Inhoud
Gezondheid en Ziekte.............................................................................................................................1
Preventie (methoden)............................................................................................................................2
Vaccinatie technieken.............................................................................................................................2
Soorten epidemiologisch onderzoek......................................................................................................2
Observationeel-analytisch onderzoek....................................................................................................5
Rekenen met tabel..................................................................................................................................6
Incidentie rate (I / IR)..........................................................................................................................6
Verbanden tussen de drie...............................................................................................................6
Odds Ratio (OR)..................................................................................................................................7
Betrouwbaarheidsinterval..................................................................................................................7
BIAS........................................................................................................................................................8
Misclassificatie....................................................................................................................................8
Sensitiviteit.....................................................................................................................................8
Specificiteit.....................................................................................................................................8
Prevalentie (P)................................................................................................................................8
Voorspellende waardes (PV+).......................................................................................................10
Voorspellende waarde (PV-)..........................................................................................................10
Selectie BIAS.....................................................................................................................................11
Grootte steekproef.......................................................................................................................11
Foutieve informatie..........................................................................................................................12
Confounding.....................................................................................................................................12
Economie..............................................................................................................................................13
Gezondheid en Ziekte
Subklinische ziekte: ziekte die aan buitenkant niet waarneembaar is
Hoge productie zorgt voor lager adaptie vermogen
Serologisch onderzoek: bloedonderzoek
Pathogeen (antigeen)
Antistoffen of –lichamen
Samenstelling
Epidemiologie: leer van optreden en verspreiding van ziekten
Aetiologie: leer van de oorzaak
Ziekte
Vanuit dier
o Erfelijke afwijkingen
, Milieu speelt een rol
o Infectieuze ziekte (virus, bacterie, schimmels)
o Niet infectieuze ziekte (stofwisselingsziekten, intoxicaties)
Factorenziekte (technopathie): primaire factor kan worden aangewezen zonder welke de ziekte niet
kan worden waargenomen
Preventie (methoden)
Therapeutische behandeling: zieke dieren behandelen
Secondaire preventie: preventie van een dier door medicatie van zijn naasten
Profylactische behandeling: preventieve behandeling
Vaccinatie is geen medicijn
Een infectieuze ziekte is per definitie overdraagbaar, maar niet altijd besmettelijk
Desinfectie: maatregel die als doel heeft kiemgetal selectief te verlagen, zodat transmissie wordt
voorkomen
Medicatie: toedienen van chemische of biologische agentia in relatief geringe hoeveelheden om de
dood of althans remming van in of op het dier aanwezige ziekteverwekkers te bewerkstelligen
Ook nog verschil in concentratie werkzame stof en toxiciteit
Nadelen medicatie
Pathogeen wordt resistent
Bij overdosis toxisch
Residuen in dierlijke producten (volgende in voedselketen)
Stamping-out (doodmaken van dieren): wordt alleen toegepast bij aangifteverplichtige ziekten
Meest effectieve vorm van preventie is bedrijfsisolatie
Tolerante dieren dragen wel het pathogeen bij zich en kunnen ook uitscheiden en daarmee een bron
van infectie vormen.
Vaccinatie technieken
Binnen Europese Unie zijn er vele richtlijnen voor vaccinatie
Verschillende typen
Dood vaccin
Levend vaccin
Marker vaccin
o Deel van ziekteverwekker
Soorten epidemiologisch onderzoek
Epidemiologie: studie van ziekten in populaties en van factoren die hun voorkomen bepalen
2
, Soorten epidemiologisch onderzoek
Beschrijvend
o Hoe vaak komt ziekte voor, welke populatie, welke dieren,
o Wat nemen we waar, wat zien we
Analytisch (observationeel)
o Met gegevens werken
o Cross-sectional
o Cohort
o Case control
Experimenteel (ander vak)
o Proberen interventie te plegen en kijken wat voor een invloed het heeft
o Clinical trials
Theoretisch (ander vak)
o Simulatie
o Economisch
Monitoring: routine observaties t.a.v. ziekte/gezondheid, productie en factoren
Meestal geen registratie dieren
Steekproef uit populatie
Surveillance: meer intensieve vorm van monitoring
Met registratie van individuen en maakt vaak deel uit van bestrijdingsprogramma
Je kan het terug traceren naar de bron
Vaak alle bedrijven, maar streekproef van dieren
Screening: test van alle dieren in populatie
Pandemie: Epidemie op wereldwijde schaal
Endemie: voorspelbare aanwezigheid van ziekte in een populatie
Epidemie: onvoorspelbare toename van ziektegevallen
1. Plotselinge toename in incidentie van ziekte
2. Verstoring van evenwicht tussen diverse factoren
Sporadische uitbraak: een enkele case of cluster van ziektegevallen in gebieden waar die ziekte
normaal gesproken afwezig is
Curve
Aantal nieuwe ziektegevallen
Hangt af van
o Incubatieperiode
o Infectieusiteit agens
o Proportie gevoelige dieren
o Dichtheid dieren
Causaliteit
Relatie tussen oorzaak en gevolg
Checken met postulaten van Koch
3 Postulaten van Koch
Het is aanwezig in alle ziektegevallen
Het niet voorkomt bij andere ziekten
3
Gezondheid en Ziekte.............................................................................................................................1
Preventie (methoden)............................................................................................................................2
Vaccinatie technieken.............................................................................................................................2
Soorten epidemiologisch onderzoek......................................................................................................2
Observationeel-analytisch onderzoek....................................................................................................5
Rekenen met tabel..................................................................................................................................6
Incidentie rate (I / IR)..........................................................................................................................6
Verbanden tussen de drie...............................................................................................................6
Odds Ratio (OR)..................................................................................................................................7
Betrouwbaarheidsinterval..................................................................................................................7
BIAS........................................................................................................................................................8
Misclassificatie....................................................................................................................................8
Sensitiviteit.....................................................................................................................................8
Specificiteit.....................................................................................................................................8
Prevalentie (P)................................................................................................................................8
Voorspellende waardes (PV+).......................................................................................................10
Voorspellende waarde (PV-)..........................................................................................................10
Selectie BIAS.....................................................................................................................................11
Grootte steekproef.......................................................................................................................11
Foutieve informatie..........................................................................................................................12
Confounding.....................................................................................................................................12
Economie..............................................................................................................................................13
Gezondheid en Ziekte
Subklinische ziekte: ziekte die aan buitenkant niet waarneembaar is
Hoge productie zorgt voor lager adaptie vermogen
Serologisch onderzoek: bloedonderzoek
Pathogeen (antigeen)
Antistoffen of –lichamen
Samenstelling
Epidemiologie: leer van optreden en verspreiding van ziekten
Aetiologie: leer van de oorzaak
Ziekte
Vanuit dier
o Erfelijke afwijkingen
, Milieu speelt een rol
o Infectieuze ziekte (virus, bacterie, schimmels)
o Niet infectieuze ziekte (stofwisselingsziekten, intoxicaties)
Factorenziekte (technopathie): primaire factor kan worden aangewezen zonder welke de ziekte niet
kan worden waargenomen
Preventie (methoden)
Therapeutische behandeling: zieke dieren behandelen
Secondaire preventie: preventie van een dier door medicatie van zijn naasten
Profylactische behandeling: preventieve behandeling
Vaccinatie is geen medicijn
Een infectieuze ziekte is per definitie overdraagbaar, maar niet altijd besmettelijk
Desinfectie: maatregel die als doel heeft kiemgetal selectief te verlagen, zodat transmissie wordt
voorkomen
Medicatie: toedienen van chemische of biologische agentia in relatief geringe hoeveelheden om de
dood of althans remming van in of op het dier aanwezige ziekteverwekkers te bewerkstelligen
Ook nog verschil in concentratie werkzame stof en toxiciteit
Nadelen medicatie
Pathogeen wordt resistent
Bij overdosis toxisch
Residuen in dierlijke producten (volgende in voedselketen)
Stamping-out (doodmaken van dieren): wordt alleen toegepast bij aangifteverplichtige ziekten
Meest effectieve vorm van preventie is bedrijfsisolatie
Tolerante dieren dragen wel het pathogeen bij zich en kunnen ook uitscheiden en daarmee een bron
van infectie vormen.
Vaccinatie technieken
Binnen Europese Unie zijn er vele richtlijnen voor vaccinatie
Verschillende typen
Dood vaccin
Levend vaccin
Marker vaccin
o Deel van ziekteverwekker
Soorten epidemiologisch onderzoek
Epidemiologie: studie van ziekten in populaties en van factoren die hun voorkomen bepalen
2
, Soorten epidemiologisch onderzoek
Beschrijvend
o Hoe vaak komt ziekte voor, welke populatie, welke dieren,
o Wat nemen we waar, wat zien we
Analytisch (observationeel)
o Met gegevens werken
o Cross-sectional
o Cohort
o Case control
Experimenteel (ander vak)
o Proberen interventie te plegen en kijken wat voor een invloed het heeft
o Clinical trials
Theoretisch (ander vak)
o Simulatie
o Economisch
Monitoring: routine observaties t.a.v. ziekte/gezondheid, productie en factoren
Meestal geen registratie dieren
Steekproef uit populatie
Surveillance: meer intensieve vorm van monitoring
Met registratie van individuen en maakt vaak deel uit van bestrijdingsprogramma
Je kan het terug traceren naar de bron
Vaak alle bedrijven, maar streekproef van dieren
Screening: test van alle dieren in populatie
Pandemie: Epidemie op wereldwijde schaal
Endemie: voorspelbare aanwezigheid van ziekte in een populatie
Epidemie: onvoorspelbare toename van ziektegevallen
1. Plotselinge toename in incidentie van ziekte
2. Verstoring van evenwicht tussen diverse factoren
Sporadische uitbraak: een enkele case of cluster van ziektegevallen in gebieden waar die ziekte
normaal gesproken afwezig is
Curve
Aantal nieuwe ziektegevallen
Hangt af van
o Incubatieperiode
o Infectieusiteit agens
o Proportie gevoelige dieren
o Dichtheid dieren
Causaliteit
Relatie tussen oorzaak en gevolg
Checken met postulaten van Koch
3 Postulaten van Koch
Het is aanwezig in alle ziektegevallen
Het niet voorkomt bij andere ziekten
3
