Samenvatting Spellen en Formuleren
4F Niveau
1. Spelling van werkwoorden
Persoonsvorm vinden:
1) Verander de tijd van de zin (van verleden tijd naar tegenwoordige tijd of andersom)
en ga na welk werkwoord er mee verandert.
2) Verander het onderwerp van de zin in het meervoud of enkelvoud en ga na welk
werkwoord er mee verandert.
3) Maak de zin vragend en ga na welk werkwoord vooraan komt te staan.
Enkelvoudige zin = een zin met één persoonsvorm
Samengestelde zin = een zin met twee of meer persoonsvormen
Als je het onderwerp is en achter de persoonsvorm staat, dan komt er bij de persoonsvorm
geen -t achter de ik-vorm
- Je moet vervangen kunnen worden door jij
- Word je morgen 26 jaar?
De gebiedende wijs wordt gevormd door de ik-vorm van het werkwoord
- Blijf zitten, Noa!
- Word lid.
Komt de gebiedende wijs voor met u als onderwerp, krijgt die wel een -t achter de ik-vorm
- Behalve als u niet het onderwerp is
- Komt u verder
- Meld u aan bij de directie (u is hier geen onderwerp)
Tegenwoordige tijd
Hoofdregel → Bij de vervoeging van een regelmatig werkwoord ga je uit van de ik-vorm
- Twijfel over -d of -t? Maak er het hele werkwoord van: wat je hoort, schrijf je ook
Onregelmatige werkwoorden die afwijken van de hoofdregel:
- hebben
- kunnen
- mogen
- zullen
- zijn
- willen
Verleden tijd zwak
Zwakke werkwoorden zijn werkwoorden die in de verleden tijd niet van klinker veranderen.
Achter de ik-vorm schrijf je dan -de(n) of -te(n)
, - Twijfel je of het -te of -de moet zijn, dan kun je het ezelsbruggetje van ‘t ex-kofschip
gebruiken
- t, x, k, f, s, ch, of p → ik-vorm + -te.
- 't Ex-kofschip is een bekend ezelsbruggetje om te bepalen hoe de verleden
tijd en het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden volgens de
Nederlandse spelling geschreven moeten worden.
Verleden tijd sterk
Twee soorten sterke vervoegingen:
1) Half-onregelmatige vervoeging
a) Eindigt in de verleden tijd op -te of -de en bij het voltooid deelwoord op -en.
Geen klinkerverandering.
- Bakken - bakte - gebakken
b) Sprake van klinkerverandering in de verleden tijd en het voltooid deelwoord
eindigt op -d.
- Jagen - joeg - gejaagd
2) Geheel onregelmatige vervoeging
Bij geheel onregelmatige werkwoorden verandert de klinker (en soms ook de
medeklinker) in de verleden tijd en eindigt het voltooid deelwoord op -en.
- Sterven - stierf - gestorven
- Lijst leren!
Als je twijfelt hoe je de laatste letter schrijft van het geheel onregelmatige werkwoord in de
verleden tijd enkelvoud, zet het werkwoord dan in het meervoud. Als je een -d hoort, dan
schrijf je een -d. Als je een -t hoort, schrijf je een -t.
Let op! Er bestaan woorden die zowel een sterke als zwakke vervoeging hebben:
- Waaien - woei/waaide - gewaaid
- Varen - voer/vaarde - gevaren
Voltooid deelwoord
Wordt gebruikt om de voltooid tegenwoordige tijd en voltooid verleden te vormen
Beginnen vaak met:
- ge-
- be-
- er-
- her-
- ont-
- ver-
- mis-
Veel voltooide deelwoorden eindigen op een -t of een -d. Gebruik de verleden tijd of ‘t
ex-kofschip om de juiste spelling te achterhalen.
- Gekust - kuste (je hoort t) - kus (s staat in het ‘t ex kofschip)
- Gestrand - strandde (je hoort d) - strand (d staat niet in ‘t ex kofschip
, Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord
Voltooide deelwoorden worden vaak bijvoeglijk gebruikt en staan dan voor zelfstandige
naamwoorden.
- Schrijf dit altijd zo KORT mogelijk
- De vergote foto
- De gehate dictator
- Tenzij het voltooid deelwoord eindigt op -en, dan schrijf je dit ook
- Het omgestoten glas
Onvoltooid deelwoord
Bestaat uit het hele werkwoord (infinitief) + -d of -de. Worden vaak gebruikt als bijvoeglijk
naamwoord of bijwoord of komen voor in samenstellingen.
- De studenten kwamen lachend binnen
- De snorkelende jongen
- De klus was tijdrovend
Engelse leenwoorden spel je op dezelfde manier als Nederlandse zwakke werkwoorden.
- Saven - ik save/ jij savet - ik savede/ jij savede - gesaved
Let op:
1) Laat de Engelse uitgangs-e staan, als je anders uitspraakproblemen krijgt
- Ik time - jij timet - ik timede - ik heb getimed
2) Engelse leenwerkwoorden die je op zijn Nederlands uitspreekt krijgen geen dubbele
medeklinker
- Grillen: Ik gril - jij grilt - ik grilde - ik heb gegrild
3) Als Engelse leenwerkwoorden op zijn Engels worden uitgesproken, krijgen ze wel
een dubbele medeklinker
- Paintballen: Ik paintball - jij paintballt - ik paintballde - ik heb
gepaintballd
Het infinitief / hele werkwoord schrijf je zoals het in het woordenboek staat. Eindigt
meestal op -en.
Samengestelde werkwoorden zijn werkwoorden die bestaan uit twee delen:
een werkwoordelijk deel en een niet-werkwoordelijk deel
- Doorstaan / aanbellen / ingrijpen
1) Scheidbaar samengestelde werkwoorden zijn werkwoorden waarvan het
niet-werkwoordelijke deel los kan staan van het werkwoord.
- Afwisselen / inleiden / kwijtraken
2) Niet-scheidbaar samengestelde werkwoorden zijn werkwoorden waarvan de delen
niet gescheiden kunnen worden. Ze vormen dus één geheel.
- In bijna alle gevallen ligt de klemtoon hierbij op het werkwoordelijke deel.
- Mislukken / stofzuigen
4F Niveau
1. Spelling van werkwoorden
Persoonsvorm vinden:
1) Verander de tijd van de zin (van verleden tijd naar tegenwoordige tijd of andersom)
en ga na welk werkwoord er mee verandert.
2) Verander het onderwerp van de zin in het meervoud of enkelvoud en ga na welk
werkwoord er mee verandert.
3) Maak de zin vragend en ga na welk werkwoord vooraan komt te staan.
Enkelvoudige zin = een zin met één persoonsvorm
Samengestelde zin = een zin met twee of meer persoonsvormen
Als je het onderwerp is en achter de persoonsvorm staat, dan komt er bij de persoonsvorm
geen -t achter de ik-vorm
- Je moet vervangen kunnen worden door jij
- Word je morgen 26 jaar?
De gebiedende wijs wordt gevormd door de ik-vorm van het werkwoord
- Blijf zitten, Noa!
- Word lid.
Komt de gebiedende wijs voor met u als onderwerp, krijgt die wel een -t achter de ik-vorm
- Behalve als u niet het onderwerp is
- Komt u verder
- Meld u aan bij de directie (u is hier geen onderwerp)
Tegenwoordige tijd
Hoofdregel → Bij de vervoeging van een regelmatig werkwoord ga je uit van de ik-vorm
- Twijfel over -d of -t? Maak er het hele werkwoord van: wat je hoort, schrijf je ook
Onregelmatige werkwoorden die afwijken van de hoofdregel:
- hebben
- kunnen
- mogen
- zullen
- zijn
- willen
Verleden tijd zwak
Zwakke werkwoorden zijn werkwoorden die in de verleden tijd niet van klinker veranderen.
Achter de ik-vorm schrijf je dan -de(n) of -te(n)
, - Twijfel je of het -te of -de moet zijn, dan kun je het ezelsbruggetje van ‘t ex-kofschip
gebruiken
- t, x, k, f, s, ch, of p → ik-vorm + -te.
- 't Ex-kofschip is een bekend ezelsbruggetje om te bepalen hoe de verleden
tijd en het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden volgens de
Nederlandse spelling geschreven moeten worden.
Verleden tijd sterk
Twee soorten sterke vervoegingen:
1) Half-onregelmatige vervoeging
a) Eindigt in de verleden tijd op -te of -de en bij het voltooid deelwoord op -en.
Geen klinkerverandering.
- Bakken - bakte - gebakken
b) Sprake van klinkerverandering in de verleden tijd en het voltooid deelwoord
eindigt op -d.
- Jagen - joeg - gejaagd
2) Geheel onregelmatige vervoeging
Bij geheel onregelmatige werkwoorden verandert de klinker (en soms ook de
medeklinker) in de verleden tijd en eindigt het voltooid deelwoord op -en.
- Sterven - stierf - gestorven
- Lijst leren!
Als je twijfelt hoe je de laatste letter schrijft van het geheel onregelmatige werkwoord in de
verleden tijd enkelvoud, zet het werkwoord dan in het meervoud. Als je een -d hoort, dan
schrijf je een -d. Als je een -t hoort, schrijf je een -t.
Let op! Er bestaan woorden die zowel een sterke als zwakke vervoeging hebben:
- Waaien - woei/waaide - gewaaid
- Varen - voer/vaarde - gevaren
Voltooid deelwoord
Wordt gebruikt om de voltooid tegenwoordige tijd en voltooid verleden te vormen
Beginnen vaak met:
- ge-
- be-
- er-
- her-
- ont-
- ver-
- mis-
Veel voltooide deelwoorden eindigen op een -t of een -d. Gebruik de verleden tijd of ‘t
ex-kofschip om de juiste spelling te achterhalen.
- Gekust - kuste (je hoort t) - kus (s staat in het ‘t ex kofschip)
- Gestrand - strandde (je hoort d) - strand (d staat niet in ‘t ex kofschip
, Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord
Voltooide deelwoorden worden vaak bijvoeglijk gebruikt en staan dan voor zelfstandige
naamwoorden.
- Schrijf dit altijd zo KORT mogelijk
- De vergote foto
- De gehate dictator
- Tenzij het voltooid deelwoord eindigt op -en, dan schrijf je dit ook
- Het omgestoten glas
Onvoltooid deelwoord
Bestaat uit het hele werkwoord (infinitief) + -d of -de. Worden vaak gebruikt als bijvoeglijk
naamwoord of bijwoord of komen voor in samenstellingen.
- De studenten kwamen lachend binnen
- De snorkelende jongen
- De klus was tijdrovend
Engelse leenwoorden spel je op dezelfde manier als Nederlandse zwakke werkwoorden.
- Saven - ik save/ jij savet - ik savede/ jij savede - gesaved
Let op:
1) Laat de Engelse uitgangs-e staan, als je anders uitspraakproblemen krijgt
- Ik time - jij timet - ik timede - ik heb getimed
2) Engelse leenwerkwoorden die je op zijn Nederlands uitspreekt krijgen geen dubbele
medeklinker
- Grillen: Ik gril - jij grilt - ik grilde - ik heb gegrild
3) Als Engelse leenwerkwoorden op zijn Engels worden uitgesproken, krijgen ze wel
een dubbele medeklinker
- Paintballen: Ik paintball - jij paintballt - ik paintballde - ik heb
gepaintballd
Het infinitief / hele werkwoord schrijf je zoals het in het woordenboek staat. Eindigt
meestal op -en.
Samengestelde werkwoorden zijn werkwoorden die bestaan uit twee delen:
een werkwoordelijk deel en een niet-werkwoordelijk deel
- Doorstaan / aanbellen / ingrijpen
1) Scheidbaar samengestelde werkwoorden zijn werkwoorden waarvan het
niet-werkwoordelijke deel los kan staan van het werkwoord.
- Afwisselen / inleiden / kwijtraken
2) Niet-scheidbaar samengestelde werkwoorden zijn werkwoorden waarvan de delen
niet gescheiden kunnen worden. Ze vormen dus één geheel.
- In bijna alle gevallen ligt de klemtoon hierbij op het werkwoordelijke deel.
- Mislukken / stofzuigen
