KENNISLIJN COMPLEXE OPVOEDSITUATIES (3 kennisclips & 3 online colleges)
KENNISCLIP 1: Gezinnen met complexe problematiek 1
Terminologie: Multi probleem gezinnen Gezinnen met meervoudige complexe problematiek
Definitie: een gezin (minimaal 1 ouder en 1 kind) waarbij langdurige problematiek of een combinatie
van sociaaleconomische en psychosociale en opvoedingsproblemen spelen.
Kenmerken:
Kindfactoren
- Psychische of psychosociale problemen
Ontwikkelings-, gedrags- psychosomatische problemen, verslavingen of crimineel gedrag.
- Cognitieve problemen
Laag IQ, leerproblemen, verstandelijke handicap.
- Slachtoffer of getuige van mishandeling, misbruik, verwaarlozing of huiselijk geweld
Ouderfactoren
- Psychische of psychosociale problemen
- Cognitieve problemen
- Slachtoffer, dader of getuige van mishandeling, misbruik, verwaarlozing of huiselijk geweld
- Ouders geven onduidelijke signalen af
Bijv. geen duidelijke hulpvraag, doen dingen die niet passen binnen maatschappij.
Opvoedingsfactoren
- Onvoldoende of inconsistentie opvoedingsstrategieën
- Pedagogische onmacht
- Weinig consistentie
- Weinig responsiviteit
- Veel harde discipline
- Afwijzing
- Gebrek aan gedragscontrole
- Veel psychologische controle
- Onveilige hechting
- Weinig aandacht voor persoonlijke hygiëne van gezinsleden
Gezinsfunctioneren
- Relatieproblemen
- Ontstaan conflicten
- Communicatieproblemen
- Weinig cohesie
- Veel externe locus of control (het gevoel hebben dat je er zelf geen controle over hebt)
- Geen organisatie
- Echtscheidingssituatie
Contextuele factoren
- Meerdere negatieve levensgebeurtenissen
- Financiële problemen
- Lage sociaaleconomische status
, - Huisvesting
- Wonend in achterstandswijk
- Beperkt de toegang weten tot noodzakelijke middelen (toeslagen, e.d.)
Sociaal netwerk
- Is verstoord of gebrek aan
- Antisociaal gedrag
- Conflicten met buurtbewoners en vrienden
Hulpverleningsfactoren
- De hulp schiet tekort vanwege het ontbreken van passend (integraal en langdurig) aanbod
Vijf type gezinnen:
1. Orde-op-zaken-model
- Kwetsbare gezinnen
- 1 of meerdere risicofactoren aanwezig
- Aanpak = Zorgen dat ze toegang krijgen tot bepaalde voorzieningen.
- Coördinatie is erg belangrijk.
2. Vinger-aan-de-pols-model
- Er is geen expliciete hulpvraag
- Ze willen geen bemoeienis/hulp
- Aanpak = Casemanager gaat langs en bekijkt of het probleem zich verder ontwikkeld of het
nog veilig is en of er motivatie speelt.
- De aard van het probleem bepaalt het vervolg, wat er wordt ingezet.
3. Stut-en-steun-model
- Chronische, hardnekkige en problematische situatie.
- Moeite met organiseren van het dagelijkse leven.
- Aanpak = Langdurige intensieve begeleiding.
4. Direct (gedwongen) hulpaanbod
- Duidelijke urgente problematiek.
- De hulpverleningsaanbod is niet vrijwillig, geen keuze meer.
- Urgentie van het probleem bepaalt wie coördineert.
5. Refresh-model
- Bestaande hulpverlening is afgesloten.
- Nuttig en noodzakelijk om contact te houden.
- Aanpak = Nazorg door bekende hulpverlener.
, KENNISCLIP 2: Gezinnen met complexe problematiek 2
Algemene werkzame factoren:
1. Goede kwaliteit van de relatie tussen de cliënten en de hulpverlener:
- Emotionele band.
- Overeenstemming over de problemen en doelen waaraan gewerkt gaat worden.
- Overeenstemming over de taken die uitgevoerd gaan worden.
2. Factoren die van invloed zijn op de alliantie:
- Leeftijd van bijv. het kind
- De kader van de hulpverlener
- De aard van het problematiek
3. Meervoudige alliantie:
- Samenwerking tussen organisaties onderling.
- Samenwerking tussen gezinsleden en de hulpverlener.
4. Het zorg dragen voor een goede motivatie van de cliënt
5. Een aanpak of interventie uitkiezen die matcht bij het probleem en aansluit bij de hulpvraag.
6. Supervisie/coaching aan de hulpverlener
7. Draaglijke caseload
8. Oog voor de veiligheid van de hulpverlener
9. Vanuit de aanbiedende organisatie het beschikbaar stellen van voldoende financiering.
10. Interprofessionele samenwerking
11. Organisaties moeten zorgdragen voor een professional met mandaat/doorzettingsmacht
12. Belangrijke aspecten die effectiviteit beïnvloeden:
- Kenmerken van de interventie
- De wijze waarop deze wordt uitgevoerd (protocol)
- Kwaliteit van de competentie van de professional
- Kwaliteit van de werkrelatie van de professional en de cliënt
13. Vraag ouders en jeugdigen om feedback en sta open voor kritiek en suggesties.
14. Transparant werken
Interventies (beschreven in databank van NJI):
- Multisysteemtherapie
- Multidimensional Family Therapy
- Parent Management Training Oregon
- Triple P niveau 4-5
- Families First
- Parent-Child Interaction Therapy (PCIT)
- Plezier op School
- Gezin Centraal
- Intensieve Ambulante Gezinsbegeleiding
- Hou Vast: stut en steun voor gezinnen van ouders met een LVB
KENNISCLIP 1: Gezinnen met complexe problematiek 1
Terminologie: Multi probleem gezinnen Gezinnen met meervoudige complexe problematiek
Definitie: een gezin (minimaal 1 ouder en 1 kind) waarbij langdurige problematiek of een combinatie
van sociaaleconomische en psychosociale en opvoedingsproblemen spelen.
Kenmerken:
Kindfactoren
- Psychische of psychosociale problemen
Ontwikkelings-, gedrags- psychosomatische problemen, verslavingen of crimineel gedrag.
- Cognitieve problemen
Laag IQ, leerproblemen, verstandelijke handicap.
- Slachtoffer of getuige van mishandeling, misbruik, verwaarlozing of huiselijk geweld
Ouderfactoren
- Psychische of psychosociale problemen
- Cognitieve problemen
- Slachtoffer, dader of getuige van mishandeling, misbruik, verwaarlozing of huiselijk geweld
- Ouders geven onduidelijke signalen af
Bijv. geen duidelijke hulpvraag, doen dingen die niet passen binnen maatschappij.
Opvoedingsfactoren
- Onvoldoende of inconsistentie opvoedingsstrategieën
- Pedagogische onmacht
- Weinig consistentie
- Weinig responsiviteit
- Veel harde discipline
- Afwijzing
- Gebrek aan gedragscontrole
- Veel psychologische controle
- Onveilige hechting
- Weinig aandacht voor persoonlijke hygiëne van gezinsleden
Gezinsfunctioneren
- Relatieproblemen
- Ontstaan conflicten
- Communicatieproblemen
- Weinig cohesie
- Veel externe locus of control (het gevoel hebben dat je er zelf geen controle over hebt)
- Geen organisatie
- Echtscheidingssituatie
Contextuele factoren
- Meerdere negatieve levensgebeurtenissen
- Financiële problemen
- Lage sociaaleconomische status
, - Huisvesting
- Wonend in achterstandswijk
- Beperkt de toegang weten tot noodzakelijke middelen (toeslagen, e.d.)
Sociaal netwerk
- Is verstoord of gebrek aan
- Antisociaal gedrag
- Conflicten met buurtbewoners en vrienden
Hulpverleningsfactoren
- De hulp schiet tekort vanwege het ontbreken van passend (integraal en langdurig) aanbod
Vijf type gezinnen:
1. Orde-op-zaken-model
- Kwetsbare gezinnen
- 1 of meerdere risicofactoren aanwezig
- Aanpak = Zorgen dat ze toegang krijgen tot bepaalde voorzieningen.
- Coördinatie is erg belangrijk.
2. Vinger-aan-de-pols-model
- Er is geen expliciete hulpvraag
- Ze willen geen bemoeienis/hulp
- Aanpak = Casemanager gaat langs en bekijkt of het probleem zich verder ontwikkeld of het
nog veilig is en of er motivatie speelt.
- De aard van het probleem bepaalt het vervolg, wat er wordt ingezet.
3. Stut-en-steun-model
- Chronische, hardnekkige en problematische situatie.
- Moeite met organiseren van het dagelijkse leven.
- Aanpak = Langdurige intensieve begeleiding.
4. Direct (gedwongen) hulpaanbod
- Duidelijke urgente problematiek.
- De hulpverleningsaanbod is niet vrijwillig, geen keuze meer.
- Urgentie van het probleem bepaalt wie coördineert.
5. Refresh-model
- Bestaande hulpverlening is afgesloten.
- Nuttig en noodzakelijk om contact te houden.
- Aanpak = Nazorg door bekende hulpverlener.
, KENNISCLIP 2: Gezinnen met complexe problematiek 2
Algemene werkzame factoren:
1. Goede kwaliteit van de relatie tussen de cliënten en de hulpverlener:
- Emotionele band.
- Overeenstemming over de problemen en doelen waaraan gewerkt gaat worden.
- Overeenstemming over de taken die uitgevoerd gaan worden.
2. Factoren die van invloed zijn op de alliantie:
- Leeftijd van bijv. het kind
- De kader van de hulpverlener
- De aard van het problematiek
3. Meervoudige alliantie:
- Samenwerking tussen organisaties onderling.
- Samenwerking tussen gezinsleden en de hulpverlener.
4. Het zorg dragen voor een goede motivatie van de cliënt
5. Een aanpak of interventie uitkiezen die matcht bij het probleem en aansluit bij de hulpvraag.
6. Supervisie/coaching aan de hulpverlener
7. Draaglijke caseload
8. Oog voor de veiligheid van de hulpverlener
9. Vanuit de aanbiedende organisatie het beschikbaar stellen van voldoende financiering.
10. Interprofessionele samenwerking
11. Organisaties moeten zorgdragen voor een professional met mandaat/doorzettingsmacht
12. Belangrijke aspecten die effectiviteit beïnvloeden:
- Kenmerken van de interventie
- De wijze waarop deze wordt uitgevoerd (protocol)
- Kwaliteit van de competentie van de professional
- Kwaliteit van de werkrelatie van de professional en de cliënt
13. Vraag ouders en jeugdigen om feedback en sta open voor kritiek en suggesties.
14. Transparant werken
Interventies (beschreven in databank van NJI):
- Multisysteemtherapie
- Multidimensional Family Therapy
- Parent Management Training Oregon
- Triple P niveau 4-5
- Families First
- Parent-Child Interaction Therapy (PCIT)
- Plezier op School
- Gezin Centraal
- Intensieve Ambulante Gezinsbegeleiding
- Hou Vast: stut en steun voor gezinnen van ouders met een LVB
