Ondersteunen van mensen met een verstandelijke beperking
Typering van mensen met een verstandelijke beperking
Mensen met verst. Ontwikkelen zich, ondanks de ontwikkelingsachterstand, net zo als
anderen. De processen en beïnvloedende factoren zijn gelijk. Ook de volgorde van de fasen
en volgorde van aspecten in een fase is identiek. Alleen uiteindelijk niveau van ontwikkelen
zal later liggen. Voor kinderen met Down geldt dat zij nogal een harmonisch
ontwikkelingsprofiel hebben (achterstand op cognitief, sociaal, persoonlijkheidsgebied is
ong. gelijk). Als er sprake is van sterk disharmonisch ontwikkelingsprofiel dan is de
benodigde ondersteuning meestal intensiever en ingewikkelder.
Een zeer ernstige en ernstige verstandelijke beperking
De mens met zeer… bestaat niet. Een verzameling mensen die iets met elkaar gemeen
hebben, maar zich in veel aspecten onderscheiden van elkaar. Vaak is ontwikkelingsniveau
niet hoger dan kind van 1 jaar. Kan goed zijn dat dit niet op alle gebieden zo is. Er is in alle
gevallen sprake van grote verstandelijke en vaak ook lichamelijke beperkingen.
Gedragspatroon is primitief en beperkt. Soms sprake van plantachtige situatie. Meestal
nemen zij wel waar, maar hebben vooral problemen met het leggen van verbanden tussen
deze waarnemingen en gelijktijdige of vroegere ervaringen. In het contact is er weinig
wederkerigheid. Denken is te vergelijken met dan van een jonge zuigeling. Onderscheid
tussen zichzelf en de omgeving wordt lang niet altijd gemaakt. Moeilijk gedrag komt vaak
voor. Beïnvloeden hiervan is moeilijk door de ernst van de handicap en niet kunnen
ontdekken van de oorzaak. Op alle gebieden is begeleiding en ondersteuning nodig.
Zelfredzaamheid is erg beperkt. Enkele vaardigheden kunnen door herhaling worden
aangeleerd.
Matige verstandelijke beperking
Max. haalbaar gemiddelde ontwikkelingsleeftijd is te vergelijken met die van 3-5-jarige. Zij
hebben betere ontwikkelingsmogelijkheden dan de vorige groep. Ernstige zichtbare
afwijkingen bij de geboorte komen veel minder voor waardoor het vaststellen van
verstandelijke handicap vaak pas veel later mogelijk is. Meeste kinderen met Down behoren
tot deze groep. Speciaal onderwijs is vaak haalbaar, latere leeftijd is dagbesteding mogelijk.
De variatie in het uiteindelijk motorisch ontwikkelingsniveau is groot. Stereotiep en
automatisch gedrag komt wel veel voor. Uit ervaringen kunnen conclusies worden
getrokken. Herkenning is een feit en ze leren van ervaringen. Ook als dit later is in de tijd,
herkennen zij personen, zaken en processen. Taal varieert van spreken van een-woordzinnen
tot spreken van meer-woordzinnen. Communicatie is blijvend aandachtspunt in begeleiding.
Denken is te vergelijken met dan van een peuter of kleuter. Oordeelsvermogen is vaak niet
mogelijk, denken blijft stereotiep en magisch-realistisch. Voor veranderingen vaak erg
gevoelig. Vaak zie je ze dan terugvallen op een bekend, en houvast gevend gedragspatroon.
Praktische vaardigheden kunnen worden geleerd. Deel van de mensen woont in
leefgemeenschap, ander deel in woningen in stad/dorp. Zelfstandig wonen is niet mogelijk
dus begeleiding leven lang noodzakelijk.
Meer dan de helft van verstandelijke gehandicapten heeft lichte verst. Vroeger werd deze
groep aangeduid als debiel en zwakbegaafd. Handicap wordt vaak pas laat ontdekt
(kleuterleeftijd). Deel wordt later zelfstandig, ander deel blijft aangewezen op begeleiding.
Het overzicht is minder, weinig gecombineerd. Gedachtewereld is concreet, oppervlakkig en
Typering van mensen met een verstandelijke beperking
Mensen met verst. Ontwikkelen zich, ondanks de ontwikkelingsachterstand, net zo als
anderen. De processen en beïnvloedende factoren zijn gelijk. Ook de volgorde van de fasen
en volgorde van aspecten in een fase is identiek. Alleen uiteindelijk niveau van ontwikkelen
zal later liggen. Voor kinderen met Down geldt dat zij nogal een harmonisch
ontwikkelingsprofiel hebben (achterstand op cognitief, sociaal, persoonlijkheidsgebied is
ong. gelijk). Als er sprake is van sterk disharmonisch ontwikkelingsprofiel dan is de
benodigde ondersteuning meestal intensiever en ingewikkelder.
Een zeer ernstige en ernstige verstandelijke beperking
De mens met zeer… bestaat niet. Een verzameling mensen die iets met elkaar gemeen
hebben, maar zich in veel aspecten onderscheiden van elkaar. Vaak is ontwikkelingsniveau
niet hoger dan kind van 1 jaar. Kan goed zijn dat dit niet op alle gebieden zo is. Er is in alle
gevallen sprake van grote verstandelijke en vaak ook lichamelijke beperkingen.
Gedragspatroon is primitief en beperkt. Soms sprake van plantachtige situatie. Meestal
nemen zij wel waar, maar hebben vooral problemen met het leggen van verbanden tussen
deze waarnemingen en gelijktijdige of vroegere ervaringen. In het contact is er weinig
wederkerigheid. Denken is te vergelijken met dan van een jonge zuigeling. Onderscheid
tussen zichzelf en de omgeving wordt lang niet altijd gemaakt. Moeilijk gedrag komt vaak
voor. Beïnvloeden hiervan is moeilijk door de ernst van de handicap en niet kunnen
ontdekken van de oorzaak. Op alle gebieden is begeleiding en ondersteuning nodig.
Zelfredzaamheid is erg beperkt. Enkele vaardigheden kunnen door herhaling worden
aangeleerd.
Matige verstandelijke beperking
Max. haalbaar gemiddelde ontwikkelingsleeftijd is te vergelijken met die van 3-5-jarige. Zij
hebben betere ontwikkelingsmogelijkheden dan de vorige groep. Ernstige zichtbare
afwijkingen bij de geboorte komen veel minder voor waardoor het vaststellen van
verstandelijke handicap vaak pas veel later mogelijk is. Meeste kinderen met Down behoren
tot deze groep. Speciaal onderwijs is vaak haalbaar, latere leeftijd is dagbesteding mogelijk.
De variatie in het uiteindelijk motorisch ontwikkelingsniveau is groot. Stereotiep en
automatisch gedrag komt wel veel voor. Uit ervaringen kunnen conclusies worden
getrokken. Herkenning is een feit en ze leren van ervaringen. Ook als dit later is in de tijd,
herkennen zij personen, zaken en processen. Taal varieert van spreken van een-woordzinnen
tot spreken van meer-woordzinnen. Communicatie is blijvend aandachtspunt in begeleiding.
Denken is te vergelijken met dan van een peuter of kleuter. Oordeelsvermogen is vaak niet
mogelijk, denken blijft stereotiep en magisch-realistisch. Voor veranderingen vaak erg
gevoelig. Vaak zie je ze dan terugvallen op een bekend, en houvast gevend gedragspatroon.
Praktische vaardigheden kunnen worden geleerd. Deel van de mensen woont in
leefgemeenschap, ander deel in woningen in stad/dorp. Zelfstandig wonen is niet mogelijk
dus begeleiding leven lang noodzakelijk.
Meer dan de helft van verstandelijke gehandicapten heeft lichte verst. Vroeger werd deze
groep aangeduid als debiel en zwakbegaafd. Handicap wordt vaak pas laat ontdekt
(kleuterleeftijd). Deel wordt later zelfstandig, ander deel blijft aangewezen op begeleiding.
Het overzicht is minder, weinig gecombineerd. Gedachtewereld is concreet, oppervlakkig en
