WEEK 1
HOOFDSTUK 3: BENADERINGEN VAN ONDERZOEK
Aan het eind van dit hoofdstuk:
- Kun je een aantal essentiële kenmerken van wetenschap weergeven
Wetenschap is niet eenduidig te definiëren, maar er zijn een aantal belangrijke en typerende eigenschappen:
1. Streven naar kennis. De bedoeling is om patronen in de werkelijkheid te ontdekken en deze weer te geven in een
theorie (theorievorming)=een samenhangends stelsel van uitspraken over de sociale werkelijkheid waarmee we
proberen maatschappelijke verschijnselen te beschrijven of verklaren en soms voorspelen
2. Empirisch: wetenschappelijke uitspraken dienen gefundeerd te zijn in empirische uitspraken(=gebaseerd op
zintuigelijke waarnemingen)
3. Systematische benadering: wetenschap wordt gekenmerkt door een aantal methodologische spelregels (-> H.4)
waarmee het kan worden onderscheiden van pseudowetenschappen en de journalistiek.
4. Cumulatief: elke wetenschapper bouwt verder voort op het werk van voorgangers.
Het lijkt alsof er volledige overeenstemming bestaat over de manier waarop onderzoek verricht zou moeten worden, maar er
zijn verschillende paradigma’s waarin een voorkeur bestaat voor een bepaalde methodologie.
Kun je fundamenteel en partkijkgericht wetenschappelijk onderzoek van elkaar onderscheiden
Type onderzoek Praktijkgericht niet- Praktijkgericht Fundamenteel
wetenschappelijk wetenschappelijk wetenschappelijk
Doel Ondersteuning van Kennis voor Kennisvermeerdering
besluitvorming besluitvorming en ten behoeve van
oplossing van theoretische inzichten
maatschappelijke
problemen
Spelregels en normen Praktijknormen Praktijk- en Wetenschappelijke
wetenschappelijke normen
normen (-> H.4)
Reikwijdte van Eigen praktijksituatie Eigen praktijksituatie en Generaliserend
uitkomsten eventueel generalisatie
naar andere
probleemsituaties
Fundamenteel en praktijkgericht onderzoek kunnen ook in elkaars verlengde liggen.
Ben je bekend met de verschillende fasen in de empirische cyclus alsook de regulatieve cyclus en kun je onderzoek
binnen de verschillende fases van beide cycli positioneren.
Onderzoek dat zich richt op kennisvermeerdering is te plaatsen in de empirische cyclus van fundamenteel onderzoek,
praktijkgericht onderzoek past in de regulatieve cyclus van besluitvorming. Als je de doel- en vraagstelling weet, kun je het
onderzoek plaatsen in één of meer fases van de cycli.
Empirische cyclus fases (De Groot) :
1. Observatie
2. Inductie
3. Deductie
4. Toetsing
5. Evaluatie
De cyclus uit dit hoofdstuk houdt rekening met alle onderdelen van het onderzoeksplan -> verbeterde empirische cyclus.
Weinig onderzoek doorloopt alle fases, omdat de activiteiten zeer omvangrijk zijn.
Verbeterde empirische cyclus (fundamenteel onderzoek):
1
, Kennisprobleem: wat wil je te Eerder verzamelde gegevens in nieuw licht en bijkomende
weten komen? gegevens verzamelen en analyseren. Je identificeert de relevante
Keuze is vaak gebaseerd op verschijnselen in een onderzoeksveld en benoemt ze. Je probeert
literatuurstudie van zaken op ook o.b.v. observaties uit de werkelijkheid mogelijke empirische
K
isp
n
e rb
tti
lu
a
v
E
o
Tm
-zh
gDc
Id
:
y
terrein waarvoor je belangstelling regelmatigheden en samenhangen tussen de verschijnselen
hebt, gevoed door observaties van zichtbaar te maken (beredeneerde gok)
een gedeelte van de sociale
werkelijkheid. Bij fundamenteel
Inductie=van concrete naar algemene uitspraken, het
onderzoek ben je zelf geheel vinden van empirische regelmatigheden of verbanden
verantwoordelijk voor formulering Explorerend
in een verzameling. A.d.h.v. een aantal concrete
van het kennisprobleem. Je kunt (inductief)
observaties formuleer je een algemenere uitspraak.
onderzoek: als veel
ook bestaand materiaal gebruiken Het leidt niet tot absolute zekerheid, maar stelt
kennis ontbreekt en er nog
of systematisch onderzoekers wel in staat (exploratieve) hypotheses
geen goede volledige theorie is
literatuuronderzoek doen. te formuleren. Dit is het begin van het zoeken naar
een (van de mogelijke) interpretatie die deel uitmaakt
van een theorie, het centrale onderdeel van de cyclus.
De empirische cyclus
In de evaluatie beantwoord je
de vraag of je het betreffende Toetsend
kennisprobleem waarvoor je als (deductief) Deductie=van algemene naar bijzondere
onderzoeker belangstelling onderzoek: als er wel al uitspraken, op basis van hypotheses
hebt, daadwerkelijk hebt nodige kennis is en een volledige afgeleid uit de theorie. Deze kunnen
opgelost. theorie om te testen worden getoetst pp juistheid. Je komt
Ja -> ander of gerelateerd kennis dus bij deze fase als er een theorie is
probleem gevormd, waarbij het doel is een
Nee -> nieuwe empirische verklaring geven over de verschijnselen
cyclus, geheel of gedeeltelijk die empirisch zijn vastgesteld.
(nooit af)
Het formuleren van (soms tegenstrijdige) hypotheses,
die allemaal betrekking hebben op een stukje van de
empirisch waarneembare realiteit, is van groot belang
Toetsen vindt plaats door de analyse van de empirische gegevens die om beslissingen te nemen over het definitieve
worden verzameld naast de hypothese te leggen (verifieert/falsifieert). onderzoeksontwerp waarin je feitelijk alle
Verifieert (klopt): meer aannemelijk dat je theorie waaruit je de hypothese beslissingen expliciteert die noodzakelijk zijn voor
had afgeleid klopt gegevensverzameling
Falsifieert (klopt niet): hypothese verworpen of aangepast -> speculatieve
en onweerlegbare theorieën, maar theorieën staan niet stil en veranderen
voortdurend
o Hypothese/voorspelling=uitspraak over bepaalde
feiten of gebeurtenissen die men in het
onderzoek verwacht te nemen
o Verklaren=het aangeven van een oorzaak voor
een verschijnsel
Ben je bekend met de regulatieve cyclus en de wijze waarop deze samenhangt met de empirische cyclus
De regulatieve cyclus is typerend voor praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek, dat bestaat uit kennisvermeerdering om
praktijkproblemen op te lossen. Regulatief=gericht op beslissingen. Het is net als de empirische cyclus een idealiserende
typering; in praktijk zal het nooit helemaal zo verlopen. Voor elk van de fases (m.u.v. interventie en monitoring) kunnen
besluitvormers zelf onderzoek uitvoeren dat vaak niet wetenschappelijk van aard is.
Er bestaat geen waterdichte scheiding tussen fundamenteel en partkijkgericht onderzoek. Het verschil is dat praktijkgericht
onderzoek direct net dient te hebben voor aanwijsbare betrokkenen, waarbij de ontwikkeling van een theorie soms wel een
belangrijke nevendoelstelling is.
Schuin=vergelijkbaar met deze fase uit empirische cyclus
2
HOOFDSTUK 3: BENADERINGEN VAN ONDERZOEK
Aan het eind van dit hoofdstuk:
- Kun je een aantal essentiële kenmerken van wetenschap weergeven
Wetenschap is niet eenduidig te definiëren, maar er zijn een aantal belangrijke en typerende eigenschappen:
1. Streven naar kennis. De bedoeling is om patronen in de werkelijkheid te ontdekken en deze weer te geven in een
theorie (theorievorming)=een samenhangends stelsel van uitspraken over de sociale werkelijkheid waarmee we
proberen maatschappelijke verschijnselen te beschrijven of verklaren en soms voorspelen
2. Empirisch: wetenschappelijke uitspraken dienen gefundeerd te zijn in empirische uitspraken(=gebaseerd op
zintuigelijke waarnemingen)
3. Systematische benadering: wetenschap wordt gekenmerkt door een aantal methodologische spelregels (-> H.4)
waarmee het kan worden onderscheiden van pseudowetenschappen en de journalistiek.
4. Cumulatief: elke wetenschapper bouwt verder voort op het werk van voorgangers.
Het lijkt alsof er volledige overeenstemming bestaat over de manier waarop onderzoek verricht zou moeten worden, maar er
zijn verschillende paradigma’s waarin een voorkeur bestaat voor een bepaalde methodologie.
Kun je fundamenteel en partkijkgericht wetenschappelijk onderzoek van elkaar onderscheiden
Type onderzoek Praktijkgericht niet- Praktijkgericht Fundamenteel
wetenschappelijk wetenschappelijk wetenschappelijk
Doel Ondersteuning van Kennis voor Kennisvermeerdering
besluitvorming besluitvorming en ten behoeve van
oplossing van theoretische inzichten
maatschappelijke
problemen
Spelregels en normen Praktijknormen Praktijk- en Wetenschappelijke
wetenschappelijke normen
normen (-> H.4)
Reikwijdte van Eigen praktijksituatie Eigen praktijksituatie en Generaliserend
uitkomsten eventueel generalisatie
naar andere
probleemsituaties
Fundamenteel en praktijkgericht onderzoek kunnen ook in elkaars verlengde liggen.
Ben je bekend met de verschillende fasen in de empirische cyclus alsook de regulatieve cyclus en kun je onderzoek
binnen de verschillende fases van beide cycli positioneren.
Onderzoek dat zich richt op kennisvermeerdering is te plaatsen in de empirische cyclus van fundamenteel onderzoek,
praktijkgericht onderzoek past in de regulatieve cyclus van besluitvorming. Als je de doel- en vraagstelling weet, kun je het
onderzoek plaatsen in één of meer fases van de cycli.
Empirische cyclus fases (De Groot) :
1. Observatie
2. Inductie
3. Deductie
4. Toetsing
5. Evaluatie
De cyclus uit dit hoofdstuk houdt rekening met alle onderdelen van het onderzoeksplan -> verbeterde empirische cyclus.
Weinig onderzoek doorloopt alle fases, omdat de activiteiten zeer omvangrijk zijn.
Verbeterde empirische cyclus (fundamenteel onderzoek):
1
, Kennisprobleem: wat wil je te Eerder verzamelde gegevens in nieuw licht en bijkomende
weten komen? gegevens verzamelen en analyseren. Je identificeert de relevante
Keuze is vaak gebaseerd op verschijnselen in een onderzoeksveld en benoemt ze. Je probeert
literatuurstudie van zaken op ook o.b.v. observaties uit de werkelijkheid mogelijke empirische
K
isp
n
e rb
tti
lu
a
v
E
o
Tm
-zh
gDc
Id
:
y
terrein waarvoor je belangstelling regelmatigheden en samenhangen tussen de verschijnselen
hebt, gevoed door observaties van zichtbaar te maken (beredeneerde gok)
een gedeelte van de sociale
werkelijkheid. Bij fundamenteel
Inductie=van concrete naar algemene uitspraken, het
onderzoek ben je zelf geheel vinden van empirische regelmatigheden of verbanden
verantwoordelijk voor formulering Explorerend
in een verzameling. A.d.h.v. een aantal concrete
van het kennisprobleem. Je kunt (inductief)
observaties formuleer je een algemenere uitspraak.
onderzoek: als veel
ook bestaand materiaal gebruiken Het leidt niet tot absolute zekerheid, maar stelt
kennis ontbreekt en er nog
of systematisch onderzoekers wel in staat (exploratieve) hypotheses
geen goede volledige theorie is
literatuuronderzoek doen. te formuleren. Dit is het begin van het zoeken naar
een (van de mogelijke) interpretatie die deel uitmaakt
van een theorie, het centrale onderdeel van de cyclus.
De empirische cyclus
In de evaluatie beantwoord je
de vraag of je het betreffende Toetsend
kennisprobleem waarvoor je als (deductief) Deductie=van algemene naar bijzondere
onderzoeker belangstelling onderzoek: als er wel al uitspraken, op basis van hypotheses
hebt, daadwerkelijk hebt nodige kennis is en een volledige afgeleid uit de theorie. Deze kunnen
opgelost. theorie om te testen worden getoetst pp juistheid. Je komt
Ja -> ander of gerelateerd kennis dus bij deze fase als er een theorie is
probleem gevormd, waarbij het doel is een
Nee -> nieuwe empirische verklaring geven over de verschijnselen
cyclus, geheel of gedeeltelijk die empirisch zijn vastgesteld.
(nooit af)
Het formuleren van (soms tegenstrijdige) hypotheses,
die allemaal betrekking hebben op een stukje van de
empirisch waarneembare realiteit, is van groot belang
Toetsen vindt plaats door de analyse van de empirische gegevens die om beslissingen te nemen over het definitieve
worden verzameld naast de hypothese te leggen (verifieert/falsifieert). onderzoeksontwerp waarin je feitelijk alle
Verifieert (klopt): meer aannemelijk dat je theorie waaruit je de hypothese beslissingen expliciteert die noodzakelijk zijn voor
had afgeleid klopt gegevensverzameling
Falsifieert (klopt niet): hypothese verworpen of aangepast -> speculatieve
en onweerlegbare theorieën, maar theorieën staan niet stil en veranderen
voortdurend
o Hypothese/voorspelling=uitspraak over bepaalde
feiten of gebeurtenissen die men in het
onderzoek verwacht te nemen
o Verklaren=het aangeven van een oorzaak voor
een verschijnsel
Ben je bekend met de regulatieve cyclus en de wijze waarop deze samenhangt met de empirische cyclus
De regulatieve cyclus is typerend voor praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek, dat bestaat uit kennisvermeerdering om
praktijkproblemen op te lossen. Regulatief=gericht op beslissingen. Het is net als de empirische cyclus een idealiserende
typering; in praktijk zal het nooit helemaal zo verlopen. Voor elk van de fases (m.u.v. interventie en monitoring) kunnen
besluitvormers zelf onderzoek uitvoeren dat vaak niet wetenschappelijk van aard is.
Er bestaat geen waterdichte scheiding tussen fundamenteel en partkijkgericht onderzoek. Het verschil is dat praktijkgericht
onderzoek direct net dient te hebben voor aanwijsbare betrokkenen, waarbij de ontwikkeling van een theorie soms wel een
belangrijke nevendoelstelling is.
Schuin=vergelijkbaar met deze fase uit empirische cyclus
2
