SWK 5B: Filosofie
,SWK 5: Filosofie College 1
De zes criteria voor de hbo-pedagoog
1. Professioneel vakmanschap
2. Gedegen theoretische basis
3. Onderzoekend vermogen
4. Maatschappelijk bewustzijn
5. Reflectie en eigenheid
6. Professionele communicatie
Het belang van juiste kennis
“Competenties beschrijven de adequate uitvoering van een beroepstaak op basis van de
juiste kennis”.
In de filosofie noemen we dit een epistemologische uitspraak.
Om de juiste kennis te benutten is wijsheid nodig.
Filosoferen = ook voelen.
De relevantie van filosofie voor pedagogen
1. Hulpverlening is ook altijd denkhulpverlening
2. Een pedagoog is niet hetzelfde als een filosoof
3. Theorie én praktijk (pedagoog). Filosofen werken juist vaak alleen uit theorie.
Doelen van opvoeding en onderwijs
Praktijk Wetenschap
De filosofie werkt aan de hand van beweringen. Filosofen doen uitspraken/beweringen
(proposities) en die moeten zij vervolgens bewijzen, met goede argumenten onderbouwen.
, Perspectivistische lenigheid: je leert vanuit meerdere perspectieven ergens naar te kijken.
Jan Drost: “Denken verschaft ons zicht op de werkelijkheid, en afhankelijk van de denkbril die
we op onze neus hebben zien we wat we zien.”
“Hulpverlening, in de brede zin van het woord, komt vaak neer op een vorm van
denkhulpverlening, een goede hulpverlener is dus in zekere zin een praktisch filosoof”.
Drie kernbegrippen
1. Wereldbeeld
2. Mensbeeld
3. Ethiek
Denken met Epicurus (342 – 271 v.Chr)
Wie was Epicurus?
306 v.C.: sticht Epicurische school
‘Die van de Tuin’
Lust en genieten
Een school gebaseerd op vriendschap
Geen standsverschillen, ook slaven en vrouwen zijn welkom
Veel misvattingen en onbegrip rondon Epicurus
-Vreetfestijnen, seksorgiën…
Citaat uit ‘Over de natuur en het geluk’:
• ‘Het is onmogelijk om de meest wezenlijke angsten weg te nemen, als men niet weet wat
de aard van het heelal is, en nog bang opziet tegen iets dat in de mythen thuishoort. Zonder
natuurwetenschap is het daarom niet mogelijk om puur te genieten.’ (RS 12)
• Kernopgave van de filosofie: het doorgronden van de aard van de werkelijkheid om de
mens van zijn angsten te bevrijden.
Wereldbeeld
1. De kosmos is een toevallige, tijdelijke ordening.
2. Alles bestaat uit atomen. Ook wij als mensen. Op het moment dat wij sterven is er
niks meer.
3. Het wereldbeeld werkt als begrenzend kader voor de ethiek.
Mensbeeld en ethiek
1. Zijn fysische wereldbeeld werkt door in zijn ethiek:
Binnen een eindig bestaan in een werkelijkheid die geen ‘natuurlijke woning’ is, een
eigen beperkte orde scheppen, waarin we ons even thuis kunnen voelen.
(Vriendschap!)
2. Zijn ethiek wordt hedonistisch genoemd (hêdone: lust)
Lust of genot als criterium voor het handelen
Onze gevoelens (pathê) van lust en onlust/pijn zijn onbetwijfelbaar
3. Maar: omdat ons lichaam steeds meer wil, hebben we ons verstand (phronêsis) nodig
om de juiste afweging te maken…
,SWK 5: Filosofie College 1
De zes criteria voor de hbo-pedagoog
1. Professioneel vakmanschap
2. Gedegen theoretische basis
3. Onderzoekend vermogen
4. Maatschappelijk bewustzijn
5. Reflectie en eigenheid
6. Professionele communicatie
Het belang van juiste kennis
“Competenties beschrijven de adequate uitvoering van een beroepstaak op basis van de
juiste kennis”.
In de filosofie noemen we dit een epistemologische uitspraak.
Om de juiste kennis te benutten is wijsheid nodig.
Filosoferen = ook voelen.
De relevantie van filosofie voor pedagogen
1. Hulpverlening is ook altijd denkhulpverlening
2. Een pedagoog is niet hetzelfde als een filosoof
3. Theorie én praktijk (pedagoog). Filosofen werken juist vaak alleen uit theorie.
Doelen van opvoeding en onderwijs
Praktijk Wetenschap
De filosofie werkt aan de hand van beweringen. Filosofen doen uitspraken/beweringen
(proposities) en die moeten zij vervolgens bewijzen, met goede argumenten onderbouwen.
, Perspectivistische lenigheid: je leert vanuit meerdere perspectieven ergens naar te kijken.
Jan Drost: “Denken verschaft ons zicht op de werkelijkheid, en afhankelijk van de denkbril die
we op onze neus hebben zien we wat we zien.”
“Hulpverlening, in de brede zin van het woord, komt vaak neer op een vorm van
denkhulpverlening, een goede hulpverlener is dus in zekere zin een praktisch filosoof”.
Drie kernbegrippen
1. Wereldbeeld
2. Mensbeeld
3. Ethiek
Denken met Epicurus (342 – 271 v.Chr)
Wie was Epicurus?
306 v.C.: sticht Epicurische school
‘Die van de Tuin’
Lust en genieten
Een school gebaseerd op vriendschap
Geen standsverschillen, ook slaven en vrouwen zijn welkom
Veel misvattingen en onbegrip rondon Epicurus
-Vreetfestijnen, seksorgiën…
Citaat uit ‘Over de natuur en het geluk’:
• ‘Het is onmogelijk om de meest wezenlijke angsten weg te nemen, als men niet weet wat
de aard van het heelal is, en nog bang opziet tegen iets dat in de mythen thuishoort. Zonder
natuurwetenschap is het daarom niet mogelijk om puur te genieten.’ (RS 12)
• Kernopgave van de filosofie: het doorgronden van de aard van de werkelijkheid om de
mens van zijn angsten te bevrijden.
Wereldbeeld
1. De kosmos is een toevallige, tijdelijke ordening.
2. Alles bestaat uit atomen. Ook wij als mensen. Op het moment dat wij sterven is er
niks meer.
3. Het wereldbeeld werkt als begrenzend kader voor de ethiek.
Mensbeeld en ethiek
1. Zijn fysische wereldbeeld werkt door in zijn ethiek:
Binnen een eindig bestaan in een werkelijkheid die geen ‘natuurlijke woning’ is, een
eigen beperkte orde scheppen, waarin we ons even thuis kunnen voelen.
(Vriendschap!)
2. Zijn ethiek wordt hedonistisch genoemd (hêdone: lust)
Lust of genot als criterium voor het handelen
Onze gevoelens (pathê) van lust en onlust/pijn zijn onbetwijfelbaar
3. Maar: omdat ons lichaam steeds meer wil, hebben we ons verstand (phronêsis) nodig
om de juiste afweging te maken…
