Biologie hoofdstuk 10 Bloedsomloop vwo 5
10.1 hart en bloedsomloop
Elke spier neemt toe in dikte en kracht door hem regelmatig harder te laten werken (trainen).
open & gesloten bloedsomloop:
- Bij de open bloedsomloop (insect) omspoelt het bloed de organen en weefsels en wordt
door middel van ritmische beweging van de hartkamers in stroming gehouden.
- Bij de gesloten bloedsomloop stroomt het bloed in bloedvaten door het lichaam.
Enkelvoudige & dubbele bloedsomloop:
- Met de enkelvoudige bloedsomloop (vis en insect) passeert het bloed tijdens een rondgang
een keer het hart.
- Met de dubbele bloedsomloop (amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren) passeert het
bloed tijdens een rondgang twee keer het hart.
De rechter harthelft pompt zuurstofarm bloed door de longslagaders naar beide longen. Daar neemt
het in de longvaten O2 op en geeft het CO2 af. Daarna komt het terug in de linkerboezem. Dit is de
kleine bloedsomloop.
De grote bloedsomloop begint in de linkerhelft van het hart (die groter en sterker is omdat het het
bloed door het hele lichaam moet pompen). Vanaf daar wordt het zuurstofrijke bloed via de aorta en
slagaders naar organen en ledematen gepompt. Daar geven ze (een deel van) de zuurstof af en
stroomt het bloed via een holle ader naar de rechterboezem.
De kleine en grote bloedsomloop vormen samen de dubbele bloedsomloop.
Door de aorta stroomt O2 rijk-bloed, hij vertakt zich in slagaders naar verschillende organen. De
eerste vertakking is de kransslagader, die voert O2 rijk direct aan de hartspier.
Via aders stroomt O2-arm bloed van de organen terug naar het hart.
- kransader = hart
- holle aders = vanaf hoofd/hals via armen naar het hart
- poortader = vanuit de darmen, maag, milt en alvleesklier naar de lever
In de weefsels stroomt het bloed door haarvaten, daar vindt uitwisseling van stoffen plaats tussen
bloed en cellen van een weefsel.
Een menselijk hart bestaat uit een linker- en rechter helft. Elke helft bestaat uit een boezem en een
kamer. Bloed komt binnen in de boezem en de aders uit de kamers persen het weer uit het hart in de
slagaders. De hartcyclus bestaat uit drie fasen die links en rechts synchroon gaan: het vullen van de
kamers, het leegpersen van de kamers en een korte pauze.
, Als de kamers en de boezems ontspannen zijn heet dat diastole, bloed stroomt de kamers in. Daarna
volgt de boezemsystole (boezems trekken samen en persen hun bloed verder in de kamers) en
daarna de kamersystole (de kamers trekken samen).
Een hart heeft ook hartkleppen, die sluiten door de druk tijdens de kamersystole. Tussen de kamers
en de slagaders zitten slagaderkleppen, die gaan open zodat bloed via de longslagader naar de aorta
stroomt.
Als je traint, varieert je hartslagfrequentie, de hartspier wordt dikker en krachtiger.
Voor de geboorte heb je de embryonale bloedsomloop, hier spelen longen geen rol. Een ongeboren
baby krijgt voedingsstoffen en O2 van de moeder via de navelstreng uit de placenta zonder dat ze
dezelfde bloedsomloop hebben. O2rijk bloed uit de navelstrengader mengt zich in de lever en in de
onderste holle ader met O2arm bloed. Zo komt er in de rechterhelft gemengd bloed met genoeg O2.
Hiervan stroomt maar ⅓ naar de longen. De rest gaat via het foramen ovale en de ductus botalli naar
de grote bloedsomloop en zo terug via de navelstrengslagader naar de placenta.
Foramen ovale = verbinding tussen de rechter-en linkerboezem
Ductus botalli = verbinding tussen longslagader en aorta
Na de geboorte gebeurt het volgende:
- de aders in de navelstreng sluiten na het afbinden
- de baby huilt: longen vullen zich met lucht en ontvouwen zich → grote bloedstroom van hart
naar longen en terug
- druk in linkerharthelft stijgt boven die van de rechterharthelft → foramen ovale sluit
- de ductus botalli sluit paar dagen na geboorte en de bloedvaten van de navelstreng
verschrompelen een paar dagen na de geboorte
10.1 hart en bloedsomloop
Elke spier neemt toe in dikte en kracht door hem regelmatig harder te laten werken (trainen).
open & gesloten bloedsomloop:
- Bij de open bloedsomloop (insect) omspoelt het bloed de organen en weefsels en wordt
door middel van ritmische beweging van de hartkamers in stroming gehouden.
- Bij de gesloten bloedsomloop stroomt het bloed in bloedvaten door het lichaam.
Enkelvoudige & dubbele bloedsomloop:
- Met de enkelvoudige bloedsomloop (vis en insect) passeert het bloed tijdens een rondgang
een keer het hart.
- Met de dubbele bloedsomloop (amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren) passeert het
bloed tijdens een rondgang twee keer het hart.
De rechter harthelft pompt zuurstofarm bloed door de longslagaders naar beide longen. Daar neemt
het in de longvaten O2 op en geeft het CO2 af. Daarna komt het terug in de linkerboezem. Dit is de
kleine bloedsomloop.
De grote bloedsomloop begint in de linkerhelft van het hart (die groter en sterker is omdat het het
bloed door het hele lichaam moet pompen). Vanaf daar wordt het zuurstofrijke bloed via de aorta en
slagaders naar organen en ledematen gepompt. Daar geven ze (een deel van) de zuurstof af en
stroomt het bloed via een holle ader naar de rechterboezem.
De kleine en grote bloedsomloop vormen samen de dubbele bloedsomloop.
Door de aorta stroomt O2 rijk-bloed, hij vertakt zich in slagaders naar verschillende organen. De
eerste vertakking is de kransslagader, die voert O2 rijk direct aan de hartspier.
Via aders stroomt O2-arm bloed van de organen terug naar het hart.
- kransader = hart
- holle aders = vanaf hoofd/hals via armen naar het hart
- poortader = vanuit de darmen, maag, milt en alvleesklier naar de lever
In de weefsels stroomt het bloed door haarvaten, daar vindt uitwisseling van stoffen plaats tussen
bloed en cellen van een weefsel.
Een menselijk hart bestaat uit een linker- en rechter helft. Elke helft bestaat uit een boezem en een
kamer. Bloed komt binnen in de boezem en de aders uit de kamers persen het weer uit het hart in de
slagaders. De hartcyclus bestaat uit drie fasen die links en rechts synchroon gaan: het vullen van de
kamers, het leegpersen van de kamers en een korte pauze.
, Als de kamers en de boezems ontspannen zijn heet dat diastole, bloed stroomt de kamers in. Daarna
volgt de boezemsystole (boezems trekken samen en persen hun bloed verder in de kamers) en
daarna de kamersystole (de kamers trekken samen).
Een hart heeft ook hartkleppen, die sluiten door de druk tijdens de kamersystole. Tussen de kamers
en de slagaders zitten slagaderkleppen, die gaan open zodat bloed via de longslagader naar de aorta
stroomt.
Als je traint, varieert je hartslagfrequentie, de hartspier wordt dikker en krachtiger.
Voor de geboorte heb je de embryonale bloedsomloop, hier spelen longen geen rol. Een ongeboren
baby krijgt voedingsstoffen en O2 van de moeder via de navelstreng uit de placenta zonder dat ze
dezelfde bloedsomloop hebben. O2rijk bloed uit de navelstrengader mengt zich in de lever en in de
onderste holle ader met O2arm bloed. Zo komt er in de rechterhelft gemengd bloed met genoeg O2.
Hiervan stroomt maar ⅓ naar de longen. De rest gaat via het foramen ovale en de ductus botalli naar
de grote bloedsomloop en zo terug via de navelstrengslagader naar de placenta.
Foramen ovale = verbinding tussen de rechter-en linkerboezem
Ductus botalli = verbinding tussen longslagader en aorta
Na de geboorte gebeurt het volgende:
- de aders in de navelstreng sluiten na het afbinden
- de baby huilt: longen vullen zich met lucht en ontvouwen zich → grote bloedstroom van hart
naar longen en terug
- druk in linkerharthelft stijgt boven die van de rechterharthelft → foramen ovale sluit
- de ductus botalli sluit paar dagen na geboorte en de bloedvaten van de navelstreng
verschrompelen een paar dagen na de geboorte
