Aardrijkskunde Systeem Aarde
Ons eiland in de ruimte
1.1
4 binnenplaneten uit steen: mercurius, venus, de aarde & mars.
4 buitenplaneten uit gas: Jupiter, Saturnus, Uranus & Neptunes.
Geologische tijdschaal voor indeling tijdperken, perioden &
tijdvakken.
Volgorde tijdperken met relatieve tijdschaal bekend maar
ouderdom niet.
Volgorde perioden bepalen fossielen
Opbouw aarde:
- Kern
Mengsel van nikkel & ijzer. Binnenkern vast & buitenkern
vloeibaar.
- Mantel
Binnen vast & buiten taai-vloeibaar.
- Korst
Gesteenten die verbindingen zijn van zuurstof met ijzer,
calcium, magnesium, natrium & aluminium.
Lithosfeer wordt onderverdeeld in continentale en oceanische
korst.
Graniet: continentale korst & lichter. Ook dikker.
Basalt: oceanische korst & zwaarder.
Continent lichter hogere ligging
,Onder lithosfeer ligt de asthenosfeer. Minder hard dan
lithosfeer.
1.2
Catastrofetheorie: ingrijpende veranderingen aan
aardoppervlak plotseling & rampzalig bv. Meteooraanslag
Actualiteitsbeginsel: natuurwetten in verleden & heden
hetzelfde zijn.
Uitvinding van Alfred Wegener dat continenten aan elkaar vast
zaten:
- Overeenkomsten tussen fossielen
- Sporen van vroegere ijskappen
- Gesteenten & gebergten die afgebroken zijn sluiten aan op
elkaar
Theorie ‘continental drift’ van Wegener:
- Continenten bestaan uit lichte
gesteente
- Continenten drijven op iets
vloeibaars
- Ooit waren continenten een oer
continent: Pangea
Dwars door alle oceanen lopen
bergketens. midden-Atlantische rug
Aardkorst is het jongste drijven naar westen & oosten ouder
Oceanische plaat groet aan vanuit het midden.
Bewijzen continentverdrijving:
, - Aardmagnetische veld veranderd in loop van geologische
geschiedenis
continenten veranderen van positie ten opzichte van polen.
- Satellietmetingen tonen aan dat platen uit elkaar bewegen
Conclusie: oceanische korst beweegt horizontaal en de
continenten uit elkaar duwt.
1.3
Lithosfeer bestaat uit 7 grote platen en veel kleinere platen
die op de asthenosfeer drijven.
Asthenosfeer beweegt door inwendige warmte van de aarde:
- Heet magma komt omhoog
- Botst tegen lithosfeer
- Stroomt horizontaal weg
- Zakt na afkoeling en wordt zwaarder doordat het koud
geworden is
Deze kringlopen herhalen zich convectiestromen
Platentektoniek: processen waardoor platen ontstaan,
bewegen en weer verdwijnen.
- Platen bewegen met snelheid enkele cm per jaar
- Snelheid waarmee platen bewegen is overal anders
- De snelheid kan in loop van jaren veranderen
Divergentie: platen bewegen van elkaar af.
Convergentie: platen bewegen naar elkaar toe.
Transforme beweging: platen wegen lang elkaar heen.
Ons eiland in de ruimte
1.1
4 binnenplaneten uit steen: mercurius, venus, de aarde & mars.
4 buitenplaneten uit gas: Jupiter, Saturnus, Uranus & Neptunes.
Geologische tijdschaal voor indeling tijdperken, perioden &
tijdvakken.
Volgorde tijdperken met relatieve tijdschaal bekend maar
ouderdom niet.
Volgorde perioden bepalen fossielen
Opbouw aarde:
- Kern
Mengsel van nikkel & ijzer. Binnenkern vast & buitenkern
vloeibaar.
- Mantel
Binnen vast & buiten taai-vloeibaar.
- Korst
Gesteenten die verbindingen zijn van zuurstof met ijzer,
calcium, magnesium, natrium & aluminium.
Lithosfeer wordt onderverdeeld in continentale en oceanische
korst.
Graniet: continentale korst & lichter. Ook dikker.
Basalt: oceanische korst & zwaarder.
Continent lichter hogere ligging
,Onder lithosfeer ligt de asthenosfeer. Minder hard dan
lithosfeer.
1.2
Catastrofetheorie: ingrijpende veranderingen aan
aardoppervlak plotseling & rampzalig bv. Meteooraanslag
Actualiteitsbeginsel: natuurwetten in verleden & heden
hetzelfde zijn.
Uitvinding van Alfred Wegener dat continenten aan elkaar vast
zaten:
- Overeenkomsten tussen fossielen
- Sporen van vroegere ijskappen
- Gesteenten & gebergten die afgebroken zijn sluiten aan op
elkaar
Theorie ‘continental drift’ van Wegener:
- Continenten bestaan uit lichte
gesteente
- Continenten drijven op iets
vloeibaars
- Ooit waren continenten een oer
continent: Pangea
Dwars door alle oceanen lopen
bergketens. midden-Atlantische rug
Aardkorst is het jongste drijven naar westen & oosten ouder
Oceanische plaat groet aan vanuit het midden.
Bewijzen continentverdrijving:
, - Aardmagnetische veld veranderd in loop van geologische
geschiedenis
continenten veranderen van positie ten opzichte van polen.
- Satellietmetingen tonen aan dat platen uit elkaar bewegen
Conclusie: oceanische korst beweegt horizontaal en de
continenten uit elkaar duwt.
1.3
Lithosfeer bestaat uit 7 grote platen en veel kleinere platen
die op de asthenosfeer drijven.
Asthenosfeer beweegt door inwendige warmte van de aarde:
- Heet magma komt omhoog
- Botst tegen lithosfeer
- Stroomt horizontaal weg
- Zakt na afkoeling en wordt zwaarder doordat het koud
geworden is
Deze kringlopen herhalen zich convectiestromen
Platentektoniek: processen waardoor platen ontstaan,
bewegen en weer verdwijnen.
- Platen bewegen met snelheid enkele cm per jaar
- Snelheid waarmee platen bewegen is overal anders
- De snelheid kan in loop van jaren veranderen
Divergentie: platen bewegen van elkaar af.
Convergentie: platen bewegen naar elkaar toe.
Transforme beweging: platen wegen lang elkaar heen.
