Economie H6 Marktvraag
6.1 Inkomen en Vraag
Het besteedbare inkomen bereken je zo: (bruto arbeidsinkomen + bruto inkomen uit bezit
+ overdrachtsinkomen) – (belastingen – premies – overige inhoudingen). Het Centraal
Bureau voor de Statistiek onderzoekt met behulp van budgetonderzoek het verband
tussen het besteedbare inkomen en de uitgaven aan verschillende consumptiegoederen. Een
budgetonderzoek is een steekproefsgewijs onderzoek naar het uitgavenpatroon van
gezinnen. Hieruit worden inkomensvraagcurven afgeleid.
De inkomensvraagcurve is een lijn die het verband aangeeft tussen het inkomen van
consumenten en de hoeveelheid goederen die zij willen kopen. Als het besteedbare inkomen
toeneemt, neemt de vraag naar primaire of noodzakelijke goederen minder dan
evenredig toe. Dit leidt tot een degressief stijgend verloop van de inkomensvraagcurve.
Het drempelinkomen primaire inkomens, het inkomen wat nodig is om goederen te kopen,
is dan ook vrij laag. Het verband geldt ceteris paribus geldt alleen als prijzen en kwaliteit
gelijk blijven.
De inkomensvraagcurve voor luxegoederen heeft een progressief stijgend verloop: nadat
een drempel inkomen is gepasseerd neemt de vraag meer dan evenredig toe. Inferieure
goederen zijn goederen waarvan consumenten bij stijging van het inkomen eerst meer
kopen, maar bij verdere stijging weer minder. Voorbeelden zijn spek en gehakt. Deze curve is
dus eerst progressief, en later degressief. De vraag van goederen met een horizontale
inkomensvraaglijn nemen niet toe en nemen niet af bij stijging of daling van het inkomen. Een
voorbeeld is het verplichte basispakket zorgverzekering.
Verschuiving van een curve naar boven betekent dat de consument bij een gelijkblijvend
inkomen meer eenheden van een bepaald product vraagt. Naar beneden houdt in dat de
consument bij een gelijkblijvend inkomen minder van een bepaald product vraagt, of dat hij
een gelijk aantal goederen blijft kopen, ook al stijgt zijn inkomen. Een verschuiving van de
inkomensvraagcurve houdt in dat de consument bij een gelijkblijvend inkomen meer of
minder goederen wenst te kopen. Een verschuiving langs de curve laat zien in hoeverre
consumenten meer of minder willen kopen als gevolg van een verandering van het inkomen.
6.2 Inkomenselasticiteit van de Vraag
Inkomenselasticiteit van de vraag: getal dat aangeeft hoeveel procent de gevraagde
hoeveelheid verandert als het inkomen met 1% verandert. Formule:
Procentuele verandering hoeveelheid : procentuele verandering inkomen
Nieuw – oud : oud
Primaire goederen: 0 < eiv < 1 inkomensinelastisch
Inkomensonafhankelijke goederen: eiv = 0 volstrekt inkomenselastisch
Luxegoederen: eiv > 1 inkomenselastisch
Inferieure goederen: eiv < 0
Bij segmentberekeningen wordt uitgegaan van een gegeven toename van het inkomen.
Een budgetlijn is een lijn met alle denkbeeldige goederencombinaties die je bij de gegeven
prijzen en een gegeven budget kunt kopen. Het budget is dat deel van je inkomen die je aan
deze goederen wilt uitgeven.
6.3 Prijs en Marktvraag
Een prijsvraagcurve geeft het ceteris paribus verband weer tussen de prijs van een goed en
de gevraagde hoeveelheid van dat goed. Dit is niet voor alle goederen hetzelfde:
Bij primaire goederen: steil verloop omdat de gevraagde hoeveelheid nauwelijks
verandert bij stijging van de prijs
Bij luxegoederen: vrij vlak omdat ze niet levensnoodzakelijk zijn, prijsstijging heeft
groot efect op vraag
Bij prijsonafhankelijke vraag: prijs heeft geen invloed op koopgedrag, bij zeer verplichte
primaire goederen
6.1 Inkomen en Vraag
Het besteedbare inkomen bereken je zo: (bruto arbeidsinkomen + bruto inkomen uit bezit
+ overdrachtsinkomen) – (belastingen – premies – overige inhoudingen). Het Centraal
Bureau voor de Statistiek onderzoekt met behulp van budgetonderzoek het verband
tussen het besteedbare inkomen en de uitgaven aan verschillende consumptiegoederen. Een
budgetonderzoek is een steekproefsgewijs onderzoek naar het uitgavenpatroon van
gezinnen. Hieruit worden inkomensvraagcurven afgeleid.
De inkomensvraagcurve is een lijn die het verband aangeeft tussen het inkomen van
consumenten en de hoeveelheid goederen die zij willen kopen. Als het besteedbare inkomen
toeneemt, neemt de vraag naar primaire of noodzakelijke goederen minder dan
evenredig toe. Dit leidt tot een degressief stijgend verloop van de inkomensvraagcurve.
Het drempelinkomen primaire inkomens, het inkomen wat nodig is om goederen te kopen,
is dan ook vrij laag. Het verband geldt ceteris paribus geldt alleen als prijzen en kwaliteit
gelijk blijven.
De inkomensvraagcurve voor luxegoederen heeft een progressief stijgend verloop: nadat
een drempel inkomen is gepasseerd neemt de vraag meer dan evenredig toe. Inferieure
goederen zijn goederen waarvan consumenten bij stijging van het inkomen eerst meer
kopen, maar bij verdere stijging weer minder. Voorbeelden zijn spek en gehakt. Deze curve is
dus eerst progressief, en later degressief. De vraag van goederen met een horizontale
inkomensvraaglijn nemen niet toe en nemen niet af bij stijging of daling van het inkomen. Een
voorbeeld is het verplichte basispakket zorgverzekering.
Verschuiving van een curve naar boven betekent dat de consument bij een gelijkblijvend
inkomen meer eenheden van een bepaald product vraagt. Naar beneden houdt in dat de
consument bij een gelijkblijvend inkomen minder van een bepaald product vraagt, of dat hij
een gelijk aantal goederen blijft kopen, ook al stijgt zijn inkomen. Een verschuiving van de
inkomensvraagcurve houdt in dat de consument bij een gelijkblijvend inkomen meer of
minder goederen wenst te kopen. Een verschuiving langs de curve laat zien in hoeverre
consumenten meer of minder willen kopen als gevolg van een verandering van het inkomen.
6.2 Inkomenselasticiteit van de Vraag
Inkomenselasticiteit van de vraag: getal dat aangeeft hoeveel procent de gevraagde
hoeveelheid verandert als het inkomen met 1% verandert. Formule:
Procentuele verandering hoeveelheid : procentuele verandering inkomen
Nieuw – oud : oud
Primaire goederen: 0 < eiv < 1 inkomensinelastisch
Inkomensonafhankelijke goederen: eiv = 0 volstrekt inkomenselastisch
Luxegoederen: eiv > 1 inkomenselastisch
Inferieure goederen: eiv < 0
Bij segmentberekeningen wordt uitgegaan van een gegeven toename van het inkomen.
Een budgetlijn is een lijn met alle denkbeeldige goederencombinaties die je bij de gegeven
prijzen en een gegeven budget kunt kopen. Het budget is dat deel van je inkomen die je aan
deze goederen wilt uitgeven.
6.3 Prijs en Marktvraag
Een prijsvraagcurve geeft het ceteris paribus verband weer tussen de prijs van een goed en
de gevraagde hoeveelheid van dat goed. Dit is niet voor alle goederen hetzelfde:
Bij primaire goederen: steil verloop omdat de gevraagde hoeveelheid nauwelijks
verandert bij stijging van de prijs
Bij luxegoederen: vrij vlak omdat ze niet levensnoodzakelijk zijn, prijsstijging heeft
groot efect op vraag
Bij prijsonafhankelijke vraag: prijs heeft geen invloed op koopgedrag, bij zeer verplichte
primaire goederen
