Bachelor 2 A oncologie
Week 1
HC.1 inleiding oncologie
Vooral gekeken en geluisterd, alles komt nog
ingewikkelder terug.
Besproken: coloncarcinoom, mammacarcinoom,
longcarcinoom en hematologische kanker
Borst kanker genen: BRCA 1 en 2
Weefsel onderzoek bij kankers: BR, ER, Pr, HER2 (en PD-L1)
MDO is altijd belangrijk bij behandeling van kanker!
Multidisciplinair overleg/onderzoek
Screening voor longkanker (bevolkingsonderzoek) wordt nu
ontwikkeld. Heel veel ontwikkelingen in
systeembehandeling: predictieve factoren: EGFR mutatie,
ALK translocatie, PD-L1 expressie, RET fusie, KRAS, c-MET
Immunotherapie heeft grote winsten bij longkanker weten
te behalen!
HC.2 ethiek en wetenschappelijk onderzoek met mensen GEEN
TENTAMENVRAGEN
Doelstellingen:
- Inzicht verschaffen in je rol als arts en je rol als onderzoeker
- Inzicht verschaffen in geschiedenis en ontwikkeling
van normering en regulering van medisch-
wetenschappelijk onderzoek met mensen
- Inzicht verschaffen in ethisch dilemma bij medisch-
wetenschappelijk onderzoek met mensen →
inclusief toepassing van ethische principes
- Inzicht verschaffen in regulering van medisch-
wetenschappelijk onderzoek met mensen→
inclusief ethisch en juridisch toetsingskader
,HC.3 algemene klinische introductie van kanker
Leerdoelen:
- Kanker is een volksziekte met grote impact:
o Individueel: steeds meer & duurdere behandelingen
▪ Tyrosinekinase remmers
▪ Immunotherpeutica, CAR-T, ADC met diverse mechanismen
o Financieel en maatschappelijk vraagstuk probleem geworden
- Er zijn sterke belangen groepen en krachtvelden in Nederland
- Wie bepaalt/betaalt wat we mogen en kunnen doen?
o Wat als het je moeder is?
- Welk bewijs van wat goede zorg is accepteren we?
o Significante versus relevante effectiviteit
- U meegeven dat niet alles wat kan altijd moet en/of goed is
TKI’s grijpen in op signaaltransductie pathways! Deze middelen worden gebruikt bij uitgezaaide
kankers. → Kost heel veel geld!
27% van totale uitgaven Rijk is naar de zorg!
Chemotherapie is wel erg goedkoop dus we willen niet altijd de duurste behandeling kiezen!
Uitgezaaide testis carcinoom behandeld met spotgoedkope chemotherapie heeft een 80%
genezingskans!
➔ Focus voor nieuwe behandelingen moet dus niet liggen op deze diagnose
Nadeel van chemotherapie is wel dat er veel bijwerkingen zijn.
Klinische oncologie in 2023
- Succesvoller dan eerst
o Predictieve biomarkers zijn een winst
o Dus moet iedereen alles krijgen?
o Heb je altijd recht op zorg?
- Kostenexplosie in de zorg
o Meer patiënten en meer middelen
o Meer/specifiekere indicaties
o Kun je maatwerk leveren?
o Veel spelers/interacties/belangen
- Goedkope chemo nog steeds een plek
,HC.5 bloed: proliferatie en differentiatie en verstoring bij kanker
Bloedcellen:
➔ Oranje = ery’s
➔ Allemaal zijn de cellen uitgerijpt
➔ Paars aangekleurde: leuko’s
Bloedcelvorming
- Vindt plaats in het beenmerg →
ontwikkeling van lymfatische
cellen in lymfeklieren en thymus
- Milt: opslagplaats voor
voornamelijk rode bloedcellen
Alle bloedcellijnen ontstaan uit 1 type stamcel !
- Onrijpe cellen komen normaal niet voor in eht bloed
- Aanwezighied van onrijpe myeloïde cellen (blasten,
promyelocyten), lymfoiden cellen in het bloed is een sterkte
aanwijzing voor leukemie
Eigenschappen van bloedvormende stamcellen
- Zelfvermeerdering
- Pluripotentie
- Hoe delingspotentie, maar lage delingsfrequentie
- Relatie ongevoelig voor toxische invloeden
- Verantwoordelijk voor het lange termijn herstel van beenmerg na een stamceltransplantatie
Eigenschappen van voorlopercellen
- Geen / beperkt vermogen tot zelfvermeerdering
- Beperkt in ontwikkeling tot verschillende bloedceldifferentiatielijnen
- Hge delingfrequentie, beperkte delingspotentie
- Gevoelig voor genotoxische invloeden
- Verantwoordleijk voor korte termijn herstel
Allogene stamceltransplantatie → totale lichaamsbestraling en chemotherapie bij ziekten van het
hematopoietische systeem
Autologe stamceltransplantatie → solide tumoren met zware chemo, behandeling van auto-
immuunziekten, gentherapie bij immuundeficiënties, stollingsziekten en rode bloedcel aandoeningen
, Hematopoietische stamcellen HSC liggen in regulerende ‘’niches’’
Functie van niche:
- Regulatie van de stamceleigenschappen
- Bescherming tegen toxische invloeden
Stamcel homing = stamcellen vinden hun weg naar de niches (chemoattractie)
Productie van bloedcellen: differentiatie naar verschillende bloedceltypen
- EPO → rode bloedcel
- GCSF → granulocyten
- Thrombopoietine (TPO)
→ bloedplaatjes
- Groeifactoren activeren receptoren op de cel
→ hierna kan celdeling en uitrijping plaats vinden
Bij leukemie is zo’n proces verstoord
Myeloproliferatief syndroom → mutatie in JAK2 waardoor groeireceptor constant ‘aan’ staat →
leukemie
Leukemie
➔ Kwaadaardige ontsporing van de bloedcelvorming met ongecontroleerde aanmaak /
gereduceerde afbraak van niet of verminderd functionele bleodcellen
➔ Normale bloedcelvorming wordt onderdrukt, hierdoor infecties, anemie en bloedingen
Typen:
- Chronische leukemie
o Cellen rijpen nog wel uit, defect in groeiregulatie
- Acute leukemie
o Te veel cellen zonder uitrijping
- Myeloide leukemie
o Granulocytaire, monocytaire, erythroide of megakaryoblastaire cellen
- Lymfoide leukemie
o Lymfoide cellen
Stamcelhypothese: leukemie ontstaat door genetische defecten in bloedvormende stamcellen
Week 1
HC.1 inleiding oncologie
Vooral gekeken en geluisterd, alles komt nog
ingewikkelder terug.
Besproken: coloncarcinoom, mammacarcinoom,
longcarcinoom en hematologische kanker
Borst kanker genen: BRCA 1 en 2
Weefsel onderzoek bij kankers: BR, ER, Pr, HER2 (en PD-L1)
MDO is altijd belangrijk bij behandeling van kanker!
Multidisciplinair overleg/onderzoek
Screening voor longkanker (bevolkingsonderzoek) wordt nu
ontwikkeld. Heel veel ontwikkelingen in
systeembehandeling: predictieve factoren: EGFR mutatie,
ALK translocatie, PD-L1 expressie, RET fusie, KRAS, c-MET
Immunotherapie heeft grote winsten bij longkanker weten
te behalen!
HC.2 ethiek en wetenschappelijk onderzoek met mensen GEEN
TENTAMENVRAGEN
Doelstellingen:
- Inzicht verschaffen in je rol als arts en je rol als onderzoeker
- Inzicht verschaffen in geschiedenis en ontwikkeling
van normering en regulering van medisch-
wetenschappelijk onderzoek met mensen
- Inzicht verschaffen in ethisch dilemma bij medisch-
wetenschappelijk onderzoek met mensen →
inclusief toepassing van ethische principes
- Inzicht verschaffen in regulering van medisch-
wetenschappelijk onderzoek met mensen→
inclusief ethisch en juridisch toetsingskader
,HC.3 algemene klinische introductie van kanker
Leerdoelen:
- Kanker is een volksziekte met grote impact:
o Individueel: steeds meer & duurdere behandelingen
▪ Tyrosinekinase remmers
▪ Immunotherpeutica, CAR-T, ADC met diverse mechanismen
o Financieel en maatschappelijk vraagstuk probleem geworden
- Er zijn sterke belangen groepen en krachtvelden in Nederland
- Wie bepaalt/betaalt wat we mogen en kunnen doen?
o Wat als het je moeder is?
- Welk bewijs van wat goede zorg is accepteren we?
o Significante versus relevante effectiviteit
- U meegeven dat niet alles wat kan altijd moet en/of goed is
TKI’s grijpen in op signaaltransductie pathways! Deze middelen worden gebruikt bij uitgezaaide
kankers. → Kost heel veel geld!
27% van totale uitgaven Rijk is naar de zorg!
Chemotherapie is wel erg goedkoop dus we willen niet altijd de duurste behandeling kiezen!
Uitgezaaide testis carcinoom behandeld met spotgoedkope chemotherapie heeft een 80%
genezingskans!
➔ Focus voor nieuwe behandelingen moet dus niet liggen op deze diagnose
Nadeel van chemotherapie is wel dat er veel bijwerkingen zijn.
Klinische oncologie in 2023
- Succesvoller dan eerst
o Predictieve biomarkers zijn een winst
o Dus moet iedereen alles krijgen?
o Heb je altijd recht op zorg?
- Kostenexplosie in de zorg
o Meer patiënten en meer middelen
o Meer/specifiekere indicaties
o Kun je maatwerk leveren?
o Veel spelers/interacties/belangen
- Goedkope chemo nog steeds een plek
,HC.5 bloed: proliferatie en differentiatie en verstoring bij kanker
Bloedcellen:
➔ Oranje = ery’s
➔ Allemaal zijn de cellen uitgerijpt
➔ Paars aangekleurde: leuko’s
Bloedcelvorming
- Vindt plaats in het beenmerg →
ontwikkeling van lymfatische
cellen in lymfeklieren en thymus
- Milt: opslagplaats voor
voornamelijk rode bloedcellen
Alle bloedcellijnen ontstaan uit 1 type stamcel !
- Onrijpe cellen komen normaal niet voor in eht bloed
- Aanwezighied van onrijpe myeloïde cellen (blasten,
promyelocyten), lymfoiden cellen in het bloed is een sterkte
aanwijzing voor leukemie
Eigenschappen van bloedvormende stamcellen
- Zelfvermeerdering
- Pluripotentie
- Hoe delingspotentie, maar lage delingsfrequentie
- Relatie ongevoelig voor toxische invloeden
- Verantwoordelijk voor het lange termijn herstel van beenmerg na een stamceltransplantatie
Eigenschappen van voorlopercellen
- Geen / beperkt vermogen tot zelfvermeerdering
- Beperkt in ontwikkeling tot verschillende bloedceldifferentiatielijnen
- Hge delingfrequentie, beperkte delingspotentie
- Gevoelig voor genotoxische invloeden
- Verantwoordleijk voor korte termijn herstel
Allogene stamceltransplantatie → totale lichaamsbestraling en chemotherapie bij ziekten van het
hematopoietische systeem
Autologe stamceltransplantatie → solide tumoren met zware chemo, behandeling van auto-
immuunziekten, gentherapie bij immuundeficiënties, stollingsziekten en rode bloedcel aandoeningen
, Hematopoietische stamcellen HSC liggen in regulerende ‘’niches’’
Functie van niche:
- Regulatie van de stamceleigenschappen
- Bescherming tegen toxische invloeden
Stamcel homing = stamcellen vinden hun weg naar de niches (chemoattractie)
Productie van bloedcellen: differentiatie naar verschillende bloedceltypen
- EPO → rode bloedcel
- GCSF → granulocyten
- Thrombopoietine (TPO)
→ bloedplaatjes
- Groeifactoren activeren receptoren op de cel
→ hierna kan celdeling en uitrijping plaats vinden
Bij leukemie is zo’n proces verstoord
Myeloproliferatief syndroom → mutatie in JAK2 waardoor groeireceptor constant ‘aan’ staat →
leukemie
Leukemie
➔ Kwaadaardige ontsporing van de bloedcelvorming met ongecontroleerde aanmaak /
gereduceerde afbraak van niet of verminderd functionele bleodcellen
➔ Normale bloedcelvorming wordt onderdrukt, hierdoor infecties, anemie en bloedingen
Typen:
- Chronische leukemie
o Cellen rijpen nog wel uit, defect in groeiregulatie
- Acute leukemie
o Te veel cellen zonder uitrijping
- Myeloide leukemie
o Granulocytaire, monocytaire, erythroide of megakaryoblastaire cellen
- Lymfoide leukemie
o Lymfoide cellen
Stamcelhypothese: leukemie ontstaat door genetische defecten in bloedvormende stamcellen
