Hoofdstuk 5
Paragraaf 1: Renaissance en humanisme
KA=
- Het veranderde mens- en wereldbeeld van de renaissance en het
begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling
- De hernieuwende oriëntatie op het erfgoed van de klassieke
Oudheid.
In Italië is de renaissance (=cultuurstroming in de vijftiende en zestiende eeuw die de mens centraal
stelde en de kunst uit de klassieke Oudheid als voorbeeld nam) begonnen. Redenen:
- Er was een groep mensen die interesse had in het laten maken van kunstwerken en die dat
bovendien kon betalen.
- Er is in Italië nog veel klassiek erfgoed (=cultuurgoed dat is overgeleverd uit eerdere tijden)
aanwezig. -> bv. Gebouwen en kunstwerken uit de romeinse tijd.
Humanisme= geestelijke beweging uit de vijftiende en zestiende die zich kenmerkte door studie van
de klassieke Oudheid en door zelfstandig en kritisch denken.
Humanisten bediscussieerden kerkelijke zaken. De humanist Erasmus ontdekte meerdere fouten
in de oude vertaling van de bijbel. Hij bracht de kerk hierdoor in problemen. Kloppen de regels wel?
Sommige humanisten bestudeerden de mens als biologisch wezen, waardoor ze meer inzicht kregen
in de bouw en werking van het lichaam.
, Paragraaf 2: Ontdekkers van nieuwe werelden
KA=
- Het begin van de Europese overzeese expansie.
- Het veranderde mens- en wereldbeeld van de renaissance en het
begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.
- De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke
Oudheid.
Rond 1450 verspreidde het wereldbeeld (=voorstelling van de werkelijkheid en van de wereld) van de
Europeanen zich tot Europa, Noord-Afrika en kleine delen van Azië.
Rond 1450 was de topografische kaart van het Middellandse Zeegebied dankzij alle handelscontacten
behoorlijk gedetailleerd en betrouwbaar ingetekend.
De Arabieren en Ottomanen weigerden Europese handelaars toegang tot hun gebieden. Hierdoor
organiseerden Portugese koningen ontdekkingsreizen langs de Afrikaanse kust, om zo een zeeroute
naar Indië te vinden. -> Ze wouden zelf handel drijven met Indië, omdat het dan goedkoper was.
Indië was geen land, maar de naam voor het gebied waar de benodigde Aziatische producten
vandaan kwamen. -> Geen Europeaan wist waar Indië precies lag en hoe lang het varen was.
In 1497 bereikte Vasco da Gama de westkust van India. De Portugezen bezetten er kustplaatsen en
eilanden. Dit deden ze doormiddel van factorijen (=versterkte handelsneerzetting van een Europees
land in Afrika of Azie). Vanuit daar dreven zij handel met de inheemse bevolking (=oorspronkelijke
bevolking).
Ondanks het gevaar waren er na een tijd twee handelsroutes waarlangs Aziatische producten naar
Europa kwamen. Arabieren en Ottomanen beheersten de landroute, de Portugezen de zeeroute.
Columbus zei dat hij Indië kon bereiken door via het westen te varen. -> Hij vroeg de Portugese
koning om geld om dit idee uit te voeren, de koning wees hem af. De Spaanse koning en koningin
hadden wel interesse. In 1492 voerden Columbus met 3 schepen naar de Caraïben. Hij kwam daar
na 5 weken aan. Hij noemde de inwoners daar indianen (=oorspronkelijke inwoners van Amerika),
omdat hij dacht Indië te hebben beperkt.
In 1494 kwam het verdrag van Tordesillas. Hierin stond dat het westelijke helft van de wereld is
toegewezen aan Spanje en het oostelijke helft aan Portugal. -> Dit verdrag voorkomt onderlinge
oorlog.
Enkele jaren na Columbus besefte Vespucci dat het ontdekte gebied een onbekend werelddeel was->
De naam Amerika is afgeleid van Vespucci’s voornaam, Amerigo. -> Op die manier kwam Brazilië
onbedoeld in Portugese handen.
In 1519 vielen tientallen conquistadores (=Spaanse veroveraard die een groot deel van Midden- en
Zuid-Amerika onder Spaans bestuur brachten) het gebied van de Azteken (=indianen met een
hoogontwikkelde cultuur die oppermachtig waren in Midden-Amerika) binnen.
De conquistadores sloten bondgenootschappen met stammen die de vijand waren van de Azteken.
Er ontstond oorlog, na 2 jaar gaven de Azteken over: De Azteken waren in de meerderheid, maar
Paragraaf 1: Renaissance en humanisme
KA=
- Het veranderde mens- en wereldbeeld van de renaissance en het
begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling
- De hernieuwende oriëntatie op het erfgoed van de klassieke
Oudheid.
In Italië is de renaissance (=cultuurstroming in de vijftiende en zestiende eeuw die de mens centraal
stelde en de kunst uit de klassieke Oudheid als voorbeeld nam) begonnen. Redenen:
- Er was een groep mensen die interesse had in het laten maken van kunstwerken en die dat
bovendien kon betalen.
- Er is in Italië nog veel klassiek erfgoed (=cultuurgoed dat is overgeleverd uit eerdere tijden)
aanwezig. -> bv. Gebouwen en kunstwerken uit de romeinse tijd.
Humanisme= geestelijke beweging uit de vijftiende en zestiende die zich kenmerkte door studie van
de klassieke Oudheid en door zelfstandig en kritisch denken.
Humanisten bediscussieerden kerkelijke zaken. De humanist Erasmus ontdekte meerdere fouten
in de oude vertaling van de bijbel. Hij bracht de kerk hierdoor in problemen. Kloppen de regels wel?
Sommige humanisten bestudeerden de mens als biologisch wezen, waardoor ze meer inzicht kregen
in de bouw en werking van het lichaam.
, Paragraaf 2: Ontdekkers van nieuwe werelden
KA=
- Het begin van de Europese overzeese expansie.
- Het veranderde mens- en wereldbeeld van de renaissance en het
begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.
- De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke
Oudheid.
Rond 1450 verspreidde het wereldbeeld (=voorstelling van de werkelijkheid en van de wereld) van de
Europeanen zich tot Europa, Noord-Afrika en kleine delen van Azië.
Rond 1450 was de topografische kaart van het Middellandse Zeegebied dankzij alle handelscontacten
behoorlijk gedetailleerd en betrouwbaar ingetekend.
De Arabieren en Ottomanen weigerden Europese handelaars toegang tot hun gebieden. Hierdoor
organiseerden Portugese koningen ontdekkingsreizen langs de Afrikaanse kust, om zo een zeeroute
naar Indië te vinden. -> Ze wouden zelf handel drijven met Indië, omdat het dan goedkoper was.
Indië was geen land, maar de naam voor het gebied waar de benodigde Aziatische producten
vandaan kwamen. -> Geen Europeaan wist waar Indië precies lag en hoe lang het varen was.
In 1497 bereikte Vasco da Gama de westkust van India. De Portugezen bezetten er kustplaatsen en
eilanden. Dit deden ze doormiddel van factorijen (=versterkte handelsneerzetting van een Europees
land in Afrika of Azie). Vanuit daar dreven zij handel met de inheemse bevolking (=oorspronkelijke
bevolking).
Ondanks het gevaar waren er na een tijd twee handelsroutes waarlangs Aziatische producten naar
Europa kwamen. Arabieren en Ottomanen beheersten de landroute, de Portugezen de zeeroute.
Columbus zei dat hij Indië kon bereiken door via het westen te varen. -> Hij vroeg de Portugese
koning om geld om dit idee uit te voeren, de koning wees hem af. De Spaanse koning en koningin
hadden wel interesse. In 1492 voerden Columbus met 3 schepen naar de Caraïben. Hij kwam daar
na 5 weken aan. Hij noemde de inwoners daar indianen (=oorspronkelijke inwoners van Amerika),
omdat hij dacht Indië te hebben beperkt.
In 1494 kwam het verdrag van Tordesillas. Hierin stond dat het westelijke helft van de wereld is
toegewezen aan Spanje en het oostelijke helft aan Portugal. -> Dit verdrag voorkomt onderlinge
oorlog.
Enkele jaren na Columbus besefte Vespucci dat het ontdekte gebied een onbekend werelddeel was->
De naam Amerika is afgeleid van Vespucci’s voornaam, Amerigo. -> Op die manier kwam Brazilië
onbedoeld in Portugese handen.
In 1519 vielen tientallen conquistadores (=Spaanse veroveraard die een groot deel van Midden- en
Zuid-Amerika onder Spaans bestuur brachten) het gebied van de Azteken (=indianen met een
hoogontwikkelde cultuur die oppermachtig waren in Midden-Amerika) binnen.
De conquistadores sloten bondgenootschappen met stammen die de vijand waren van de Azteken.
Er ontstond oorlog, na 2 jaar gaven de Azteken over: De Azteken waren in de meerderheid, maar
