Samenvatting Aardrijkskunde Veron Janssen V6B
Inhoud
Wonen in Nederland ............................................................................................................................... 3
Hoofdstuk 1: De Lage Landen bij de zee ............................................................................................. 3
§1.1: Koffers pakken ........................................................................................................................ 3
§1.2: Kust in beweging .................................................................................................................... 4
§1.3: Inspelen op de natuur ............................................................................................................ 5
Hoofdstuk 2: Grote rivieren in de Lage Landen .................................................................................. 6
§2.1: Brede rivieren door oneindig laagland ................................................................................... 6
§2.2: Op klompen in het water........................................................................................................ 6
§2.3: Ruimte voor de rivier.............................................................................................................. 7
§2.4: Omgangsregeling met het water ............................................................................................ 8
Hoofdstuk 3: Leefbaarheid in stedelijke gebieden .............................................................................. 8
§3.1: Wonen in een stedelijke omgeving ........................................................................................ 8
§3.2: Werken aan leefbaarheid ....................................................................................................... 9
§3.3: Stad van de toekomst ............................................................................................................. 9
Hoofdstuk 4: De Randstad toekomstige topregio? ........................................................................... 10
§4.1: Randstad of Randsteden ...................................................................................................... 10
§4.2: Metropool in een groenblauwe delta? ................................................................................ 10
Globalisering.......................................................................................................................................... 11
Hoofdstuk 1: De wereld: een mozaïek van regio’s ............................................................................ 11
§1.1: De wereld indelen ................................................................................................................ 11
§1.2: Scheidslijnen in Europa ........................................................................................................ 11
§1.3: De islamitische wereld.......................................................................................................... 12
§1.4: Sub-Sahara-Afrika ................................................................................................................. 12
§1.5: ‘Reuzen’-verschillen in Oost-Azië ......................................................................................... 13
§1.6: Zuidoost-Azië: werkplaats van de wereld ............................................................................ 13
Hoofdstuk 2: De wereld: een systeem van landen en relaties .......................................................... 13
§2.1: De eerste contouren van het wereldsysteem ...................................................................... 13
§2.2: Verschuiving in het wereldsysteem ..................................................................................... 14
§2.3: Wereldwijde netwerken ....................................................................................................... 14
§2.4: Politieke en culturele globalisering ...................................................................................... 14
Hoofdstuk 3: Inzoomen op Duitsland, Tsjechië en Egypte ................................................................ 14
§3.1: Welvaart en werk ................................................................................................................. 14
§3.2: Welvaart en demografie....................................................................................................... 15
, §3.3: Welvaart en wonen in de stad ............................................................................................. 15
Hoofdstuk 4: Drie wereldsteden in de Verenigde Staten.................................................................. 15
§4.1: Knooppunten in mondiale netwerken ................................................................................. 15
Systeem Aarde....................................................................................................................................... 16
Hoofdstuk 1: De actieve aarde .......................................................................................................... 16
§1.1: Ontstaan en opbouw van de aarde ...................................................................................... 16
§1.2: Het verhaal van de gesteenten ............................................................................................ 17
§1.3: Schuivende continenten ....................................................................................................... 18
§1.4: Plaatgrenzen en aardbevingen ............................................................................................. 19
§1.5: Vulkanen ............................................................................................................................... 21
§1.6: Japan en IJsland onder de loep ............................................................................................ 22
Hoofdstuk 2: Afbraak en vorming van landschappen ....................................................................... 22
§2.1: De aarde als systeem ............................................................................................................ 22
§2.2: Klimaten................................................................................................................................ 23
§2.3: Verwering en erosie ............................................................................................................. 25
Hoofdstuk 3: Landschappen en hun gebruikers ................................................................................ 25
§3.1: Natuurlijke landschappen op aarde ..................................................................................... 25
§3.3: Natuurrampen en milieurampen ......................................................................................... 26
Hoofdstuk 4: Verder kijken dan de costa’s........................................................................................ 26
§4.2: Klimaat, plantengroei en landbouw ..................................................................................... 26
§4.3: Landdegradatie en duurzaamheid ....................................................................................... 26
Zuid-Amerika ......................................................................................................................................... 27
Hoofdstuk 1: Zuid-Amerika: continent van extremen....................................................................... 27
§1.2: Ongekende natuur................................................................................................................ 27
§1.3: Een geologisch ‘paradijs’ ...................................................................................................... 28
§1.5: Steden in Zuid-Amerika ........................................................................................................ 29
Hoofdstuk 2: Bevolking in beweging ................................................................................................. 29
§2.2: Armoede en welvaart ........................................................................................................... 29
§2.3: Wie trekt er aan de touwtjes? .............................................................................................. 30
§2.4: Cultuur en etniciteit ............................................................................................................. 30
Hoofdstuk 3: Zuid-Amerika: wereldspeler?....................................................................................... 31
§3.1: Relaties binnen Zuid-Amerika .............................................................................................. 31
§3.2: Zuid-Amerika in de wereld ................................................................................................... 31
,Wonen in Nederland
Hoofdstuk 1: De Lage Landen bij de zee
§1.1: Koffers pakken…
Klimaatverandering
1. Meer broeikasgassen in de atmosfeer
2. Versterkt broeikaseffect
3. Temperatuurstijging
4. IJskappen smelten en zeewater zet uit
5. Zeespiegelstijging
Gevolgen:
- Neerslagregiem1 verandert en wordt onregelmatiger
- Meer neerslag en meer kans op zware buien
- Zomers worden droger
- Winters worden natter
De Nederlandse kust kan alleen in stand blijven onder de volgende voorwaarden:
- Zeebodem moet over grote afstand vanaf de kust flauw aflopen
- Stroming moet voldoende zand aanvoeren
- Verschil tussen eb en vloed mag niet te groot zijn
- Kust moet niet geteisterd worden door zware bodem
- Geen snelle stijging van de zeespiegel
Na de watersnoodramp werden de Deltawerken aangelegd.
- Vergroten veiligheid
- Afgesloten zeegaten werden zoetwaterbekkens → drinkwater
- Zoetwatervoorraad → verzilting van landbouwgrond tegengaan in droge
periodes
- Minder grote verschillen tussen eb en vloed → scheepvaart
1
Neerslagregiem = verdeling hoeveelheid neerslag over een bepaalde periode.
, §1.2: Kust in beweging
Duinen zijn ontstaan doordat de wind het zand van de strandwallen2 verplaatste.
Wadden = buitendijkse gronden die bij vloed overstromen. De verscheidenheid in de
Wallen is groot, doordat er meer aanspoelt dan afstroomt.
Estuarium = trechtervormige riviermonding waar zout rivierwater en zout water zich
vermengen. Het verschil tussen eb en vloed wordt landinwaarts groter, doordat het
estuarium landinwaarts nauwer wordt.
Zachte kust = kust die op een natuurlijke manier is ontstaan.
Harde kust = kust die door de mens is gebouwd en versterkt.
- Nadeel: kust kan zich niet vrij bewegen
Kustprocessen zorgen voor de opbouw en afbraak van de kust onder invloed van
wind en water.
- Wind
o Ontstaan golven
o Ontstaan zeestromingen
o Opstuwing water
o Transport van zand
o Zandsedimentatie
o Kusterosie = meer afvoer dan aanvoer van zand.
- Water
o In diep water is de golfsnelheid hoger dan in ondiep water → zand uit
zee sedimenteert.
- Stranddrift:
2
Strandwallen = hopen zand onder water die bij eb droogvallen.
Inhoud
Wonen in Nederland ............................................................................................................................... 3
Hoofdstuk 1: De Lage Landen bij de zee ............................................................................................. 3
§1.1: Koffers pakken ........................................................................................................................ 3
§1.2: Kust in beweging .................................................................................................................... 4
§1.3: Inspelen op de natuur ............................................................................................................ 5
Hoofdstuk 2: Grote rivieren in de Lage Landen .................................................................................. 6
§2.1: Brede rivieren door oneindig laagland ................................................................................... 6
§2.2: Op klompen in het water........................................................................................................ 6
§2.3: Ruimte voor de rivier.............................................................................................................. 7
§2.4: Omgangsregeling met het water ............................................................................................ 8
Hoofdstuk 3: Leefbaarheid in stedelijke gebieden .............................................................................. 8
§3.1: Wonen in een stedelijke omgeving ........................................................................................ 8
§3.2: Werken aan leefbaarheid ....................................................................................................... 9
§3.3: Stad van de toekomst ............................................................................................................. 9
Hoofdstuk 4: De Randstad toekomstige topregio? ........................................................................... 10
§4.1: Randstad of Randsteden ...................................................................................................... 10
§4.2: Metropool in een groenblauwe delta? ................................................................................ 10
Globalisering.......................................................................................................................................... 11
Hoofdstuk 1: De wereld: een mozaïek van regio’s ............................................................................ 11
§1.1: De wereld indelen ................................................................................................................ 11
§1.2: Scheidslijnen in Europa ........................................................................................................ 11
§1.3: De islamitische wereld.......................................................................................................... 12
§1.4: Sub-Sahara-Afrika ................................................................................................................. 12
§1.5: ‘Reuzen’-verschillen in Oost-Azië ......................................................................................... 13
§1.6: Zuidoost-Azië: werkplaats van de wereld ............................................................................ 13
Hoofdstuk 2: De wereld: een systeem van landen en relaties .......................................................... 13
§2.1: De eerste contouren van het wereldsysteem ...................................................................... 13
§2.2: Verschuiving in het wereldsysteem ..................................................................................... 14
§2.3: Wereldwijde netwerken ....................................................................................................... 14
§2.4: Politieke en culturele globalisering ...................................................................................... 14
Hoofdstuk 3: Inzoomen op Duitsland, Tsjechië en Egypte ................................................................ 14
§3.1: Welvaart en werk ................................................................................................................. 14
§3.2: Welvaart en demografie....................................................................................................... 15
, §3.3: Welvaart en wonen in de stad ............................................................................................. 15
Hoofdstuk 4: Drie wereldsteden in de Verenigde Staten.................................................................. 15
§4.1: Knooppunten in mondiale netwerken ................................................................................. 15
Systeem Aarde....................................................................................................................................... 16
Hoofdstuk 1: De actieve aarde .......................................................................................................... 16
§1.1: Ontstaan en opbouw van de aarde ...................................................................................... 16
§1.2: Het verhaal van de gesteenten ............................................................................................ 17
§1.3: Schuivende continenten ....................................................................................................... 18
§1.4: Plaatgrenzen en aardbevingen ............................................................................................. 19
§1.5: Vulkanen ............................................................................................................................... 21
§1.6: Japan en IJsland onder de loep ............................................................................................ 22
Hoofdstuk 2: Afbraak en vorming van landschappen ....................................................................... 22
§2.1: De aarde als systeem ............................................................................................................ 22
§2.2: Klimaten................................................................................................................................ 23
§2.3: Verwering en erosie ............................................................................................................. 25
Hoofdstuk 3: Landschappen en hun gebruikers ................................................................................ 25
§3.1: Natuurlijke landschappen op aarde ..................................................................................... 25
§3.3: Natuurrampen en milieurampen ......................................................................................... 26
Hoofdstuk 4: Verder kijken dan de costa’s........................................................................................ 26
§4.2: Klimaat, plantengroei en landbouw ..................................................................................... 26
§4.3: Landdegradatie en duurzaamheid ....................................................................................... 26
Zuid-Amerika ......................................................................................................................................... 27
Hoofdstuk 1: Zuid-Amerika: continent van extremen....................................................................... 27
§1.2: Ongekende natuur................................................................................................................ 27
§1.3: Een geologisch ‘paradijs’ ...................................................................................................... 28
§1.5: Steden in Zuid-Amerika ........................................................................................................ 29
Hoofdstuk 2: Bevolking in beweging ................................................................................................. 29
§2.2: Armoede en welvaart ........................................................................................................... 29
§2.3: Wie trekt er aan de touwtjes? .............................................................................................. 30
§2.4: Cultuur en etniciteit ............................................................................................................. 30
Hoofdstuk 3: Zuid-Amerika: wereldspeler?....................................................................................... 31
§3.1: Relaties binnen Zuid-Amerika .............................................................................................. 31
§3.2: Zuid-Amerika in de wereld ................................................................................................... 31
,Wonen in Nederland
Hoofdstuk 1: De Lage Landen bij de zee
§1.1: Koffers pakken…
Klimaatverandering
1. Meer broeikasgassen in de atmosfeer
2. Versterkt broeikaseffect
3. Temperatuurstijging
4. IJskappen smelten en zeewater zet uit
5. Zeespiegelstijging
Gevolgen:
- Neerslagregiem1 verandert en wordt onregelmatiger
- Meer neerslag en meer kans op zware buien
- Zomers worden droger
- Winters worden natter
De Nederlandse kust kan alleen in stand blijven onder de volgende voorwaarden:
- Zeebodem moet over grote afstand vanaf de kust flauw aflopen
- Stroming moet voldoende zand aanvoeren
- Verschil tussen eb en vloed mag niet te groot zijn
- Kust moet niet geteisterd worden door zware bodem
- Geen snelle stijging van de zeespiegel
Na de watersnoodramp werden de Deltawerken aangelegd.
- Vergroten veiligheid
- Afgesloten zeegaten werden zoetwaterbekkens → drinkwater
- Zoetwatervoorraad → verzilting van landbouwgrond tegengaan in droge
periodes
- Minder grote verschillen tussen eb en vloed → scheepvaart
1
Neerslagregiem = verdeling hoeveelheid neerslag over een bepaalde periode.
, §1.2: Kust in beweging
Duinen zijn ontstaan doordat de wind het zand van de strandwallen2 verplaatste.
Wadden = buitendijkse gronden die bij vloed overstromen. De verscheidenheid in de
Wallen is groot, doordat er meer aanspoelt dan afstroomt.
Estuarium = trechtervormige riviermonding waar zout rivierwater en zout water zich
vermengen. Het verschil tussen eb en vloed wordt landinwaarts groter, doordat het
estuarium landinwaarts nauwer wordt.
Zachte kust = kust die op een natuurlijke manier is ontstaan.
Harde kust = kust die door de mens is gebouwd en versterkt.
- Nadeel: kust kan zich niet vrij bewegen
Kustprocessen zorgen voor de opbouw en afbraak van de kust onder invloed van
wind en water.
- Wind
o Ontstaan golven
o Ontstaan zeestromingen
o Opstuwing water
o Transport van zand
o Zandsedimentatie
o Kusterosie = meer afvoer dan aanvoer van zand.
- Water
o In diep water is de golfsnelheid hoger dan in ondiep water → zand uit
zee sedimenteert.
- Stranddrift:
2
Strandwallen = hopen zand onder water die bij eb droogvallen.
