Toets OE 2.2.2 Methodiek Systeemgericht werken
toetscode: 2312AVW2A
Gesloten boek tentamen bestaand uit 10 openvragen.
Inhoud
1. Cliëntsysteem .................................................................................................................................... 2
1.1 De student analyseert het clientsysteem door het beschrijven van subsystemen ....................... 2
1.2 De student analyseert het cliëntsysteem door het weergeven van wederzijdse beïnvloedingen
binnen het systeem en de subsystemen ............................................................................................ 2
1.3 de student onderbouwt de keuze voor interventies gericht op de communicatie en/of structuur
binnen het systeem ............................................................................................................................ 3
1.4 de student onderscheidt complementaire en symmetrische interactiepatronen in een casus .... 4
1.5 de student geeft aan op welke manier binnen de casus gewerkt kan worden met
beschermjassen .................................................................................................................................. 4
1.6 De student geeft aan op welke wijze meerzijdige partijdigheid kan worden gerealiseerd binnen
een casus ............................................................................................................................................ 4
2. Levenslijnen en genogrammen ......................................................................................................... 5
2.1 De student analyseert het cliëntsysteem door het opstellen van een levenslijn en/ of een
genogram van tenminste drie generaties........................................................................................... 5
2.2 De student analyseert het genogram aan de hand van relatielijnen en levensgebeurtenissen ... 5
2.3 De student analyseert het cliëntsysteem door het tekenen van een levenslijn met daarin
belangrijke levensgebeurtenissen ...................................................................................................... 7
3. Systeemgerichte benadering ............................................................................................................. 8
3.1 De student kiest weloverwogen voor een of meerdere passende interventies vanuit de
systeemgerichte benadering .............................................................................................................. 8
3.2 De student past kernbegrippen toe uit de systeembenadering ................................................... 8
4. Contextuele benadering .................................................................................................................... 9
4.1 De student kiest weloverwogen voor een of meerdere passende interventies vanuit de
contextuele benadering ..................................................................................................................... 9
4.2 De student legt uit aan de hand van kernbegrippen uit de contextuele benadering hoe de
gedragingen van de verschillende gezinsleden kunnen worden begrepen ........................................ 9
, 1. Cliëntsysteem
De systeemgerichte benadering. Hierbij beschouw je de cliënt als onderdeel van het groter geheel.
Denk aan een gezin, familie of leefgroep. De ouders van de cliënt worden ook betrokken bij de
hulpverlening dat gericht is op het kind. De focus bij systeemgericht werken is wat er tussen mensen
gebeurt, de onderlinge relaties en de communicatie tussen de gezinsleden. Alles heeft met elkaar te
maken, hangt met elkaar samen en heeft een achtergrond. De relatie tussen mensen en de
interacties met elkaar staan centraal (communicatie). maar niet alleen de interacties zijn belangrijk.
Er is ook een emotionele dimensie die belangrijk is.
1.1 De student analyseert het clientsysteem door het beschrijven van subsystemen
Een cliëntsysteem is een eenheid die verdeelt is in meerdere verhoudingen (subsystemen). Een cliënt
heeft namelijk zijn systeem om zich heen, zijn gezin/woongroep. In een gezin zijn de ouders met de
kinderen samen het systeem. In het systeem zijn subsystemen aanwezig. De kleinste eenheid van
een subsysteem bestaat uit minstens twee personen. Deze subsystemen zijn: echtpaar-, opvoerder,
en kind-subsysteem. Maar ook subsystemen naar geslacht (Zie afbeeldingen). Om deel te nemen aan
een subsysteem moet je deelnemen aan de communicatie en interactie in het subsysteem.
1.2 De student analyseert het cliëntsysteem door het weergeven van wederzijdse
beïnvloedingen binnen het systeem en de subsystemen
Het gedrag van de gezinsleden is een resultaat van de wijze waarop een gezin/cliëntsysteem is
georganiseerd. Het gedrag van elk gezinslid is dus afhankelijk van het ander en beïnvloeden elkaar er
is sprake van wederzijdse beïnvloeding. Daarnaast is er sprake van circulaire causaliteit. De een
veroorzaakt het ander, en de ander veroorzaakt het een. Bijv. : man is zwijgende in de relatie, en de
vrouw is een spraakwaterval.
In de omgang met elkaar ontstaan er vaste patronen, een gezin streeft hiernaar ondanks
veranderingen in de omgeving. Er is sprake van homeostase.
Het kan voorkomen dat er een front wordt gevormd tegen 1 of meerdere gezinsleden. Hierdoor
kunnen er coalities ontstaan binnen een gezin.
Elk gezin heeft daarnaast ook een hiërarchie. Deze wordt mede bepaalt door grenzen die er zijn
tussen de verschillende individuen en subsystemen. Je heb verschillende begrippen in een hiërarchie.
Een autoritair gezin maakt gebruik van macht met een dwingend karakter. Een autoritatief gezin uit
van individuele behoeften en geaardheid van het kind en er zijn duidelijke grenzen. En een Laissez
faire gezin heeft een ‘laat maar waaien’ opvoedingsstijl. Er wordt aan alle driften en initiatieven van
een kind tegemoet gekomen.
2
toetscode: 2312AVW2A
Gesloten boek tentamen bestaand uit 10 openvragen.
Inhoud
1. Cliëntsysteem .................................................................................................................................... 2
1.1 De student analyseert het clientsysteem door het beschrijven van subsystemen ....................... 2
1.2 De student analyseert het cliëntsysteem door het weergeven van wederzijdse beïnvloedingen
binnen het systeem en de subsystemen ............................................................................................ 2
1.3 de student onderbouwt de keuze voor interventies gericht op de communicatie en/of structuur
binnen het systeem ............................................................................................................................ 3
1.4 de student onderscheidt complementaire en symmetrische interactiepatronen in een casus .... 4
1.5 de student geeft aan op welke manier binnen de casus gewerkt kan worden met
beschermjassen .................................................................................................................................. 4
1.6 De student geeft aan op welke wijze meerzijdige partijdigheid kan worden gerealiseerd binnen
een casus ............................................................................................................................................ 4
2. Levenslijnen en genogrammen ......................................................................................................... 5
2.1 De student analyseert het cliëntsysteem door het opstellen van een levenslijn en/ of een
genogram van tenminste drie generaties........................................................................................... 5
2.2 De student analyseert het genogram aan de hand van relatielijnen en levensgebeurtenissen ... 5
2.3 De student analyseert het cliëntsysteem door het tekenen van een levenslijn met daarin
belangrijke levensgebeurtenissen ...................................................................................................... 7
3. Systeemgerichte benadering ............................................................................................................. 8
3.1 De student kiest weloverwogen voor een of meerdere passende interventies vanuit de
systeemgerichte benadering .............................................................................................................. 8
3.2 De student past kernbegrippen toe uit de systeembenadering ................................................... 8
4. Contextuele benadering .................................................................................................................... 9
4.1 De student kiest weloverwogen voor een of meerdere passende interventies vanuit de
contextuele benadering ..................................................................................................................... 9
4.2 De student legt uit aan de hand van kernbegrippen uit de contextuele benadering hoe de
gedragingen van de verschillende gezinsleden kunnen worden begrepen ........................................ 9
, 1. Cliëntsysteem
De systeemgerichte benadering. Hierbij beschouw je de cliënt als onderdeel van het groter geheel.
Denk aan een gezin, familie of leefgroep. De ouders van de cliënt worden ook betrokken bij de
hulpverlening dat gericht is op het kind. De focus bij systeemgericht werken is wat er tussen mensen
gebeurt, de onderlinge relaties en de communicatie tussen de gezinsleden. Alles heeft met elkaar te
maken, hangt met elkaar samen en heeft een achtergrond. De relatie tussen mensen en de
interacties met elkaar staan centraal (communicatie). maar niet alleen de interacties zijn belangrijk.
Er is ook een emotionele dimensie die belangrijk is.
1.1 De student analyseert het clientsysteem door het beschrijven van subsystemen
Een cliëntsysteem is een eenheid die verdeelt is in meerdere verhoudingen (subsystemen). Een cliënt
heeft namelijk zijn systeem om zich heen, zijn gezin/woongroep. In een gezin zijn de ouders met de
kinderen samen het systeem. In het systeem zijn subsystemen aanwezig. De kleinste eenheid van
een subsysteem bestaat uit minstens twee personen. Deze subsystemen zijn: echtpaar-, opvoerder,
en kind-subsysteem. Maar ook subsystemen naar geslacht (Zie afbeeldingen). Om deel te nemen aan
een subsysteem moet je deelnemen aan de communicatie en interactie in het subsysteem.
1.2 De student analyseert het cliëntsysteem door het weergeven van wederzijdse
beïnvloedingen binnen het systeem en de subsystemen
Het gedrag van de gezinsleden is een resultaat van de wijze waarop een gezin/cliëntsysteem is
georganiseerd. Het gedrag van elk gezinslid is dus afhankelijk van het ander en beïnvloeden elkaar er
is sprake van wederzijdse beïnvloeding. Daarnaast is er sprake van circulaire causaliteit. De een
veroorzaakt het ander, en de ander veroorzaakt het een. Bijv. : man is zwijgende in de relatie, en de
vrouw is een spraakwaterval.
In de omgang met elkaar ontstaan er vaste patronen, een gezin streeft hiernaar ondanks
veranderingen in de omgeving. Er is sprake van homeostase.
Het kan voorkomen dat er een front wordt gevormd tegen 1 of meerdere gezinsleden. Hierdoor
kunnen er coalities ontstaan binnen een gezin.
Elk gezin heeft daarnaast ook een hiërarchie. Deze wordt mede bepaalt door grenzen die er zijn
tussen de verschillende individuen en subsystemen. Je heb verschillende begrippen in een hiërarchie.
Een autoritair gezin maakt gebruik van macht met een dwingend karakter. Een autoritatief gezin uit
van individuele behoeften en geaardheid van het kind en er zijn duidelijke grenzen. En een Laissez
faire gezin heeft een ‘laat maar waaien’ opvoedingsstijl. Er wordt aan alle driften en initiatieven van
een kind tegemoet gekomen.
2
