Kwalitatief onderzoek (thema 1)
1
Theoretische inbedding (1.1)
Kwalitatief onderzoek is een set van interpreteerbare, materiële methodes die de wereld zichtbaar maken. Deze methodes transformeren de wereld in een
reek interpretaties, veldnota’s, interviews, gesprekken, foto’s, opnames en memo’s. Kwalitatieve onderzoekers bestuderen de zaken in een natuurlijke setting
en trachten fenomenen te interpreteren of verklaren gebaseerd op de betekenissen die mensen eraan toeschrijven.
Grondslagen kwalitatief onderzoek
Er is geen unieke alom geaccepteerde manier om Ontologische uitgangspunten
kwalitatief onderzoek uit te voeren. Hoe Ontologische uitgangspunten verwijzen naar de fundamentele aannames over het
onderzoekers werken hangt af van: bestaan en de aard van de werkelijkheid. Het is een tak van de filosofie die zich
1. Hun aannames over de aard van de sociale bezighoudt met de aard van het zijn en wat werkelijk bestaat
wereld (ontologie)
2. De aard van hun kennis en hoe deze Realisme
vergaard kan worden (epistemologie) Realisme betekend dat er een externe realiteit bestaat ongeacht ons begrip of
3. De redenen en doelen van het onderzoek overtuigingen
Idealisme
4. De eigenschappen van de deelnemers, het
Een externe wereld bestaat
publiek en de financierde. Naïeve realisme (shallow)
niet los van onze overtuigen.
5. De posities en omgevingen van de De realiteit kan direct en accuraat geobserveerd worden.
onderzoeker zelf.
Subtiel/contextueel of
Voorzichtig realisme
collectief
Eigenschappen kwalitatief onderzoek Stelt dat we kunnen aannemen dat de wereld zoals we die waarnemen,
De sociale wereld bestaat door
- Doelstellingen gebaseerd op het verkrijgen van grotendeels overeenkomt met een externe, objectieve werkelijkheid. Echter,
representaties die opgebouwd
diepgaande begrippen van de sociale wereld van de het benadrukt ook een zekere mate van terughoudendheid en erkenning van
zijn door mensen in bepaalde
participanten door informatie te verkrijgen over de beperkingen van onze waarnemingen en cognitieve vermogens.
context en gedeeld worden.
materiële omstandigheden, ervaringen, verleden
en perspectieven. Diepte realisme
Relativisme of radicaal
- Gebruik van niet gestandaardiseerde, adaptieve De werkelijkheid bestaat op verschillende niveaus
Er is geen gedeelde realiteit
methodes van dataverzameling. Methode kan Empirisch -> wat we zintuigelijk opnemen
alleen individuele realiteit
aangepast worden aan de participant. Reëel domein -> onderliggende processen en mechanismen.
constructies (per individu).
- Gedetailleerde, rijke en complexe
dataverzameling Subtiel realisme
- Analyse die unieke karakter van elke participant De externe realiteit bestaat, maar is enkel gekend door menselijk brein en
zichtbaar maakt. sociale constructies.
- Openheid voor emergente categorieën en
theorieën tijdens analyse en interpretatie Materialisme
- Gedetailleerde omschrijving gebaseerd op de Gaat alleen over materiële of fysieke eigenschappen van de wereld als
perspectieven en verslagen van participanten. realiteit. Waarden, overtuigingen en ervaringen zijn epi-fenomenen. Ze
- Rol en perspectief onderzoeker wordt erkend. komen voort uit maar scheppen de wereld niet.
, Kwalitatief onderzoek (thema 1)
2
Theoretische inbedding (1.1)
Epistemologische uitgangspunten
Epistemologische uitgangspunten verwijzen naar de fundamentele aannames en
principes met betrekking tot kennis en hoe we kennis kunnen verwerven.
Hoe we leren? De aard van kennis
Hoe we leren over de sociale wereld Hoe we leren over de sociale wereld
Inductie Retroductie Fundamenteel vs. Fallibilistisch Corresponderende theorie van
Bottom up kennis, patronen Structuren of mechanismen Fundamenteel model stelt dat het waarheid
worden afgeleid door observatie achterhalen en proberen in een mogelijk is de realiteit accuraat te Het is waar (een uitgangspunt) als
als basis voor wetten en passend model te zetten. mirroren, terwijl het fallibilistische deze overeenkomt met de
theorieën. Hierbij wordt bewijs model zegt dat alle kennis onafhankelijke realiteit.
gebruikt om tot kennis te komen. provisorisch is.
Abductie
Categorieën van eigen verslagen, Kennis als waarde gerelateerd Coherente theorie van waarheid
ideeën en overtuigingen van Alle kennis worden aangepast door De realiteit is waar als alle verslagen
Deductie participanten over hun dagelijkse waarden van de persoon die de kennis van participanten overeenkomen
Top-down kennis door activiteiten. Input (first-order produceert of ontvangt. (coherent zijn aan elkaar).
opgestelde hypotheses te toetsen concept) -> daarna abductie in de
doormiddel van observaties. categorieën van onderzoeker Pragmatische theorie van waarheid
Conclusie -> bewijs (second order concept) Overtuigingen zijn waar als ze praktisch gebruikt kunnen worden en daarbij
productief zijn.
Positivisme
1637 (Decartes) 1711 (David Hume) 1789 August Comté
Objectiviteit en bewijs zijn belangrijk in Alle kennis ontstaat vanuit ervaring en wordt De sociale wereld moet bestudeerd worden door directe
de zoektocht naar de waarheid. waargenomen door onze zintuigen. Empirische methode: observatie. Hieruit kunnen universele en onveranderlijke
bewijs objectief verzamelen vanuit directe observaties wetten van menselijk gedrag geïdentificeerd worden.
Sociologie
Post-positivisme en post empirisme
Onderzoekers maakte hypotheses en onderzochten voor bevestiging. Grote invloed op kwantitatief onderzoek i.v.m. relaties vastleggen. Popper (1930) had kritiek op het
idee dat algemene wetten uit observaties komen. Hij wilde deductieve aanpak waarbij hypotheses eerst vanuit een theorie gevormd worden om daarna empirisch getest
te worden. Falsificatie: hypotheses opstellen ervan uitgaande dat deze verworpen zullen worden.
, Kwalitatief onderzoek (thema 1)
3
Theoretische inbedding (1.1)
Kant (1781)
Perceptie is niet alleen afhankelijk van zintuigen
maar ook van menselijke interpretatie. Kennis is Interpretivisme & constructionisme
gebaseerd op begrijpen, wat voortkomt uit
reflectie op de gebeurtenis.
Interpretivisme Constructionisme
Dilthey (1860-1870) Zowel de belangrijkheid van interpretatie als Kennis wordt actief geconstructureerde door
Ervaringen en begrip ontstaan in bepaalde observatie om de sociale wereld te begrijpen (in individuen. Hierbij wordt niet passief ontvangen.
context. Sociaal onderzoek dient ervaringen te kaart te brengen)
bestuderen en connecties tussen sociale, culturele
en historische aspecten bloot te leggen.
Uitleg
- Kennis door onderzoek en begrijpen van de sociale wereld van de participanten gebeurd doormiddel
Weber (1864-1920) van betekenissen en interpretaties.
Wilde interpretivisme en positivisme koppelen. - Onderzoekers hebben meningen en interpretaties op de participanten. Het onderzoek is voornamelijk
Analyse van materiële aard (positivisme) is inductief: wetten komen voort uit data maar observaties kunnen ook kennis vergaren omdat ze gestuurd
belangrijk maar onvoldoende. De onderzoeker worden door ideeën en aannames.
moet betekenis van sociale acties onderzoeken in - Het onderzoeksproces beïnvloed de realiteit. Objectief waardevrij onderzoek is niet mogelijk.
bepaalde context. Twee vormen van begrijpen: - Methodes van natuurwetenschappen zijn niet geschikt voor onderzoek van sociale wereld.
1. Directe observatie (begrijpen) - De sociale realiteit kan niet geheel accuraat worden waargenomen i.v.m. verschillende percepties van
2. Motiveren en verklaren individuen.
Begrippen Uitleg
Etnografie Begrijpen van sociale wereld of cultuur, gedragingen, overtuigingen en waarden van groepen. Dit voor onderzoek in de groepen.
Fenomenologie Beschrijft de betekenis van die mensen toeschrijven aan een bepaald fenomeen of idee uit het leven.
Etnomethodologie Geeft studie weer waarbij mensen hun sociale rang constructureren en daarmee zin geven in het sociale leven.
Conversation analysis Analyse van de opbouw van taal
Discourse analyse Hoe kennis op verschillende manieren wordt geconstructureerde.
Protocol analyse Onderzoek en onderscheid maken i.v.m. onderliggende cognitieve processen bij het uitvoeren
Interpretive Beschrijft een onderzoek naar de betekenis van ervaring bij een bepaalde participant om inzicht te krijgen in de psychologische proces.
phenomenological analysis
Symbolic interactionisme Bestuderen van gedrag en sociale rollen om inzicht te krijgen in hoe mensen hun omgeving interpreteren en hierop reageren.
1
Theoretische inbedding (1.1)
Kwalitatief onderzoek is een set van interpreteerbare, materiële methodes die de wereld zichtbaar maken. Deze methodes transformeren de wereld in een
reek interpretaties, veldnota’s, interviews, gesprekken, foto’s, opnames en memo’s. Kwalitatieve onderzoekers bestuderen de zaken in een natuurlijke setting
en trachten fenomenen te interpreteren of verklaren gebaseerd op de betekenissen die mensen eraan toeschrijven.
Grondslagen kwalitatief onderzoek
Er is geen unieke alom geaccepteerde manier om Ontologische uitgangspunten
kwalitatief onderzoek uit te voeren. Hoe Ontologische uitgangspunten verwijzen naar de fundamentele aannames over het
onderzoekers werken hangt af van: bestaan en de aard van de werkelijkheid. Het is een tak van de filosofie die zich
1. Hun aannames over de aard van de sociale bezighoudt met de aard van het zijn en wat werkelijk bestaat
wereld (ontologie)
2. De aard van hun kennis en hoe deze Realisme
vergaard kan worden (epistemologie) Realisme betekend dat er een externe realiteit bestaat ongeacht ons begrip of
3. De redenen en doelen van het onderzoek overtuigingen
Idealisme
4. De eigenschappen van de deelnemers, het
Een externe wereld bestaat
publiek en de financierde. Naïeve realisme (shallow)
niet los van onze overtuigen.
5. De posities en omgevingen van de De realiteit kan direct en accuraat geobserveerd worden.
onderzoeker zelf.
Subtiel/contextueel of
Voorzichtig realisme
collectief
Eigenschappen kwalitatief onderzoek Stelt dat we kunnen aannemen dat de wereld zoals we die waarnemen,
De sociale wereld bestaat door
- Doelstellingen gebaseerd op het verkrijgen van grotendeels overeenkomt met een externe, objectieve werkelijkheid. Echter,
representaties die opgebouwd
diepgaande begrippen van de sociale wereld van de het benadrukt ook een zekere mate van terughoudendheid en erkenning van
zijn door mensen in bepaalde
participanten door informatie te verkrijgen over de beperkingen van onze waarnemingen en cognitieve vermogens.
context en gedeeld worden.
materiële omstandigheden, ervaringen, verleden
en perspectieven. Diepte realisme
Relativisme of radicaal
- Gebruik van niet gestandaardiseerde, adaptieve De werkelijkheid bestaat op verschillende niveaus
Er is geen gedeelde realiteit
methodes van dataverzameling. Methode kan Empirisch -> wat we zintuigelijk opnemen
alleen individuele realiteit
aangepast worden aan de participant. Reëel domein -> onderliggende processen en mechanismen.
constructies (per individu).
- Gedetailleerde, rijke en complexe
dataverzameling Subtiel realisme
- Analyse die unieke karakter van elke participant De externe realiteit bestaat, maar is enkel gekend door menselijk brein en
zichtbaar maakt. sociale constructies.
- Openheid voor emergente categorieën en
theorieën tijdens analyse en interpretatie Materialisme
- Gedetailleerde omschrijving gebaseerd op de Gaat alleen over materiële of fysieke eigenschappen van de wereld als
perspectieven en verslagen van participanten. realiteit. Waarden, overtuigingen en ervaringen zijn epi-fenomenen. Ze
- Rol en perspectief onderzoeker wordt erkend. komen voort uit maar scheppen de wereld niet.
, Kwalitatief onderzoek (thema 1)
2
Theoretische inbedding (1.1)
Epistemologische uitgangspunten
Epistemologische uitgangspunten verwijzen naar de fundamentele aannames en
principes met betrekking tot kennis en hoe we kennis kunnen verwerven.
Hoe we leren? De aard van kennis
Hoe we leren over de sociale wereld Hoe we leren over de sociale wereld
Inductie Retroductie Fundamenteel vs. Fallibilistisch Corresponderende theorie van
Bottom up kennis, patronen Structuren of mechanismen Fundamenteel model stelt dat het waarheid
worden afgeleid door observatie achterhalen en proberen in een mogelijk is de realiteit accuraat te Het is waar (een uitgangspunt) als
als basis voor wetten en passend model te zetten. mirroren, terwijl het fallibilistische deze overeenkomt met de
theorieën. Hierbij wordt bewijs model zegt dat alle kennis onafhankelijke realiteit.
gebruikt om tot kennis te komen. provisorisch is.
Abductie
Categorieën van eigen verslagen, Kennis als waarde gerelateerd Coherente theorie van waarheid
ideeën en overtuigingen van Alle kennis worden aangepast door De realiteit is waar als alle verslagen
Deductie participanten over hun dagelijkse waarden van de persoon die de kennis van participanten overeenkomen
Top-down kennis door activiteiten. Input (first-order produceert of ontvangt. (coherent zijn aan elkaar).
opgestelde hypotheses te toetsen concept) -> daarna abductie in de
doormiddel van observaties. categorieën van onderzoeker Pragmatische theorie van waarheid
Conclusie -> bewijs (second order concept) Overtuigingen zijn waar als ze praktisch gebruikt kunnen worden en daarbij
productief zijn.
Positivisme
1637 (Decartes) 1711 (David Hume) 1789 August Comté
Objectiviteit en bewijs zijn belangrijk in Alle kennis ontstaat vanuit ervaring en wordt De sociale wereld moet bestudeerd worden door directe
de zoektocht naar de waarheid. waargenomen door onze zintuigen. Empirische methode: observatie. Hieruit kunnen universele en onveranderlijke
bewijs objectief verzamelen vanuit directe observaties wetten van menselijk gedrag geïdentificeerd worden.
Sociologie
Post-positivisme en post empirisme
Onderzoekers maakte hypotheses en onderzochten voor bevestiging. Grote invloed op kwantitatief onderzoek i.v.m. relaties vastleggen. Popper (1930) had kritiek op het
idee dat algemene wetten uit observaties komen. Hij wilde deductieve aanpak waarbij hypotheses eerst vanuit een theorie gevormd worden om daarna empirisch getest
te worden. Falsificatie: hypotheses opstellen ervan uitgaande dat deze verworpen zullen worden.
, Kwalitatief onderzoek (thema 1)
3
Theoretische inbedding (1.1)
Kant (1781)
Perceptie is niet alleen afhankelijk van zintuigen
maar ook van menselijke interpretatie. Kennis is Interpretivisme & constructionisme
gebaseerd op begrijpen, wat voortkomt uit
reflectie op de gebeurtenis.
Interpretivisme Constructionisme
Dilthey (1860-1870) Zowel de belangrijkheid van interpretatie als Kennis wordt actief geconstructureerde door
Ervaringen en begrip ontstaan in bepaalde observatie om de sociale wereld te begrijpen (in individuen. Hierbij wordt niet passief ontvangen.
context. Sociaal onderzoek dient ervaringen te kaart te brengen)
bestuderen en connecties tussen sociale, culturele
en historische aspecten bloot te leggen.
Uitleg
- Kennis door onderzoek en begrijpen van de sociale wereld van de participanten gebeurd doormiddel
Weber (1864-1920) van betekenissen en interpretaties.
Wilde interpretivisme en positivisme koppelen. - Onderzoekers hebben meningen en interpretaties op de participanten. Het onderzoek is voornamelijk
Analyse van materiële aard (positivisme) is inductief: wetten komen voort uit data maar observaties kunnen ook kennis vergaren omdat ze gestuurd
belangrijk maar onvoldoende. De onderzoeker worden door ideeën en aannames.
moet betekenis van sociale acties onderzoeken in - Het onderzoeksproces beïnvloed de realiteit. Objectief waardevrij onderzoek is niet mogelijk.
bepaalde context. Twee vormen van begrijpen: - Methodes van natuurwetenschappen zijn niet geschikt voor onderzoek van sociale wereld.
1. Directe observatie (begrijpen) - De sociale realiteit kan niet geheel accuraat worden waargenomen i.v.m. verschillende percepties van
2. Motiveren en verklaren individuen.
Begrippen Uitleg
Etnografie Begrijpen van sociale wereld of cultuur, gedragingen, overtuigingen en waarden van groepen. Dit voor onderzoek in de groepen.
Fenomenologie Beschrijft de betekenis van die mensen toeschrijven aan een bepaald fenomeen of idee uit het leven.
Etnomethodologie Geeft studie weer waarbij mensen hun sociale rang constructureren en daarmee zin geven in het sociale leven.
Conversation analysis Analyse van de opbouw van taal
Discourse analyse Hoe kennis op verschillende manieren wordt geconstructureerde.
Protocol analyse Onderzoek en onderscheid maken i.v.m. onderliggende cognitieve processen bij het uitvoeren
Interpretive Beschrijft een onderzoek naar de betekenis van ervaring bij een bepaalde participant om inzicht te krijgen in de psychologische proces.
phenomenological analysis
Symbolic interactionisme Bestuderen van gedrag en sociale rollen om inzicht te krijgen in hoe mensen hun omgeving interpreteren en hierop reageren.
