Digitaal Procederen Collegeaantekeningen
2018/2019
Digitaal Procederen
Collegeaantekeningen
1
Edwin van der Velde Rijksuniversiteit Groningen
,Digitaal Procederen Collegeaantekeningen
2018/2019
Inhoudsopgave
Digitaal Procederen college 1: Inleiding.................................................................................................3
Introducte..........................................................................................................................................3
Informategaring algemeen................................................................................................................3
Informate opvragen bij de wederpartj of een derde........................................................................4
Informate zekerstellen.......................................................................................................................4
Digitaal Procederen college 2: Bewijsbeslag...........................................................................................6
Bewijsbeslag: wat houdt het in?.........................................................................................................6
Uitgangspunten Hoge Raad en uitwerking lagere jurisprudente.......................................................6
Bewijsbeslag in de praktjk.................................................................................................................8
Digitaal Procederen college 3: De (elektronische) akte........................................................................11
De papieren omgeving......................................................................................................................11
De Rol van de notaris........................................................................................................................11
Algemene regels van bewijs.............................................................................................................12
Elektronische documenten en handtekeningen...............................................................................12
Digitaal Procederen college 4: Digitaal bewijs: toegang, waardering, in geding brengen....................15
Toegang tot bewijs...........................................................................................................................15
Bewijslastverdeling...........................................................................................................................15
Casus ter illustrate...........................................................................................................................16
Digitaal Procederen college 5: KEI-Rv...................................................................................................17
Introducte........................................................................................................................................17
De nieuwe basisprocedure...............................................................................................................18
Digitaal Procederen college 6: KEI-Rv II................................................................................................21
Procesinleiding en oproepingsbericht..............................................................................................21
Verweerschrif..................................................................................................................................22
Mondelinge behandeling..................................................................................................................22
Uitspraak..........................................................................................................................................23
Digitaal procederen..........................................................................................................................23
Stand van zaken KEI..........................................................................................................................23
EU-procedures..................................................................................................................................23
Digitaal Procederen college 7: Online Dispute Resoluton....................................................................24
Defnite van ODR en redenen om voor ODR te kiezen.....................................................................24
Voorbeelden.....................................................................................................................................24
2
Edwin van der Velde Rijksuniversiteit Groningen
, Digitaal Procederen Collegeaantekeningen
2018/2019
ADR-richtlijn en ODR-verordening....................................................................................................25
Digitaal Procederen college 1: Inleiding
Introductie
Het vak Digitaal Procederen kenmerkt zich door de vier volgende hoofdonderwerpen:
1. Informatiegaring (digitaal bewijs): verzamelen en veiligstellen van informatie, waarbij de
nadruk steeds meer komt te liggen op de voorfase van het proces. In die voorfase moet zoveel
mogelijk de relevante informatie bijeen worden gezocht en veilig worden gesteld. Daarmee
voorkomt men dat men later in het proces niet slaagt in de bewijslast;
2. Preuve pré constituée: het op voorhand vastleggen van rechtsverhoudingen in (digitale)
geschriften door middel van overeenkomsten, (elektronische) handtekeningen en akten. De
rechter kan in veel gevallen zijn beslissing baseren op de vooraf opgestelde documenten die de
rechtsverhouding tussen partijen betreffen;
3. Digitaal procederen: procederen zal in toenemende mate digitaal geschieden, op basis van het
project ‘Kwaliteit en Innovatie Rechtspraak’ (KEI). KEI heeft niet alleen betrekking op
digitalisering, maar ook op vereenvoudiging en versnelling van het proces. De KEI-wetgeving
geldt al bij de Hoge Raad (sinds 1 maart 2017) en rechtbanken Gelderland en Midden-
Nederland (sinds 1 september 2017). Men verwacht dat er een nieuw voorstel komt waardoor
het digitale element uit de KEI-wetgeving wordt gehaald, maar dat de ‘kwaliteitsslag’
(versnelling en vereenvoudiging) behouden blijft. Voor de Hoge Raad en genoemde
rechtbanken blijft echter ook het digitale aspect behouden. In de literatuur wordt wel
opgemerkt dat de digitalisering bij andere gerechten facultatief moet zijn. Het digitale aspect
van procederen komt ook tot uitdrukking in wat men ‘e-court’ noemt. Deze term heeft
betrekking op digitale geschillenbeslechting in geschillen met bijvoorbeeld de zorgverzekeraar
(vgl. inzake algemene voorwaarden ook art. 6:236 sub n Burgerlijk Wetboek (BW)). Bij e-
court wordt het geschil via algoritmes beslecht, wat goedkoper en sneller is dan
geschilbeslechting via de overheidsrechter. ‘E-court’ heeft zijn doorgang niet gevonden, maar
er zijn voorstellen om de regeling van de Europese betalingsbevelprocedure over te nemen bij
wijze van alternatief. Op grond van die regeling krijgt men een titel (het betalingsbevel)
zonder dat de wederpartij is gehoord. Deze titel kan bij de verweerder worden betekend,
waarna het aan de verweerder is om te procederen.
4. Alternatieve geschillenbeslechting in een digitale omgeving (Online Dispute Resolution):
steeds meer geschillen worden beslecht zonder inschakeling van een overheidsrechter. ‘E-
court’ is daarvan een voorbeeld, maar ook andere wijzen van online geschillenbeslechting zijn
in opkomst. Zo voorzien verschillende platformen (als eBay en AirBnB) in een eigen
geschillenbeslechtingsmethode.
Informatiegaring algemeen
Hoofdregel is dat men zoveel mogelijk informatie vergaart voordat men een procedure start.
Informatiegaring is één van de meest belangrijke onderdelen van de procedure. Het is in de eerste
plaats de taak van de advocaat om de eis en de grondslag van zijn cliënt te verwoorden, aan de hand
van de informatie die de cliënt hem verstrekt (vgl. ook art. 111 lid 2 sub d van het Wetboek van
Burgerlijke Rechtsvordering (Rv)). Ten behoeve van de informatiegaring kan men verschillende
bronnen raadplegen en methodes gebruiken, waarvan de volgende de voornaamste zijn:
Eigen dossier-onderzoek;
Opvragen bij de wederpartij of een derde (art. 843a Rv);
Voorlopig getuigenverhoor, niet alleen ter bewaring van bewijs, maar ook ter inschatting van
de processuele kansen van cliënt. Het voorlopig getuigenverhoor wordt in beginsel verzocht
bij de rechtbank die ook in hoofdzaak bevoegd is (art. 186 e.v. Rv);
Voorlopig deskundigenbericht en voorlopige descente (art. 202 e.v. Rv);
3
Edwin van der Velde Rijksuniversiteit Groningen
2018/2019
Digitaal Procederen
Collegeaantekeningen
1
Edwin van der Velde Rijksuniversiteit Groningen
,Digitaal Procederen Collegeaantekeningen
2018/2019
Inhoudsopgave
Digitaal Procederen college 1: Inleiding.................................................................................................3
Introducte..........................................................................................................................................3
Informategaring algemeen................................................................................................................3
Informate opvragen bij de wederpartj of een derde........................................................................4
Informate zekerstellen.......................................................................................................................4
Digitaal Procederen college 2: Bewijsbeslag...........................................................................................6
Bewijsbeslag: wat houdt het in?.........................................................................................................6
Uitgangspunten Hoge Raad en uitwerking lagere jurisprudente.......................................................6
Bewijsbeslag in de praktjk.................................................................................................................8
Digitaal Procederen college 3: De (elektronische) akte........................................................................11
De papieren omgeving......................................................................................................................11
De Rol van de notaris........................................................................................................................11
Algemene regels van bewijs.............................................................................................................12
Elektronische documenten en handtekeningen...............................................................................12
Digitaal Procederen college 4: Digitaal bewijs: toegang, waardering, in geding brengen....................15
Toegang tot bewijs...........................................................................................................................15
Bewijslastverdeling...........................................................................................................................15
Casus ter illustrate...........................................................................................................................16
Digitaal Procederen college 5: KEI-Rv...................................................................................................17
Introducte........................................................................................................................................17
De nieuwe basisprocedure...............................................................................................................18
Digitaal Procederen college 6: KEI-Rv II................................................................................................21
Procesinleiding en oproepingsbericht..............................................................................................21
Verweerschrif..................................................................................................................................22
Mondelinge behandeling..................................................................................................................22
Uitspraak..........................................................................................................................................23
Digitaal procederen..........................................................................................................................23
Stand van zaken KEI..........................................................................................................................23
EU-procedures..................................................................................................................................23
Digitaal Procederen college 7: Online Dispute Resoluton....................................................................24
Defnite van ODR en redenen om voor ODR te kiezen.....................................................................24
Voorbeelden.....................................................................................................................................24
2
Edwin van der Velde Rijksuniversiteit Groningen
, Digitaal Procederen Collegeaantekeningen
2018/2019
ADR-richtlijn en ODR-verordening....................................................................................................25
Digitaal Procederen college 1: Inleiding
Introductie
Het vak Digitaal Procederen kenmerkt zich door de vier volgende hoofdonderwerpen:
1. Informatiegaring (digitaal bewijs): verzamelen en veiligstellen van informatie, waarbij de
nadruk steeds meer komt te liggen op de voorfase van het proces. In die voorfase moet zoveel
mogelijk de relevante informatie bijeen worden gezocht en veilig worden gesteld. Daarmee
voorkomt men dat men later in het proces niet slaagt in de bewijslast;
2. Preuve pré constituée: het op voorhand vastleggen van rechtsverhoudingen in (digitale)
geschriften door middel van overeenkomsten, (elektronische) handtekeningen en akten. De
rechter kan in veel gevallen zijn beslissing baseren op de vooraf opgestelde documenten die de
rechtsverhouding tussen partijen betreffen;
3. Digitaal procederen: procederen zal in toenemende mate digitaal geschieden, op basis van het
project ‘Kwaliteit en Innovatie Rechtspraak’ (KEI). KEI heeft niet alleen betrekking op
digitalisering, maar ook op vereenvoudiging en versnelling van het proces. De KEI-wetgeving
geldt al bij de Hoge Raad (sinds 1 maart 2017) en rechtbanken Gelderland en Midden-
Nederland (sinds 1 september 2017). Men verwacht dat er een nieuw voorstel komt waardoor
het digitale element uit de KEI-wetgeving wordt gehaald, maar dat de ‘kwaliteitsslag’
(versnelling en vereenvoudiging) behouden blijft. Voor de Hoge Raad en genoemde
rechtbanken blijft echter ook het digitale aspect behouden. In de literatuur wordt wel
opgemerkt dat de digitalisering bij andere gerechten facultatief moet zijn. Het digitale aspect
van procederen komt ook tot uitdrukking in wat men ‘e-court’ noemt. Deze term heeft
betrekking op digitale geschillenbeslechting in geschillen met bijvoorbeeld de zorgverzekeraar
(vgl. inzake algemene voorwaarden ook art. 6:236 sub n Burgerlijk Wetboek (BW)). Bij e-
court wordt het geschil via algoritmes beslecht, wat goedkoper en sneller is dan
geschilbeslechting via de overheidsrechter. ‘E-court’ heeft zijn doorgang niet gevonden, maar
er zijn voorstellen om de regeling van de Europese betalingsbevelprocedure over te nemen bij
wijze van alternatief. Op grond van die regeling krijgt men een titel (het betalingsbevel)
zonder dat de wederpartij is gehoord. Deze titel kan bij de verweerder worden betekend,
waarna het aan de verweerder is om te procederen.
4. Alternatieve geschillenbeslechting in een digitale omgeving (Online Dispute Resolution):
steeds meer geschillen worden beslecht zonder inschakeling van een overheidsrechter. ‘E-
court’ is daarvan een voorbeeld, maar ook andere wijzen van online geschillenbeslechting zijn
in opkomst. Zo voorzien verschillende platformen (als eBay en AirBnB) in een eigen
geschillenbeslechtingsmethode.
Informatiegaring algemeen
Hoofdregel is dat men zoveel mogelijk informatie vergaart voordat men een procedure start.
Informatiegaring is één van de meest belangrijke onderdelen van de procedure. Het is in de eerste
plaats de taak van de advocaat om de eis en de grondslag van zijn cliënt te verwoorden, aan de hand
van de informatie die de cliënt hem verstrekt (vgl. ook art. 111 lid 2 sub d van het Wetboek van
Burgerlijke Rechtsvordering (Rv)). Ten behoeve van de informatiegaring kan men verschillende
bronnen raadplegen en methodes gebruiken, waarvan de volgende de voornaamste zijn:
Eigen dossier-onderzoek;
Opvragen bij de wederpartij of een derde (art. 843a Rv);
Voorlopig getuigenverhoor, niet alleen ter bewaring van bewijs, maar ook ter inschatting van
de processuele kansen van cliënt. Het voorlopig getuigenverhoor wordt in beginsel verzocht
bij de rechtbank die ook in hoofdzaak bevoegd is (art. 186 e.v. Rv);
Voorlopig deskundigenbericht en voorlopige descente (art. 202 e.v. Rv);
3
Edwin van der Velde Rijksuniversiteit Groningen
