystagmus
- Op oudere leeftijd verworven centrale pathologie (hersenstam of cerebellum) of
perifere pathologie (labyrinth, vestibulaire kernen of n vestibularis)
- Monoculaire nystagmus: horizontaal nystagmus van het abducerende oog (naar
buitenkijkende oog) beiderzijds met adductiebeperking van het andere oog laesie
in de pons (eb: MON PON)
- Bidirectionele 1e graads horizontale nystagmus: zowel als je links als rechts kijkt heb
je een nystagmus aan beide ogen, nystagmus richting verandert alleen als je de
andere kant op kijkt aan beide ogen.
- Zuiver verticale nystagmus: laesie van CZS
Vertigo: draaiduizeligheid
- De patiënt ervaart bewegingssensaties terwijl het lichaam niet beweegt
- Benigne paroxismale positieafhankelijke draaiduizeligheid (BPPD)
o Aanval duurt minder dan een minuut; crescendo-decrescendo
o Uitgelokt door houdingsveranderingen
o Ontstaat door kalkgruis in een van de drie halfcirkelvormige kanalen van het
labyrint calciumcarbonaatkristallen, gruis laat de trilhaartjes bewegen
o Vaak in het posterieure kanaal herstel door Epley manoeuvre (bewegingen
van zit naar lig stand naar de niet aangedane kant)
o Diagnose dmv positieve kiepproef
o Mogelijk met horizontale-rotatoire nystagmus
o Meestal spontaan herstel na 2 weken
- Ziekte van Menière
o Overprikkeling van het labyrint
o Gaat gepaard met misselijkheid, braken, doofheid en oorsuizen aan een kant
o Aanval van 20 minuten-2 uur
o In 30-60% wordt doofheid bilateraal
o In de loop der jaren neemt doofheid toe maar duizeligheid af
o Piekincidentie tussen 30-60 jaar
o Behandeling symptomatisch: anti-emetica voor misselijkheid
- Migraine aura
o Aura: visuele prikkelingen waardoor duizelingen kunnen ontstaan
o Vertigo van minuten tot half uur
o Na vertigo, bonkende hoofdpijn
o Vaker bij vrouwen dan mannen en bij positieve familieanamnese
o Piekincidentie tussen 30-35
- TIA
, o TIA in vertebrobasilaire stroomgebied geeft acute vertigo
o Ook andere symptomen zoals: uitval van hersenstam of cerebellum: dysartrie
(spraakstoornis), ataxie (coördinatiestoornis), dubbelzien, parese en
hyperesthesie (overgevoeligheid)
- Aandoening van het labyrint, n. vestibularis, vestibulaire kernen of mediane deel van
het cerebellum
o Neuritis vestibularis: ontsteking of voerprikkeling van de zenuw die loopt van
het evenwichtsorgaan naar de hersenstam
Postinfectieus auto-immuun
Tussen 30-60 jaar oud
Horizontaal rotatoire nystagmus naar de niet-aangedane kant
Lijkt op BPPD maar hier houden de klachten langer aan
Dix-Hallpike manoeuvre (kiepproef) gaan patiënten braken
Behandelen symptomatisch, anti-emetica en hydratatie
Klachten verdwijnen binnen enkele weken
o Aandoening van het cerebellum of hersenstam
Infarct of bloeding in het onderste deel van de hersenstam of mediaan
in het cerebellum afsluiting van a. auditiva interna / tumor
o Multiple sensory deficit: door een verminderde functie van meerdere
zintuigen zoals het zien, het gehoor en de gnostische sensibiliteit ontstaat
duizeligheid
o Brughoektumor/vestibulair schwannoom: eenzijdige doofheid en oorsuizen,
duizeligheid continu aanwezig, ook kan er sprake zijn van uitval van de n.
fascialis en n. trigeminus
H3
Neurale buis: ectoderm van drielagige kiemschijf
- Dorsale sensibele vleugelplaat dakplaat (DS)
- Sulcus limitans, groeve tussen de twee platen
- Ventrale motorische basaalplaat vloerplaat (VM)
Neurale lijst vormt zich rondom de neurale buis waarvan de cellen onder andere aan het
perifeer zenuwstelsel zullen bijdrage.
Grijze stof: alle cellichamen en cel-uitlopers van de neuronen bij elkaar
Witte stof: uitlopers van cellichamen met myelineschede eromheen
Vorming hersenblaasjes:
- Prosencephalon (grote hersenen/cerebrum)
o Telencephalon: grootsts, groeit over diencephalon heen
Twee hemisferen met daartussen telencephalon impar (verbinding)
Primaire groei: groei gaat in alle richtingen, telencephalon impar
groeit niet mee fissura longitudinalis groeve ontstaat
Secundaire groei: regionale groei van de kwabben, insula van Reyl
doet niet mee fissura lateralis, vanaf 21e week
Tertiaire groei: lokale groei waardoor de gyri ontstaan die worden
gescheiden door sulci. Vanaf 24 weken ontstaan de eerste gyri.
, o Diencephalon: thalamus, hypothalamus, hypofyse, epiphyse (eb: di van 2
2x thalamus en 2x physe)
Thalamus: vormt het subcorticale schakelcentrum van alle afferente
informatie over het zicht, het gevoel, het gehoor en de smaak (behalve
reuk).
- Mesencephalon (+ rhom = hersenstam/truncus cerebri)
- Rhombencephalon
o Metencephalon (pons + cerebellum/kleine hersenen)
Vierde ventrikel: lijkt op een ruit rhombencephalon
Schors cerebellum arbor vitae genoemd
Ontspringen van n. IV (dorsaal), V, VI, VII en VIII
Bloementuiltje van Bochdalek: betrokken bij de productie van liquor
Motorische kernen zijn van ventraal naar mediaal gegroeid (MVM) en
sensorische kernen zijn van dorsaal naar lateraal gegroeid (SDL).
o Myelencephalon (medulla oblongata)
Ontspringen van n. IX, X, XI, XII (9-12)
Motorische kernen liggen ventromediaal en de sensorische kernen
dorsolateraal
Verschillende structuren
- Gyrus precentralis: primair motorische schors
- Gyrus postcentralis: primair sensibele schors
- Area striata: primair optische schors
- Gyrus temporalis transversi: primaire gehoorschors
- Gyrus temporalis superior: Wernicke
- Gyrus frontalis inferior: Broca
- Uncus: primaire reukschors
- Insulaire cortex: primaire smaakschors
Deel is bijgevoegd in H1
Basale kern??
H4
Cerebellum (kleine hersenen): reguleren van de coördinatie en bijsturen van bewegingen
- Ontvangt informatie uit cerebrale cortex, de spieren en het evenwichtsorgaan
- Gekruist verbonden met cerebrum (grote hersenen) en ongekruist met ruggenmerg
en de spieren
- Bouw: 2 hemisferen met daartussen de vermis
o Archicerebellum (vestibulocerebellum): verbonden met visuele kernen en is
betrokken bij controle van evenwicht, oogbewegingen en ruimtelijke
oriëntatie (bestaat uit lobus flocculonodularis en lingula)
o Paleocerebellum (spinocerebellum): zorgt voor controle van de spiertonus en
het bijsturen van bewegingen van de romp en extremiteiten (bestaat uit
delen van de vermis en beide lobi anterior) (eb: palen (seks) spier nodig,
beweking romp)
H1
4 (5) hersenkwabben:
- Frontaalkwab: aansturing van doelbewuste handelingen; nemen van initiatief,
bepalen van werktempo en impulsregulatie
o Primair motorische schors: uitvoeren van bewegingen
- Temporaalkwab: gebied van Wernicke (begrijpen van taal) en Broca (taalcentrum van
belang bij het produceren van taal
- Pariëtaalkwab: voornamelijk afferente impulsen; prikkelverwerking en
prikkelintergratie; dominante hemisfeer calculie, praxis en gnosis; niet dominante
ruimtelijke oriëntatie, praxis, nosognosie (ziektebesef)
o Primair sensibele schors: voelen van lichaamsdelen
- Occipitaalkwab: visuele prikkelverwerking en primaire visuele verwerking, staat ook
in connectie met temporaal en pariëtaal
- Limbisch systeem: genot, motivatie, emotie en emotioneel geheugen
Banen
- Projecterende banen: verschillende delen van het CZS verbinden (piramidebaan)
o Motorische schors, corona radiatia, capsula interna, decussatio pyramis,
splitst in tractus corticospinalis lateralis of tractus corticospinalis anterior
- Commissurale banen: verbinden van verschillende hemisferen, homotroop of
heterotroop (via telencephalon impar)
o Corpus callosum: verbindt 95% van beide hersenhelften aan elkaar en
voornamelijk de homotrope gebieden (minor (ventraal) en major (dorsaal))
o Commissura fornices (kleine boog onder corpus callosum)
o Commissura anterior (boven hypofyse)
- Associatieve banen: verbinden verschillende gebieden binnen 1 hemisfeer
o Korte vezels (fimbriae arcuates): verbinden aangrenzende schorsdelen
o Lange vezels (fasciculi): verbinden verder uit elkaar gelegen schorsdelen
- Sensibele banen: gnostisch: fijne tastzin, vibratiezin, bewegingszin en proprioceptie
achterstreng (GA, kruist later); Vitale: pijnzin, temperatuurzin en grove tastzin
tractus spinothalamicus (VS, kruist snel)
H2
Duizeligheid
- Vertigo (draaiduizeligheid)
- Wankel gevoel in de benen
- Licht gevoel in het hoofd
- Het idee dat de wereld beweegt door oogbewegingen
Anamnese
- Duizeligheid in aanvallen of continu
- Spontaan of uitgelokt
- Bewegingssensaties of licht gevoel in het hoofd of controleverlies over de benen
,Aanvullend onderzoek
- Electronystagmografie en audiogram bij schade aan labyrint, cochlea
- MRI van de hersenen bij TIA of herseninfarct, of verdenking op structurele laesie in
de brughoek, hersenstam of het cerebellum
Nystagmus
- Ongewilde snelle ritmische beweging van de ogen
- Langzame beweging die wordt gevolgd door een snelle oogbeweging in
tegenovergestelde richting zaagtandnystagmus/pendelnystagmus
- Op oudere leeftijd verworven centrale pathologie (hersenstam of cerebellum) of
perifere pathologie (labyrinth, vestibulaire kernen of n vestibularis)
- Monoculaire nystagmus: horizontaal nystagmus van het abducerende oog (naar
buitenkijkende oog) beiderzijds met adductiebeperking van het andere oog laesie
in de pons (eb: MON PON)
- Bidirectionele 1e graads horizontale nystagmus: zowel als je links als rechts kijkt heb
je een nystagmus aan beide ogen, nystagmus richting verandert alleen als je de
andere kant op kijkt aan beide ogen.
- Zuiver verticale nystagmus: laesie van CZS
Vertigo: draaiduizeligheid
- De patiënt ervaart bewegingssensaties terwijl het lichaam niet beweegt
- Benigne paroxismale positieafhankelijke draaiduizeligheid (BPPD)
o Aanval duurt minder dan een minuut; crescendo-decrescendo
o Uitgelokt door houdingsveranderingen
o Ontstaat door kalkgruis in een van de drie halfcirkelvormige kanalen van het
labyrint calciumcarbonaatkristallen, gruis laat de trilhaartjes bewegen
o Vaak in het posterieure kanaal herstel door Epley manoeuvre (bewegingen
van zit naar lig stand naar de niet aangedane kant)
o Diagnose dmv positieve kiepproef
o Mogelijk met horizontale-rotatoire nystagmus
o Meestal spontaan herstel na 2 weken
- Ziekte van Menière
o Overprikkeling van het labyrint
o Gaat gepaard met misselijkheid, braken, doofheid en oorsuizen aan een kant
o Aanval van 20 minuten-2 uur
o In 30-60% wordt doofheid bilateraal
o In de loop der jaren neemt doofheid toe maar duizeligheid af
o Piekincidentie tussen 30-60 jaar
o Behandeling symptomatisch: anti-emetica voor misselijkheid
- Migraine aura
o Aura: visuele prikkelingen waardoor duizelingen kunnen ontstaan
o Vertigo van minuten tot half uur
o Na vertigo, bonkende hoofdpijn
o Vaker bij vrouwen dan mannen en bij positieve familieanamnese
o Piekincidentie tussen 30-35
- TIA
, o TIA in vertebrobasilaire stroomgebied geeft acute vertigo
o Ook andere symptomen zoals: uitval van hersenstam of cerebellum: dysartrie
(spraakstoornis), ataxie (coördinatiestoornis), dubbelzien, parese en
hyperesthesie (overgevoeligheid)
- Aandoening van het labyrint, n. vestibularis, vestibulaire kernen of mediane deel van
het cerebellum
o Neuritis vestibularis: ontsteking of voerprikkeling van de zenuw die loopt van
het evenwichtsorgaan naar de hersenstam
Postinfectieus auto-immuun
Tussen 30-60 jaar oud
Horizontaal rotatoire nystagmus naar de niet-aangedane kant
Lijkt op BPPD maar hier houden de klachten langer aan
Dix-Hallpike manoeuvre (kiepproef) gaan patiënten braken
Behandelen symptomatisch, anti-emetica en hydratatie
Klachten verdwijnen binnen enkele weken
o Aandoening van het cerebellum of hersenstam
Infarct of bloeding in het onderste deel van de hersenstam of mediaan
in het cerebellum afsluiting van a. auditiva interna / tumor
o Multiple sensory deficit: door een verminderde functie van meerdere
zintuigen zoals het zien, het gehoor en de gnostische sensibiliteit ontstaat
duizeligheid
o Brughoektumor/vestibulair schwannoom: eenzijdige doofheid en oorsuizen,
duizeligheid continu aanwezig, ook kan er sprake zijn van uitval van de n.
fascialis en n. trigeminus
H3
Neurale buis: ectoderm van drielagige kiemschijf
- Dorsale sensibele vleugelplaat dakplaat (DS)
- Sulcus limitans, groeve tussen de twee platen
- Ventrale motorische basaalplaat vloerplaat (VM)
Neurale lijst vormt zich rondom de neurale buis waarvan de cellen onder andere aan het
perifeer zenuwstelsel zullen bijdrage.
Grijze stof: alle cellichamen en cel-uitlopers van de neuronen bij elkaar
Witte stof: uitlopers van cellichamen met myelineschede eromheen
Vorming hersenblaasjes:
- Prosencephalon (grote hersenen/cerebrum)
o Telencephalon: grootsts, groeit over diencephalon heen
Twee hemisferen met daartussen telencephalon impar (verbinding)
Primaire groei: groei gaat in alle richtingen, telencephalon impar
groeit niet mee fissura longitudinalis groeve ontstaat
Secundaire groei: regionale groei van de kwabben, insula van Reyl
doet niet mee fissura lateralis, vanaf 21e week
Tertiaire groei: lokale groei waardoor de gyri ontstaan die worden
gescheiden door sulci. Vanaf 24 weken ontstaan de eerste gyri.
, o Diencephalon: thalamus, hypothalamus, hypofyse, epiphyse (eb: di van 2
2x thalamus en 2x physe)
Thalamus: vormt het subcorticale schakelcentrum van alle afferente
informatie over het zicht, het gevoel, het gehoor en de smaak (behalve
reuk).
- Mesencephalon (+ rhom = hersenstam/truncus cerebri)
- Rhombencephalon
o Metencephalon (pons + cerebellum/kleine hersenen)
Vierde ventrikel: lijkt op een ruit rhombencephalon
Schors cerebellum arbor vitae genoemd
Ontspringen van n. IV (dorsaal), V, VI, VII en VIII
Bloementuiltje van Bochdalek: betrokken bij de productie van liquor
Motorische kernen zijn van ventraal naar mediaal gegroeid (MVM) en
sensorische kernen zijn van dorsaal naar lateraal gegroeid (SDL).
o Myelencephalon (medulla oblongata)
Ontspringen van n. IX, X, XI, XII (9-12)
Motorische kernen liggen ventromediaal en de sensorische kernen
dorsolateraal
Verschillende structuren
- Gyrus precentralis: primair motorische schors
- Gyrus postcentralis: primair sensibele schors
- Area striata: primair optische schors
- Gyrus temporalis transversi: primaire gehoorschors
- Gyrus temporalis superior: Wernicke
- Gyrus frontalis inferior: Broca
- Uncus: primaire reukschors
- Insulaire cortex: primaire smaakschors
Deel is bijgevoegd in H1
Basale kern??
H4
Cerebellum (kleine hersenen): reguleren van de coördinatie en bijsturen van bewegingen
- Ontvangt informatie uit cerebrale cortex, de spieren en het evenwichtsorgaan
- Gekruist verbonden met cerebrum (grote hersenen) en ongekruist met ruggenmerg
en de spieren
- Bouw: 2 hemisferen met daartussen de vermis
o Archicerebellum (vestibulocerebellum): verbonden met visuele kernen en is
betrokken bij controle van evenwicht, oogbewegingen en ruimtelijke
oriëntatie (bestaat uit lobus flocculonodularis en lingula)
o Paleocerebellum (spinocerebellum): zorgt voor controle van de spiertonus en
het bijsturen van bewegingen van de romp en extremiteiten (bestaat uit
delen van de vermis en beide lobi anterior) (eb: palen (seks) spier nodig,
beweking romp)
