Inhoudsopgave
Boek: JEUGDRECHT BEGREPEN....................................................................................................................... 2
HOOFDSTUK 1. INLEIDING RECHT........................................................................................................................2
HOOFDSTUK 2. DE OUDERS VAN DE JEUGDIGE...................................................................................................4
HOOFDSTUK 3. HET GEZAG OVER DE JEUGDIGE..................................................................................................9
HOOFDSTUK 4. DE JEUGDIGE EN DE SCHEIDING VAN ZIJN OUDERS.................................................................13
HOOFDSTUK 5. DE RECHTSPOSITIE VAN DE JEUGDIGE (1)................................................................................18
HOOFDSTUK 6. DE RECHTSPOSITIE VAN DE JEUGDIGE (2)................................................................................21
HOOFDSTUK 7. KINDERBESCHERMINGSMAATREGELEN...................................................................................25
HOOFDSTUK 8. BEËINDIGEN VAN HET GEZAG...................................................................................................31
HOOFDSTUK 9. PLEEGZORG...............................................................................................................................34
HOOFDSTUK 16. ORGANISATIE VAN DE JEUGDHULP........................................................................................37
HOOFDSTUK 17. RECHTSPOSITIE VAN DE CLIËNTEN IN DE JEUGDHULP...........................................................42
HOOFDSTUK 18. KINDERRECHTVERDRAG..........................................................................................................49
Tabel met alle leeftijden.............................................................................................................................. 51
1
,Boek: JEUGDRECHT BEGREPEN
HOOFDSTUK 1. INLEIDING RECHT
1.1 Inleiding
1.2 Omschrijving en doel
Bereiken met recht:
o Rechtvaardigheid, gelijkheid, beschermen van de zwaksten en bijv.
conflictbeheersing.
Inhoud rechtsregels wordt door de politiek bepaald en verschilt (gedeeltelijk) per land
Technische doel: het ordenen van de samenleving en het geven van regels om conflicten te
voorkomen.
Het recht is het geheel van overheidsregels dat de samenleving ordent.
1.3 Rechtsgebieden
Staatsrecht
Geeft basisregels voor de organisatie van de overheid, zoals gemeenteraat en provinciale
staten.
Geeft regels tussen burger en overheid
Belangrijkste wet = grondwet
Provinciewet, Gemeentewet of Kieswet
Voorbeelden: taken tweede kamer, positie staatshoofd, gemeentebestuur en rechten van de burgers in de staat
Bestuursrecht
Houdt zich bezig met de overheid 'in actie'
Geeft regels voor de uitoefening van de bestuurstaak
Wat de overheid in situaties wel of niet mag doen en hoe ze zich op moet stellen tegen
burgers
Bied mogelijkheid tot zwaarder beroep tegen handelingen of besluiten van de overheid.
Algemene wet bestuursrecht (Awb), Wet milieubeheer, Vreemdelingenwet, Participatiewet
of Jeugdwet
Voorbeelden: de zorg voor het milieu, het onderwijs, jeugdhulp of verkeer.
Strafrecht
Vormt maar een bescheiden onderdeel van het totale recht
Verboden gedragingen beschreven
Regels overtreden → door de rechter gestraft worden.
Gedragingen die de rechtsorde zozeer schenden dat een bestraffende reactie van de
overheid moet volgen.
Rechtsorde = de rust en de veiligheid in de samenleving
Wetsboek van strafrecht (Sr) en Wetboek van Strafvordering (Sv)
o Sv beschrijft rechten van de verdachten, de bevoegdheden van de politie en justitie
en gaat in op de gang van zaken tijdens het strafproces.
Burgerlijk recht
Regelt rechtsverhouding tussen burgers onderling
Onderscheidt tussen relaties die zakelijk van aard zijn en familierechtelijke rechtsrelaties.
3 onderdelen:
1. Personen- en familierechten
Ouderschap, gezag, omgang en (echt)scheiding
2. Vermogensrecht
Koop, huur en hypotheek
3. Rechtspersonenrecht
Hoe een rechtspersoon, zoals een naamloze vennootschap (nv), besloten
vennootschap (bv) of een stichting of vereniging moet worden opgericht en
wie het binnen de rechtspersoon voor het zeggen hebben.
Burgerlijk Wetboek (BW)
1. De rechten en plichten staan beschreven van burgers op het terrein van het
personen- en familierecht, het vermogensrecht en het rechtspersonenrecht
2
, Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv)
1. Procesrecht met o.a. de gang van zaken tijdens een burgerlijk proces, de betekenis
en de dagvaarding en de rol van de advocaat.
Omschrijving en plaats van het jeugdrecht
Het jeugdrecht = het geheel van rechtsregels dat de positie van jeugdigen regelt.
Bestaat uit onderdelen uit de verschillende rechtsgebieden die over jeugdigen gaan ov voor
jeugdigen belangrijk zijn.
Jeugdigen → 0-18 jaar
Recht kan ingedeeld worden naar rechtsgebied of naar onderwerp.
1.4 Materieel recht en formeel recht
Materieel recht
Bevat de rechten en plichten van burgers
Bepaalt strafbepaling
Staat in Sr
Formeel recht
Geeft het procesrecht
Geeft aan wat er gebeurt als er eenmaal een strafbaar feit is gepleegd: de rechten van de
verdachte, de positie van de raadsman, de bevoegdheden van de politie en justitie om de
waarheid te achterhalen, de gang van samen tijdens de rechtszaak etc.
Staat in Sv
Regelt de wijze waarop het materieel recht gehandhaafd wordt.
1.5 Nationaal en internationaal recht
Nationaal recht = Ieder land eigen rechtsregels → gelden op het grondgebied van het land
Nadruk in dit boek hierop
Internationaal recht = regelt de rechtsrelatie tussen verschillende staten
Vastgelegd in verdragen
Bijv. regels EU
Soms regels waar burgers van de aangesloten lidstaten rechtstreeks te maken hebben.
o Bijv. het Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de
fundamentele vrijheden (EVRM).
Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK)
1.6 Inhoud van dit boek
1.7 Samenvatting
3
, DEEL 1. PERSONEN- EN FAMILIERECHT
HOOFDSTUK 2. DE OUDERS VAN DE JEUGDIGE
2.1 Inleiding
Een familierechtelijke relatie is een juridische relatie tussen gezins- of familieleden waaruit rechten
en plichten ontstaan.
Afstamming = de familierechtelijke relaties tussen een jeugdige en zijn ouders.
Door het juridisch ouderschap een levenslange band ontstaat tussen ouders en kinderen.
Personen- en familierecht
Staan in boek 1 van het Burgerlijk Wetboek (BW)
2.2 Juridische moeder
Art.1:198 BW
Moeder is de vrouw uit wie het kind geboren is.
Draagmoederschap
Dat een vrouw (draagmoeder (wordt juridische moeder)) voor andere vrouw (wensmoeder)
een kind ter wereld brengt
(Er)kent het BW niet → kern van de afspreken voor het recht ongeldig.
Draagmoeder niet getrouwd, kan de wensmoeder het kind wel erkennen.
o Vervolgens vraagt wensmoeder gezag naar haar te hevelen
o Daarna kind adopteren → als ze minstens een jaar heeft verzorgd en opgevoed
Wel getrouwd → zij en haar man juridische ouders, wensmoeder niet erkennen.
o Zij krijgen automatisch gezag na de geboorte → moet de rechtbank beëindigen
o Daarna wensmoeder het kind als pleegkind in haar gezin opnemen → na een jaar
adopteren.
Dec 2016 → aangekondigd dat er een wetsvoorstel zal komen waardoor draagmoederschap van
een kind een wettelijke basis krijgen.
Wensouders meteen na de geboorte juridische ouders worden
o Voorwaarde: genetische band is tussen het kind en 1 van de wensouders, afspreken
voor de conceptie vastleggen en deze door de rechter laten toetsen, 1 ouder moet
Nederlands zijn of legaal in het land wonen.
o Draagmoeder moet vastgelegd worden zodat kind haar kan achterhalen.
2.3 Juridische vader
De juridische vader is de man:
Die bij de geboorte met de moeder gehuwd is.
o Hoofdregel: vader van het kind wordt de man die getrouwd is met de vrouw die het
kind ter wereld brengt.
o Vanaf 1 april, positie van kinderen geen verschil geregistreerd partnerschap of
huwelijk.
o Vaderschap ontkennen:
Rechter verzoeken het vaderschap dat door een huwelijk ontstaat, te
ontkennen = ontkenningsverzoek
Voorwaarde: man niet de biologische vader.
Vaderschap kan niet ontkend worden als hij instemde met IVF met
donorzaad, kunstmatige inseminatie of als hij wist dat de vrouw zwanger
was dat ze trouwde → kind heeft wel de mogelijkheid het vaderschap te
ontkennen
Na dood man → 306 dagen na overleiden wordt deze man gezien als
juridische vader.
Die de jeugdige heeft erkent.
o Kind die geen juridische vader heeft kan door een man (minstens 16 jaar) worden
erkend
o 50% van de eerste kinderen van vrouw niet direct een juridische vader, 2e kind
40%
o Ook iemand die niet de biologische vader is kan kind erkennen, maar niet als het
kind een juridische vader heeft of had (bijv. door overleiden uit legen)
4
Boek: JEUGDRECHT BEGREPEN....................................................................................................................... 2
HOOFDSTUK 1. INLEIDING RECHT........................................................................................................................2
HOOFDSTUK 2. DE OUDERS VAN DE JEUGDIGE...................................................................................................4
HOOFDSTUK 3. HET GEZAG OVER DE JEUGDIGE..................................................................................................9
HOOFDSTUK 4. DE JEUGDIGE EN DE SCHEIDING VAN ZIJN OUDERS.................................................................13
HOOFDSTUK 5. DE RECHTSPOSITIE VAN DE JEUGDIGE (1)................................................................................18
HOOFDSTUK 6. DE RECHTSPOSITIE VAN DE JEUGDIGE (2)................................................................................21
HOOFDSTUK 7. KINDERBESCHERMINGSMAATREGELEN...................................................................................25
HOOFDSTUK 8. BEËINDIGEN VAN HET GEZAG...................................................................................................31
HOOFDSTUK 9. PLEEGZORG...............................................................................................................................34
HOOFDSTUK 16. ORGANISATIE VAN DE JEUGDHULP........................................................................................37
HOOFDSTUK 17. RECHTSPOSITIE VAN DE CLIËNTEN IN DE JEUGDHULP...........................................................42
HOOFDSTUK 18. KINDERRECHTVERDRAG..........................................................................................................49
Tabel met alle leeftijden.............................................................................................................................. 51
1
,Boek: JEUGDRECHT BEGREPEN
HOOFDSTUK 1. INLEIDING RECHT
1.1 Inleiding
1.2 Omschrijving en doel
Bereiken met recht:
o Rechtvaardigheid, gelijkheid, beschermen van de zwaksten en bijv.
conflictbeheersing.
Inhoud rechtsregels wordt door de politiek bepaald en verschilt (gedeeltelijk) per land
Technische doel: het ordenen van de samenleving en het geven van regels om conflicten te
voorkomen.
Het recht is het geheel van overheidsregels dat de samenleving ordent.
1.3 Rechtsgebieden
Staatsrecht
Geeft basisregels voor de organisatie van de overheid, zoals gemeenteraat en provinciale
staten.
Geeft regels tussen burger en overheid
Belangrijkste wet = grondwet
Provinciewet, Gemeentewet of Kieswet
Voorbeelden: taken tweede kamer, positie staatshoofd, gemeentebestuur en rechten van de burgers in de staat
Bestuursrecht
Houdt zich bezig met de overheid 'in actie'
Geeft regels voor de uitoefening van de bestuurstaak
Wat de overheid in situaties wel of niet mag doen en hoe ze zich op moet stellen tegen
burgers
Bied mogelijkheid tot zwaarder beroep tegen handelingen of besluiten van de overheid.
Algemene wet bestuursrecht (Awb), Wet milieubeheer, Vreemdelingenwet, Participatiewet
of Jeugdwet
Voorbeelden: de zorg voor het milieu, het onderwijs, jeugdhulp of verkeer.
Strafrecht
Vormt maar een bescheiden onderdeel van het totale recht
Verboden gedragingen beschreven
Regels overtreden → door de rechter gestraft worden.
Gedragingen die de rechtsorde zozeer schenden dat een bestraffende reactie van de
overheid moet volgen.
Rechtsorde = de rust en de veiligheid in de samenleving
Wetsboek van strafrecht (Sr) en Wetboek van Strafvordering (Sv)
o Sv beschrijft rechten van de verdachten, de bevoegdheden van de politie en justitie
en gaat in op de gang van zaken tijdens het strafproces.
Burgerlijk recht
Regelt rechtsverhouding tussen burgers onderling
Onderscheidt tussen relaties die zakelijk van aard zijn en familierechtelijke rechtsrelaties.
3 onderdelen:
1. Personen- en familierechten
Ouderschap, gezag, omgang en (echt)scheiding
2. Vermogensrecht
Koop, huur en hypotheek
3. Rechtspersonenrecht
Hoe een rechtspersoon, zoals een naamloze vennootschap (nv), besloten
vennootschap (bv) of een stichting of vereniging moet worden opgericht en
wie het binnen de rechtspersoon voor het zeggen hebben.
Burgerlijk Wetboek (BW)
1. De rechten en plichten staan beschreven van burgers op het terrein van het
personen- en familierecht, het vermogensrecht en het rechtspersonenrecht
2
, Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv)
1. Procesrecht met o.a. de gang van zaken tijdens een burgerlijk proces, de betekenis
en de dagvaarding en de rol van de advocaat.
Omschrijving en plaats van het jeugdrecht
Het jeugdrecht = het geheel van rechtsregels dat de positie van jeugdigen regelt.
Bestaat uit onderdelen uit de verschillende rechtsgebieden die over jeugdigen gaan ov voor
jeugdigen belangrijk zijn.
Jeugdigen → 0-18 jaar
Recht kan ingedeeld worden naar rechtsgebied of naar onderwerp.
1.4 Materieel recht en formeel recht
Materieel recht
Bevat de rechten en plichten van burgers
Bepaalt strafbepaling
Staat in Sr
Formeel recht
Geeft het procesrecht
Geeft aan wat er gebeurt als er eenmaal een strafbaar feit is gepleegd: de rechten van de
verdachte, de positie van de raadsman, de bevoegdheden van de politie en justitie om de
waarheid te achterhalen, de gang van samen tijdens de rechtszaak etc.
Staat in Sv
Regelt de wijze waarop het materieel recht gehandhaafd wordt.
1.5 Nationaal en internationaal recht
Nationaal recht = Ieder land eigen rechtsregels → gelden op het grondgebied van het land
Nadruk in dit boek hierop
Internationaal recht = regelt de rechtsrelatie tussen verschillende staten
Vastgelegd in verdragen
Bijv. regels EU
Soms regels waar burgers van de aangesloten lidstaten rechtstreeks te maken hebben.
o Bijv. het Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de
fundamentele vrijheden (EVRM).
Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK)
1.6 Inhoud van dit boek
1.7 Samenvatting
3
, DEEL 1. PERSONEN- EN FAMILIERECHT
HOOFDSTUK 2. DE OUDERS VAN DE JEUGDIGE
2.1 Inleiding
Een familierechtelijke relatie is een juridische relatie tussen gezins- of familieleden waaruit rechten
en plichten ontstaan.
Afstamming = de familierechtelijke relaties tussen een jeugdige en zijn ouders.
Door het juridisch ouderschap een levenslange band ontstaat tussen ouders en kinderen.
Personen- en familierecht
Staan in boek 1 van het Burgerlijk Wetboek (BW)
2.2 Juridische moeder
Art.1:198 BW
Moeder is de vrouw uit wie het kind geboren is.
Draagmoederschap
Dat een vrouw (draagmoeder (wordt juridische moeder)) voor andere vrouw (wensmoeder)
een kind ter wereld brengt
(Er)kent het BW niet → kern van de afspreken voor het recht ongeldig.
Draagmoeder niet getrouwd, kan de wensmoeder het kind wel erkennen.
o Vervolgens vraagt wensmoeder gezag naar haar te hevelen
o Daarna kind adopteren → als ze minstens een jaar heeft verzorgd en opgevoed
Wel getrouwd → zij en haar man juridische ouders, wensmoeder niet erkennen.
o Zij krijgen automatisch gezag na de geboorte → moet de rechtbank beëindigen
o Daarna wensmoeder het kind als pleegkind in haar gezin opnemen → na een jaar
adopteren.
Dec 2016 → aangekondigd dat er een wetsvoorstel zal komen waardoor draagmoederschap van
een kind een wettelijke basis krijgen.
Wensouders meteen na de geboorte juridische ouders worden
o Voorwaarde: genetische band is tussen het kind en 1 van de wensouders, afspreken
voor de conceptie vastleggen en deze door de rechter laten toetsen, 1 ouder moet
Nederlands zijn of legaal in het land wonen.
o Draagmoeder moet vastgelegd worden zodat kind haar kan achterhalen.
2.3 Juridische vader
De juridische vader is de man:
Die bij de geboorte met de moeder gehuwd is.
o Hoofdregel: vader van het kind wordt de man die getrouwd is met de vrouw die het
kind ter wereld brengt.
o Vanaf 1 april, positie van kinderen geen verschil geregistreerd partnerschap of
huwelijk.
o Vaderschap ontkennen:
Rechter verzoeken het vaderschap dat door een huwelijk ontstaat, te
ontkennen = ontkenningsverzoek
Voorwaarde: man niet de biologische vader.
Vaderschap kan niet ontkend worden als hij instemde met IVF met
donorzaad, kunstmatige inseminatie of als hij wist dat de vrouw zwanger
was dat ze trouwde → kind heeft wel de mogelijkheid het vaderschap te
ontkennen
Na dood man → 306 dagen na overleiden wordt deze man gezien als
juridische vader.
Die de jeugdige heeft erkent.
o Kind die geen juridische vader heeft kan door een man (minstens 16 jaar) worden
erkend
o 50% van de eerste kinderen van vrouw niet direct een juridische vader, 2e kind
40%
o Ook iemand die niet de biologische vader is kan kind erkennen, maar niet als het
kind een juridische vader heeft of had (bijv. door overleiden uit legen)
4
