Uitwerking voedingskundige analyse 2016-17 Vitamine E
Hoe wordt deze stof in het lichaam verwerkt? Vertering
Vertering
-Natuurlijke tocoferolen: geen vertering nodig, komen in vrije vorm voor in voedsel
Absorptie
Transport -Vetoplosbaar vitamine: galzouten zijn nodig voor emusificatie
Metabolisme - Tocotriënolen en synthetische tocoferolen: zijn veresterd en dienen eerst gehydrolyseerd te worden m.b.v.
Opslag
esterase (duodenumslijmvlies en pancreas)
uitscheiding
Absorptie in jejunum d.m.v. passieve diffusie
Hogere inname -> lagere absorptie
Transport van tocoferolen en tocotriënolen:
-Via de lymfe in lipoproteïnen -> met name chylomicronen, van daaruit ook naar HDL en vooral LDL
-Chylomicron remnants geven de tocoferolen en tocotriënolen af in de lever
- In de lever zorgt het α-TTP-eiwit voor inbouw van vitamine E in vldl
- α-TTP werkt specifiek op RRR α-tocoferol (natuurlijke, biologisch actieve vorm) -> Vanuit de lever wordt dus
slechts RRR α-tocoferol in het bloed afgegeven
- Overige vormen worden, eenmaal in de lever opgenomen, niet opnieuw in de circulatie afgegeven
in lever: staart wordt van de ringstructuur gesplitst en vervolgens uitgescheiden via urine en faeces. Als de
lipoproteïnen (vldl, ldl, hdl) in weefsels worden opgenomen, geven zij aldaar ook hun vitamine E af aan de
cellen. In cellen wordt vitamine E getransporteerd m.b.v. tocoferol-bindende eiwitten
Metabolisme: terminatie van de reactiecascade
werking = als antioxidant
Vitamine E fungeert als een reductor: staat een H-atoom (met een electron) af aan het vrije radicaal. Het vrije
radicaal is daarmee onschadelijk gemaakt en vitamine E is daarmee geoxideerd (α-tocoferol radicaal).
Vitamine E heeft nu zelf een ongepaard electron. Echter, de ringstructuur van vitamine E houdt het molecule
dermate stabiel dat het niet verder reageert.
1. Het α-tocoferol radicaal kan verder reageren met een tweede peroxylradicaal: door het paren van ieders
ongepaarde electron onstaat een niet-reactieve stof.
2. Het geoxideerde α-tocoferol kan weer gereduceerd worden (teruggebracht worden in de
oorspronkelijke staat) – daarvoor is een reductor nodig, ofwel een ander deeltje dat op zijn beurt een
electron afstaat – diverse stoffen hebben die rol, bijv. vitamine C uit de voeding of het lichaamseigen
glutathion
, Eindbestemming en opslag
Eindbestemming zijn de vettige structuren van de cel: in de membranen (bijv. cel- en mitochondriële membraan,
etc.) en vetweefsel (grootste opslag)
Functie aldaar met name als anti-oxidant: in stand houden van de membraanintegriteit d.m.v. voorkómen van
peroxidatie
Opslag
- Grootste deel in vetweefsel (90%)
- Daarnaast nemen alle andere weefsels vitamine E op, bijv. lever, longen, hart, spier, bijnieren, milt, hersens
Vitamine E wordt door een lever cytochrone P450 afgebroken en komt zo in de urine terrecht
Wat is de wisselwerking met andere voedingsstoffen? -Sylenium is ook een anti-oxidat --> effect: als je dus genoeg hebt van sylenium heb je minder van Vitamine E
nodig, omdat dit ook al een anti oxidant is.
-Vitamine E verlaagd de absorptie en metabolsime van betá caroteen en vitamine K in de darm
-MOV verlagen absorptie vitamine E, met name linolzuur.
-Triglyceriden, met middellange ketenlengte, bevorderen de opname.
-Seleen, bevordert de opname van vitamine E. Vitamine E handhaaft de actieve vorm van seleen
Wat is de Gemiddelde behoefte: 5 vrouw en man 6 mg/dag
Gemiddelde behoefte
ADH: 8 vrouw en 10 man mg/dag
Aanbevolen hoeveelheid (ADH) of
Adequate inname (AI) van deze stof? Maximele hoeveelheid is 300 mg
- Welke factoren zijn van invloed op de behoefte aan deze voedingsstof1? Biologische beschikbaarheid:
EN
- Hoe zijn deze factoren dan van invloed?
-Diverse tocoferolen en tocotriënolen
EN -Verschillende biologische activiteiten
- welke aanpassingen zijn hierdoor nodig bij ADH/AI en AB? -Omrekening naar α-tocoferol equivalenten (α-TE):
mg α-TE = mg α-tocof*1 + mg β-tocof*0,40 + mg γ-tocof*0,10 + mg δ-tocof*0,01
Ofwel: 1 mg α-tocof = 2,5 mg β-tocof = 10 mg γ-tocof = 100 mg δ-tocof
Soms nog de oude IE:
1 IE (IU) = 1,00 mg α-tocoferylacetaat = 0,67 mg RRR α-tocoferol 1 mg α-tocoferol = 1 mg α-TE = 1,49 IE
vitamine E = 1,49 mg α-tocoferylacetaat
(Gegevens over tocotriënolen zijn niet beschikbaar in het NEVO-bestand)
Behoefte: Gebaseerd op anti-oxidantwerking en membraanbeschermende eigenschappen. Gerelateerd aan
hoeveelheid mov? in de voeding
1
Hoe wordt deze stof in het lichaam verwerkt? Vertering
Vertering
-Natuurlijke tocoferolen: geen vertering nodig, komen in vrije vorm voor in voedsel
Absorptie
Transport -Vetoplosbaar vitamine: galzouten zijn nodig voor emusificatie
Metabolisme - Tocotriënolen en synthetische tocoferolen: zijn veresterd en dienen eerst gehydrolyseerd te worden m.b.v.
Opslag
esterase (duodenumslijmvlies en pancreas)
uitscheiding
Absorptie in jejunum d.m.v. passieve diffusie
Hogere inname -> lagere absorptie
Transport van tocoferolen en tocotriënolen:
-Via de lymfe in lipoproteïnen -> met name chylomicronen, van daaruit ook naar HDL en vooral LDL
-Chylomicron remnants geven de tocoferolen en tocotriënolen af in de lever
- In de lever zorgt het α-TTP-eiwit voor inbouw van vitamine E in vldl
- α-TTP werkt specifiek op RRR α-tocoferol (natuurlijke, biologisch actieve vorm) -> Vanuit de lever wordt dus
slechts RRR α-tocoferol in het bloed afgegeven
- Overige vormen worden, eenmaal in de lever opgenomen, niet opnieuw in de circulatie afgegeven
in lever: staart wordt van de ringstructuur gesplitst en vervolgens uitgescheiden via urine en faeces. Als de
lipoproteïnen (vldl, ldl, hdl) in weefsels worden opgenomen, geven zij aldaar ook hun vitamine E af aan de
cellen. In cellen wordt vitamine E getransporteerd m.b.v. tocoferol-bindende eiwitten
Metabolisme: terminatie van de reactiecascade
werking = als antioxidant
Vitamine E fungeert als een reductor: staat een H-atoom (met een electron) af aan het vrije radicaal. Het vrije
radicaal is daarmee onschadelijk gemaakt en vitamine E is daarmee geoxideerd (α-tocoferol radicaal).
Vitamine E heeft nu zelf een ongepaard electron. Echter, de ringstructuur van vitamine E houdt het molecule
dermate stabiel dat het niet verder reageert.
1. Het α-tocoferol radicaal kan verder reageren met een tweede peroxylradicaal: door het paren van ieders
ongepaarde electron onstaat een niet-reactieve stof.
2. Het geoxideerde α-tocoferol kan weer gereduceerd worden (teruggebracht worden in de
oorspronkelijke staat) – daarvoor is een reductor nodig, ofwel een ander deeltje dat op zijn beurt een
electron afstaat – diverse stoffen hebben die rol, bijv. vitamine C uit de voeding of het lichaamseigen
glutathion
, Eindbestemming en opslag
Eindbestemming zijn de vettige structuren van de cel: in de membranen (bijv. cel- en mitochondriële membraan,
etc.) en vetweefsel (grootste opslag)
Functie aldaar met name als anti-oxidant: in stand houden van de membraanintegriteit d.m.v. voorkómen van
peroxidatie
Opslag
- Grootste deel in vetweefsel (90%)
- Daarnaast nemen alle andere weefsels vitamine E op, bijv. lever, longen, hart, spier, bijnieren, milt, hersens
Vitamine E wordt door een lever cytochrone P450 afgebroken en komt zo in de urine terrecht
Wat is de wisselwerking met andere voedingsstoffen? -Sylenium is ook een anti-oxidat --> effect: als je dus genoeg hebt van sylenium heb je minder van Vitamine E
nodig, omdat dit ook al een anti oxidant is.
-Vitamine E verlaagd de absorptie en metabolsime van betá caroteen en vitamine K in de darm
-MOV verlagen absorptie vitamine E, met name linolzuur.
-Triglyceriden, met middellange ketenlengte, bevorderen de opname.
-Seleen, bevordert de opname van vitamine E. Vitamine E handhaaft de actieve vorm van seleen
Wat is de Gemiddelde behoefte: 5 vrouw en man 6 mg/dag
Gemiddelde behoefte
ADH: 8 vrouw en 10 man mg/dag
Aanbevolen hoeveelheid (ADH) of
Adequate inname (AI) van deze stof? Maximele hoeveelheid is 300 mg
- Welke factoren zijn van invloed op de behoefte aan deze voedingsstof1? Biologische beschikbaarheid:
EN
- Hoe zijn deze factoren dan van invloed?
-Diverse tocoferolen en tocotriënolen
EN -Verschillende biologische activiteiten
- welke aanpassingen zijn hierdoor nodig bij ADH/AI en AB? -Omrekening naar α-tocoferol equivalenten (α-TE):
mg α-TE = mg α-tocof*1 + mg β-tocof*0,40 + mg γ-tocof*0,10 + mg δ-tocof*0,01
Ofwel: 1 mg α-tocof = 2,5 mg β-tocof = 10 mg γ-tocof = 100 mg δ-tocof
Soms nog de oude IE:
1 IE (IU) = 1,00 mg α-tocoferylacetaat = 0,67 mg RRR α-tocoferol 1 mg α-tocoferol = 1 mg α-TE = 1,49 IE
vitamine E = 1,49 mg α-tocoferylacetaat
(Gegevens over tocotriënolen zijn niet beschikbaar in het NEVO-bestand)
Behoefte: Gebaseerd op anti-oxidantwerking en membraanbeschermende eigenschappen. Gerelateerd aan
hoeveelheid mov? in de voeding
1
