Hoorcollege 4: De Karolingers
❖ Geschiedenis en mythevorming
➢ Karolingers uit ‘Carolus’ (Charles Martel)
➢ Karel de Grote als mythische stichter van dynastieën en steden, en een heilige figuur
➢ Biografieën (Einhard en Notker) en literaire mythe (Chanson de Roland, 12e eeuw)
➢ Vader van Europa?
❖ De Karolingers en het pausdom
➢ Karolingers gaan banden aan met het pausdom en krijgen pauselijke steun in ruil voor legers
om bijv. de Longobarden tegen te houden
➢ Paleisburgemeesters voor de Merovingische koningen
➢ Pepijn III gezalfde koning door paus Stefanus II in 751 in ruil voor hulp tegen de Longobarden
in Italië
➢ Karel gekroond tot keizer in Rome door paus Leo III op eerste kerstdag 800
▪ In Constantinopel was al een keizer aan de macht maar dit was een vrouw en de Paus
had liever een mannelijke keizer dus ging die band aan met Karolingers
▪ Macht heeft 2 kanten, 1 gaat over het geestelijken in is voorbestemd voor de Paus en de
ander is wereldlijk en is voor de keizer
❖ Oorlog en staatsvorming
➢ Karel Martel verslaat de 'Saracenen' bij Poitiers (732)
➢ Campagne van Karel de Grote tegen de Saksen en gedwongen bekering (772-804)
➢ De overwinning van Karel de Grote tegen de Avaren in de Pannonische Mars (778)
➢ Lopende Viking (Noordmannen, Normandiërs) invallen
➢ Oorlogsbuit en kerk inkomsten
▪ De oorlogsbuit werd op 1 centrale plek verzameld en vervolgens in de vorm van giften
aan de verschillende vorsten in zijn rijk gegeven, de vorsten waren hier zeer tevreden
mee
▪ Karel kon zelf mensen aan bisschopdommen toewijzen en ook kan hij de kerk inkomsten
gebruiken voor de staat
❖ Karolingische staatsinrichting
➢ Leenmannen van de konings als groot grond bezitter
➢ Geen belasting systeem
➢ Koning als de grootste landeigenaar (Capitulare de villis, eind 8e eeuw)
➢ Missi dominici: Groep representanten van Karel die op plekken in zijn rijk de Keizer
representeerde (vaak aristocraten)
➢ Koninklijk hof als centrum voor de verdeling van middelen en onderscheidingen
➢ Rondreizen en gerechtigheid
▪ Koning was constant in beweging door zijn rijk
▪ Mensen deden beroep op koning voor rechtspraak als hij in de buurt was want koning
had het hoogste gezag
➢ De koning en de elites
▪ Een elite van krijgers en geestelijken
▪ Grondbezit en service
▪ Persoonlijke banden met de koning en het hof (metgezellen = comites = tellingen)
▪ Vergadering politiek
▪ Opstand (drie majoor onder de zoon van Karel de Grote, Lodewijk de Vrome)
❖ Familie
9
❖ Geschiedenis en mythevorming
➢ Karolingers uit ‘Carolus’ (Charles Martel)
➢ Karel de Grote als mythische stichter van dynastieën en steden, en een heilige figuur
➢ Biografieën (Einhard en Notker) en literaire mythe (Chanson de Roland, 12e eeuw)
➢ Vader van Europa?
❖ De Karolingers en het pausdom
➢ Karolingers gaan banden aan met het pausdom en krijgen pauselijke steun in ruil voor legers
om bijv. de Longobarden tegen te houden
➢ Paleisburgemeesters voor de Merovingische koningen
➢ Pepijn III gezalfde koning door paus Stefanus II in 751 in ruil voor hulp tegen de Longobarden
in Italië
➢ Karel gekroond tot keizer in Rome door paus Leo III op eerste kerstdag 800
▪ In Constantinopel was al een keizer aan de macht maar dit was een vrouw en de Paus
had liever een mannelijke keizer dus ging die band aan met Karolingers
▪ Macht heeft 2 kanten, 1 gaat over het geestelijken in is voorbestemd voor de Paus en de
ander is wereldlijk en is voor de keizer
❖ Oorlog en staatsvorming
➢ Karel Martel verslaat de 'Saracenen' bij Poitiers (732)
➢ Campagne van Karel de Grote tegen de Saksen en gedwongen bekering (772-804)
➢ De overwinning van Karel de Grote tegen de Avaren in de Pannonische Mars (778)
➢ Lopende Viking (Noordmannen, Normandiërs) invallen
➢ Oorlogsbuit en kerk inkomsten
▪ De oorlogsbuit werd op 1 centrale plek verzameld en vervolgens in de vorm van giften
aan de verschillende vorsten in zijn rijk gegeven, de vorsten waren hier zeer tevreden
mee
▪ Karel kon zelf mensen aan bisschopdommen toewijzen en ook kan hij de kerk inkomsten
gebruiken voor de staat
❖ Karolingische staatsinrichting
➢ Leenmannen van de konings als groot grond bezitter
➢ Geen belasting systeem
➢ Koning als de grootste landeigenaar (Capitulare de villis, eind 8e eeuw)
➢ Missi dominici: Groep representanten van Karel die op plekken in zijn rijk de Keizer
representeerde (vaak aristocraten)
➢ Koninklijk hof als centrum voor de verdeling van middelen en onderscheidingen
➢ Rondreizen en gerechtigheid
▪ Koning was constant in beweging door zijn rijk
▪ Mensen deden beroep op koning voor rechtspraak als hij in de buurt was want koning
had het hoogste gezag
➢ De koning en de elites
▪ Een elite van krijgers en geestelijken
▪ Grondbezit en service
▪ Persoonlijke banden met de koning en het hof (metgezellen = comites = tellingen)
▪ Vergadering politiek
▪ Opstand (drie majoor onder de zoon van Karel de Grote, Lodewijk de Vrome)
❖ Familie
9
