Samenvatting Muziekgeschiedenis

Muziekgeschiedenis L.APO.13634

De Oudheid
Kenmerken:
 Klanken hadden een mythische/rituele betekenis.
 Jagers  ritme? (afwisseling langere en kortere noten)
 Landbouwers  melodie? (afwisseling hogeren en lagere noten)
 Herders  ritme en melodie?
 Min of meer geordend geluid, door de mens geproduceerd.

Instrumenten:
 Rendiervoetkootjes (vanaf 60.000 v. Chr.)
 Fluiten met toongaten (50.000 – 10.000 v. Chr.)
 Oudste fluit ter wereld:
- 35.000 – 42.000 v. Chr.
- Gemaakt van botje van een vale gier
- Gevonden in Blaubeuren, bij Ulm, Duitsland

Pythagoras (700 v. Chr.)
 Wiskundige wetten, toonhoogte en ritme
 Diatonisch (zeven tonen) (= gewone toonladder)

Plato en Aristoteles (380 – 330 v. Chr.)
 Beïnvloeding van karakter en gedrag van mensen  ethosleer
 Muziek en lichamelijke opvoeding net zo belangrijk als wiskunde in het onderwijs.

Kruistochten en Zijderoute:
 Verspreiding van muziek en instrumenten
- Saz en Zurna uit Turkije
- Guzheng (= soort citer) uit Japan

De Middeleeuwen (600 – 1400)
In de vroege middeleeuwen is de ontwikkeling van de muziek gebonden aan de ontwikkeling
van de kerkmuziek. De in de kerk gezongen melodieën waren voornamelijk uit Azië
afkomstig. Deze melodieën ondergingen een verandering: zij werden ontdaan van hun
versieringen, zodat slechts de belangrijkste tonen overbleven. Deze kerkgezangen staan
bekend als Gregoriaanse muziek, eenstemmige gezangen.
 Basis Westerse klassieke muziek
 Ontwikkeling muziek gebonden aan kerkmuziek (vroege middeleeuwen)
- Gregoriaans eenstemmig (monofoon)
- Ontstaan meerstemmigheid (Ars Antiqua)
- Van kerk- naar wereldse muziek (Ars Nova)
 Verfijning van ritme en harmonie

, Christelijke kerk dominant
 Machtig
 Stabiliserend
 Centrum der kunsten:
- Architectuur (kathedralen)
- Beeldhouw- en schilderkunst
- Muziek (erediensten)

Karel de Grote:
 Verordonneert christelijke geloof
 Behoefte aan eenheid  in liturgie en in de gezangen

Paus Greorgius I (540 – 604)
 Verordonneerde ordening en structuur in liturgie

Gregoriaans (600 – 1150)
Kenmerken:
 Eénstemmig
 A capella (= geen instrumentele begeleiding)
 Kleine toonhoogte verschillen (intervallen)
 Melismatisch (= meerdere tonen op één lettergreep)
 Wisselzang tussen voorzanger en koor
 Geen genoteerde maat (maatstrepen)
 Wel soort ritme (verschillen in toonduur), maar heel anders dan nu

Tot de twaalfde eeuw is het Gregoriaans een muziek in ontwikkeling. Daarna treedt het
verval in door nieuwe ontwikkelingen zoals meerstemmigheid en de ontwikkeling van
muziek met een vaste maatindeling (ritmische verdelingen in tweeën en drieën).

Guido van Arezzo (995-1050), een Italiaanse monnik, heeft een grote bijdrage aan de
ontwikkeling van het notenschrift geleverd. Het was zijn idee om de tekens (neumen) op
parallelle lijnen te zetten, zodat de tekens in feite voor noten stonden. Op deze manier kon
hij de koorzangers die hij onder zijn hoede had nieuwe liederen laten zingen zonder dat ze
deze eerst gehoord hadden.

Troubadours en minstreels: professionele musici op weg van stad tot stad, van kasteel tot
kasteel. Sommige minstreels hadden een vaste betrekking.
 Zanger en instrumentalist tegelijk
 Organiseerden zichzelf in gilden voor een professionele training
 Zongen en speelden muziek door anderen gecomponeerd
 jongleurs: acrobatiek, toneelspel, dans

Organum = de eerste meerstemmige stukken