Intieme oorlog
Hoofdstuk 1 Aard en omvang familiaal huiselijk geweld
Wij spreken van geweld wanneer acties de integriteit van de ander aantasten en
leiden tot psychologische en fysieke beschadiging van de ander. We moeten daarbij
onderscheid maken tussen intentioneel en niet intentioneel geweld. Bij intiem
terroriseren is sprake van intentionele handelingen met het doel de ander te
controleren. Bij veel voorkomend partnergeweld is juist sprake van verlies van
controle. Bij intiem terroriseren kan men stellen dat de persoon zijn of haar fysieke
en/of psychologische overmacht misbruikt om de ander te bedreigen of beschadigen
met he doel angst te creëren en daarmee een dominante positie te handhaven en de
ander in een ondergeschikte positie te houden.
Genderontwikkeling beïnvloedt gedrag en ook gewelddadig gedrag bij mannen en
vrouwen. Meulenbelt definieert gender op verschillende niveaus. Het biologische
verschil, met gevolg de vorming van een genderidentiteit, is verbonden met de
vroege persoonlijkheidsontwikkeling. Deze wordt beïnvloedt door coderingen voor
mannelijkheid en vrouwelijkheid die per cultuur, tijdperk en sociaal milieu kunnen
verschillen. Dit hangt vervolgens weer samen met de sociale context; de verdeling
van arbeid, zorg, macht en geld.
Naast de maatschappelijke en culturele context en genderproblematiek speelt ook de
persoonlijke geschiedenis van mensen een rol. Mensen kunnen opgegroeid zijn in
omstandigheden waarin zij niet of slecht geleerd hebben hun emoties te reguleren.
Aandacht voor persoonlijkheidsproblematiek in verband met geweld is noodzakelijk.
Ook andere vormen van psychopathologie kunnen een rol spelen bij
geweldsproblematiek in families.
Verslaving aan alcohol, drugs of medicijnen maakt de kans op gewelddadig gedrag
groter. Aanpak van middelenverslaving is noodzakelijk bij behandeling van
geweldsproblematiek.
Tot in de jaren vijftig werd lichamelijke straf beschouwd als een noodzakelijk
onderdeel van de opvoeding. In deze eeuw zijn de ideeën over kinderopvoeding in
de West-Europese en Noord-Amerikaanse cultuur langzamerhand veranderd.
Kinderen werden niet langer gezien als gemankeerde volwassenen die met straffe
hand tot beschaafde mensen moesten worden gevormd, maar als emotionele jonge
mensen die beschadigd en gekwetst kunnen worden. De autoritaire opvoedingsstijl
maakte langzaam plaatst voor meer democratische stijlen.
Hoofdstuk 2 Samen kom je verder
Het blijkt vaak moeilijk partners te betrekken bij zowel de daderhulpverlening als bij
slachtofferhulp. Het risico daarbij is dat het gedrag van de partner niet wordt
onderzocht. Deze dynamiek kan weer leiden tot nieuwe escalaties en geweld.
Wanneer slachtoffers zich melden willen zij vaak niet dat hun gewelddadige partner
wordt betrokken. Ze zijn bang voor de gevolgen. Wij menen dat partners altijd bij ene
behandeling betrokken moeten worden, zeker wanneer zij met de ander verder
willen.
, Het delen van het geheim van de mishandeling met een hulpverlener geeft
opluchting, maar gaat vaak gepaard met een verbod van de cliënt om er met
anderen over te praten. De hulp richt zich dan veelal op overlevingsstrategieën voor
het slachtoffer en mogelijkheden om de mishandelende partner te verlaten.
Groen noemt een aantal mogelijke vragen aan de vrouw die haar kunnen helpen
haar man te motiveren mee te komen. Dit kan via de schade die de kinderen oplopen
en die ook hij zal willen voorkomen, via het opperen van een mogelijke scheiding als
het verandert of via het bewaren van de familie-eer. Mannen willen graag een
aangifte bij de politie voorkomen, daarmee brengen zij immers ook hun werk in
gevaar. Heden is het ook mogelijk een dreigende uithuisplaatsing van de man ter
sprake te brengen. Ook helpt het om stil te staan bij de vraag of zij denkt dat haar
man een vrouw wil die bang voor hem is en om te onderzoeken wat zou kunnen
helpen om zijn schaamte te verminderen. Wanneer dit alles niet helpt en een vrouw
niet bereid is zelf haar man uit te nodigen, of als zij zegt dat ze hem vraagt maar dat
hij niet wil, is het een goede strategie als hulpverlener zelf contact te zoeken met de
man. Soms is het goed de man eerst alleen te spreken zodat hij de ervaring kan
opdoen dat je ook echt naar hem wilt luisteren. Wel is belangrijk dat je er ook in zo’n
individueel gesprek geen misverstand over laat bestaan dat je het gebruik van fysiek
geweld in gezinsrelaties afwijst en dat de hulp bedoeld is om andere manieren van
conflictoplossing te vinden. Wanneer je daarnaast bereid bent echt naar zijn beleving
van de situatie te luisteren, is het vaak niet zo moeilijk een afspraak te maken voor
een gezamenlijk gesprek daarna.
Soms lukt het niet om de partner te bewegen tot het maken van een afspraak en dan
blijven er drie mogelijkheden over. Ten eerste kan onderzocht worden via welke
belangrijke anderen de man gemotiveerd kan worden via welke belangrijke anderen
de man gemotiveerd kan worden. Het is dan zaak om, na overleg met de brouw,
eerst met deze bemiddelaar contact te zoeken om te bezien of dit een juiste ingang
kan zijn. Een tweede mogelijkheid die overblijft is de vrouw coachen om aangifte te
doen of melding van het geweld te maken bij de politie. Een derde mogelijkheid is dat
de vrouw het huis, met kinderen, verlaat en bescherming zoekt in een opvanghuis
voor mishandelde vrouwen en kinderen. Wanneer de inschatting is dat de partner
een psychopathische mishandelaar is, is dit meestal ook de beste weg. Tot slot is het
van belang te vermelden dat niet alle relatietherapie leidt tot het handhaven van de
relatie. Soms wordt het duidelijk dat een scheiding toch de beste weg is.
Hoofdstuk 3 De spiraal van geweld bij paren
Stadium 1 Het romantisch ideaal: om meer zicht te krijgen op de eerste fase van de
relatie is het dus belangrijk om in te gaan op het allereerste begin. Hoe hebben ze
elkaar leren kennen, wat trok hen aan in elkaar? Deze informatie werpt veel licht op
de latere problemen. Vaak ook is deze informatie aanleidingen om verder op beider
achtergronden in te gaan en een genogram te maken.
Stadium 2 Barsten in het ideaal, het waarnemen van verschillen:
Stadium 3 De vrouw begint een gesprek over de relatie en uit kritiek: Vrouwen
brengen hun gevoelens over het algemeen makkelijker onder woorden dan mannen
en voelen zich vaak sterker verantwoordelijk voor het goed houden van de relatie. Dit
is wederom genderformatie.
Stadium 4 De man reageert afwijzend en angstig-defensief:
Hoofdstuk 1 Aard en omvang familiaal huiselijk geweld
Wij spreken van geweld wanneer acties de integriteit van de ander aantasten en
leiden tot psychologische en fysieke beschadiging van de ander. We moeten daarbij
onderscheid maken tussen intentioneel en niet intentioneel geweld. Bij intiem
terroriseren is sprake van intentionele handelingen met het doel de ander te
controleren. Bij veel voorkomend partnergeweld is juist sprake van verlies van
controle. Bij intiem terroriseren kan men stellen dat de persoon zijn of haar fysieke
en/of psychologische overmacht misbruikt om de ander te bedreigen of beschadigen
met he doel angst te creëren en daarmee een dominante positie te handhaven en de
ander in een ondergeschikte positie te houden.
Genderontwikkeling beïnvloedt gedrag en ook gewelddadig gedrag bij mannen en
vrouwen. Meulenbelt definieert gender op verschillende niveaus. Het biologische
verschil, met gevolg de vorming van een genderidentiteit, is verbonden met de
vroege persoonlijkheidsontwikkeling. Deze wordt beïnvloedt door coderingen voor
mannelijkheid en vrouwelijkheid die per cultuur, tijdperk en sociaal milieu kunnen
verschillen. Dit hangt vervolgens weer samen met de sociale context; de verdeling
van arbeid, zorg, macht en geld.
Naast de maatschappelijke en culturele context en genderproblematiek speelt ook de
persoonlijke geschiedenis van mensen een rol. Mensen kunnen opgegroeid zijn in
omstandigheden waarin zij niet of slecht geleerd hebben hun emoties te reguleren.
Aandacht voor persoonlijkheidsproblematiek in verband met geweld is noodzakelijk.
Ook andere vormen van psychopathologie kunnen een rol spelen bij
geweldsproblematiek in families.
Verslaving aan alcohol, drugs of medicijnen maakt de kans op gewelddadig gedrag
groter. Aanpak van middelenverslaving is noodzakelijk bij behandeling van
geweldsproblematiek.
Tot in de jaren vijftig werd lichamelijke straf beschouwd als een noodzakelijk
onderdeel van de opvoeding. In deze eeuw zijn de ideeën over kinderopvoeding in
de West-Europese en Noord-Amerikaanse cultuur langzamerhand veranderd.
Kinderen werden niet langer gezien als gemankeerde volwassenen die met straffe
hand tot beschaafde mensen moesten worden gevormd, maar als emotionele jonge
mensen die beschadigd en gekwetst kunnen worden. De autoritaire opvoedingsstijl
maakte langzaam plaatst voor meer democratische stijlen.
Hoofdstuk 2 Samen kom je verder
Het blijkt vaak moeilijk partners te betrekken bij zowel de daderhulpverlening als bij
slachtofferhulp. Het risico daarbij is dat het gedrag van de partner niet wordt
onderzocht. Deze dynamiek kan weer leiden tot nieuwe escalaties en geweld.
Wanneer slachtoffers zich melden willen zij vaak niet dat hun gewelddadige partner
wordt betrokken. Ze zijn bang voor de gevolgen. Wij menen dat partners altijd bij ene
behandeling betrokken moeten worden, zeker wanneer zij met de ander verder
willen.
, Het delen van het geheim van de mishandeling met een hulpverlener geeft
opluchting, maar gaat vaak gepaard met een verbod van de cliënt om er met
anderen over te praten. De hulp richt zich dan veelal op overlevingsstrategieën voor
het slachtoffer en mogelijkheden om de mishandelende partner te verlaten.
Groen noemt een aantal mogelijke vragen aan de vrouw die haar kunnen helpen
haar man te motiveren mee te komen. Dit kan via de schade die de kinderen oplopen
en die ook hij zal willen voorkomen, via het opperen van een mogelijke scheiding als
het verandert of via het bewaren van de familie-eer. Mannen willen graag een
aangifte bij de politie voorkomen, daarmee brengen zij immers ook hun werk in
gevaar. Heden is het ook mogelijk een dreigende uithuisplaatsing van de man ter
sprake te brengen. Ook helpt het om stil te staan bij de vraag of zij denkt dat haar
man een vrouw wil die bang voor hem is en om te onderzoeken wat zou kunnen
helpen om zijn schaamte te verminderen. Wanneer dit alles niet helpt en een vrouw
niet bereid is zelf haar man uit te nodigen, of als zij zegt dat ze hem vraagt maar dat
hij niet wil, is het een goede strategie als hulpverlener zelf contact te zoeken met de
man. Soms is het goed de man eerst alleen te spreken zodat hij de ervaring kan
opdoen dat je ook echt naar hem wilt luisteren. Wel is belangrijk dat je er ook in zo’n
individueel gesprek geen misverstand over laat bestaan dat je het gebruik van fysiek
geweld in gezinsrelaties afwijst en dat de hulp bedoeld is om andere manieren van
conflictoplossing te vinden. Wanneer je daarnaast bereid bent echt naar zijn beleving
van de situatie te luisteren, is het vaak niet zo moeilijk een afspraak te maken voor
een gezamenlijk gesprek daarna.
Soms lukt het niet om de partner te bewegen tot het maken van een afspraak en dan
blijven er drie mogelijkheden over. Ten eerste kan onderzocht worden via welke
belangrijke anderen de man gemotiveerd kan worden via welke belangrijke anderen
de man gemotiveerd kan worden. Het is dan zaak om, na overleg met de brouw,
eerst met deze bemiddelaar contact te zoeken om te bezien of dit een juiste ingang
kan zijn. Een tweede mogelijkheid die overblijft is de vrouw coachen om aangifte te
doen of melding van het geweld te maken bij de politie. Een derde mogelijkheid is dat
de vrouw het huis, met kinderen, verlaat en bescherming zoekt in een opvanghuis
voor mishandelde vrouwen en kinderen. Wanneer de inschatting is dat de partner
een psychopathische mishandelaar is, is dit meestal ook de beste weg. Tot slot is het
van belang te vermelden dat niet alle relatietherapie leidt tot het handhaven van de
relatie. Soms wordt het duidelijk dat een scheiding toch de beste weg is.
Hoofdstuk 3 De spiraal van geweld bij paren
Stadium 1 Het romantisch ideaal: om meer zicht te krijgen op de eerste fase van de
relatie is het dus belangrijk om in te gaan op het allereerste begin. Hoe hebben ze
elkaar leren kennen, wat trok hen aan in elkaar? Deze informatie werpt veel licht op
de latere problemen. Vaak ook is deze informatie aanleidingen om verder op beider
achtergronden in te gaan en een genogram te maken.
Stadium 2 Barsten in het ideaal, het waarnemen van verschillen:
Stadium 3 De vrouw begint een gesprek over de relatie en uit kritiek: Vrouwen
brengen hun gevoelens over het algemeen makkelijker onder woorden dan mannen
en voelen zich vaak sterker verantwoordelijk voor het goed houden van de relatie. Dit
is wederom genderformatie.
Stadium 4 De man reageert afwijzend en angstig-defensief:
