Samenvatting Taal jaar 3

Thema 2 Taal


College 1 Preventieve logopedie in het basisonderwijs
Kennis opdoen van:

 Vroegsignalering spraaktaalproblemen.
 Fonologische vaardigheden bij het beginnende leesproces.
 Vroegsignalering risicofactoren m.b.t het lees- en spellingsproces bij leerlingen in
groep
 Stellen van een diagnose en advies m.b.t. complexe problematiek op het gebied van
taal en taalleerstoornissen.
 Advisering ouders en/of leerkrachten.
 Taak van de logopedist bij lees-en spellingsproblemen
 Taak van de logopedist/dyslexie specialist bij lees- en spellingsproblemen

*Wij mogen als logopedist geen dyslexie behandelen! Zolang je geen dyslexiespecialist bent
mag je je alleen bezig houden met vroeg behandeling van lezen en spelling etc.

Rollen en de gevraagde producten voor portfolio
 Logopedist
Het maken van een behandelplan voor een kind met een TOS.

 Gezondheidsbevorderaar
Het maken van een samenvatting ( maximaal 1 A4) van uitkomsten VTO screening en de
risicoscreening kleuters t.a.v. lezen en spellen. Bedenk een format waarop de bevindingen
overzichtelijk weergegeven worden voor de leerkracht en overige mensen in het
cliëntsysteem van de leerling

Wat is preventie
 Het voorkomen, het opsporen, het vroegtijdig onderkennen en bestrijden van ziektes,
aanslagen, brand, inbraak etc.

Preventie is voorkomen dat er problemen ontstaan door van tevoren in te grijpen.
Preventie is het geheel van doelbewuste initiatieven die anticiperen op risicofactoren (=
handelen voordat het probleem ontstaat) en ageren wanneer eerste signalen zich
ontwikkelen en de problematiek aan het ontstaan is.

Verschillende vormen van preventie
 Primaire preventie: het voorkomen van problemen.
 Secundaire preventie: problemen zo snel mogelijk opsporen om verergering te voorkomen.
 Tertiaire preventie: voorkomen dat een probleem zich opnieuw voordoet.
*Binnen de logopedie houden wij ons voornamelijk bezig met tertiaire preventie.

,Definitie preventieve logopedie
Interventies die uitgevoerd worden door een logopedist, gericht op het bevorderen van de
(voorwaarden voor de) normale communicatieve ontwikkeling, teneinde stagnatie in die
ontwikkeling of gerelateerde ontwikkelingsgebieden (o.a. sociaal-emotioneel, leerprestaties)
te voorkomen (= primaire preventieve logopedie), alsmede interventies die gericht zijn op
het vroegtijdig onderkennen van problemen in de (voorwaarden voor de) communicatieve
ontwikkeling en/of gerelateerde ontwikkelingsgebieden, teneinde verergering zo snel en
effectief mogelijk tegen te gaan (secundaire preventieve logopedie)
www.ggdkennisnet.nl
*Je moet het verschil tussen de drie vormen van preventie kennen.

Preventie in de logopedie
 Primaire preventie: met name gericht op het voorkomen van logopedische problematiek.
- voorlichting geven (voornamelijk!!)
- screening

 Secundaire preventie: het zo vroeg mogelijk signaleren van evt. logopedische problematiek
en vervolgens interveniëren om de gesignaleerde problemen te verminderen/op te heffen.
- screening

 Tertiaire preventie: ?

Preventie in de logopedie
 De preventieve logopedie richt zich voornamelijk op het opsporen van spraak- en
taalproblemen bij jonge kinderen in de voorschoolse en basisschoolleeftijd.
 Met een prevalentie van 5-15% vormen spraaktaalproblemen een van de meest
voorkomende aandoeningen bij jonge kinderen tussen de 0-6 jaar. Bij de groep meertalige
kinderen komen taalontwikkelingsproblemen op jonge leeftijd nog frequenter voor (van Agt,
2011)

Voorschoolse periode

, Het signaleren, screenen, diagnosticeren en/of behandelen van de kinderen, gebeurt door de
logopedist op verschillende locaties:
- Consultatiebureau,
- (VVE-)peuterspeelzalen,
- Kinderdagverblijven ,
- Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG).

*Hoe eerder je erbij bent, hoe beter! Dit is omdat je zo snel mogelijk achterstand moet
inhalen en m.b.t. de gevoelige periode om taal te leren (0-8 jaar). Na 8 jaar ben je al te laat!
Voorschoolse periode is heel erg belangrijk!!
Als logopedist moet jij de leidsters van peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en CJG
inlichten en helpen waar zij naar moeten kijken bij jonge kinderen.

Basisschoolleeftijd
Het uitgangspunt van de logopedische werkzaamheden is het basistakenpakket van de
Jeugdgezondheidszorg (JGZ).
Binnen dit takenpakket is een belangrijk logopedisch contactmoment het screenen van 5
jarige kinderen op het gebied van taal, spraak, stem, vloeiendheid, geletterdheid, auditieve
vaardigheden en mondgewoonten.
*Dit is vrij laat! Als je er dan pas achter komt dat een kind een taalprobleem heeft. Je moet
dus zo spoedig mogelijk een kind screenen! Er zou dus een instrument moeten komen voor
jongere leeftijd, niet pas voor 5-jarigen.

Definitie van screening
Iedere vorm van actieve “case finding”. Het gebruik van eenvoudige tests of procedures
waarmee kinderen of volwassenen onderzocht worden. Een screening wordt meestal
toegepast op een bepaalde leeftijdscategorie van bijv. een school, stad of land.

Doel van screening
Het opsporen van enige afwijking in ontwikkeling of beginnend ziekteproces dat nog niet
manifest is en dat verholpen kan worden met advies/begeleiding/behandeling.

Welke instrumenten staan de schoollogopedist ter beschikking?
Momenteel is er nog geen formeel en actueel screeningsinstrument beschikbaar.

Huidige screeningsinstrumenten:
 De Logopedische Screening (LSI) van de NVLF (TSI is onderdeel hiervan) voor 2 t/m 5
jarigen
 De Groninger Minimum Spreeknormen (GMS) voor 1 t/m 5 jarigen
 SNEL: Dit instrument kan op jongere leeftijd door derden worden gebruikt. Het beoordeelt
alleen de spraaktaalontwikkeling, niet de andere aspecten van het spreken. 1 t/m 6 jarigen

 LSI vereist logopedische deskundigheid.
 GMS geen logopedische deskundigheid.