Samenvatting Western Civilization Beyond Boundaries(11 t/m 18)

Western Civilization Beyond Boundaries(VMT)
T. Noble

Hoofdstuk 11(vanaf blz 301): Crisis en Herstel in Laatmiddeleeuws Europa,
1300-1500

In tegenstelling tot de rest van Europa waren er in de 14e en 15e eeuw in Italië veel steden
Echter, er was geen eenheid in Italië
De macht lag vooral binnen grote steden
Drie groepen met veel macht:
 Oude stedelijke notabelen
o Rijkdom door eerder vergaarde eigendommen
 Koopmanfamilies
o Rijkdom door economische expansie in de 12e en 13e eeuw
 De gewone ambachtslieden en koopmannen(popolo)
o Macht door getal, waren echter wel verdeeld in verschillende facties
 Gaven daarom hun macht aan een signor, een heer met een privéleger
 Venetië en Florence konden dit voorkomen
o Echter, hierdoor kwam de macht in handen van een
aantal rijke families
 Volksopstanden die hiertegen in gingen, werden
neergeslagen
 In Florence kwamen de Medici aan de macht
Tussen de stadsstaten waren veel conflicten, hier kwam een einde aan door de vrede van
Lodi(1454) en de oprichting van de Italiaanse Liga
Toen Frankrijk in 1494 Italië binnenviel kwam de Liga onder druk te staan en de Medici
verloren hun macht. Echter, in 1512 werd hun macht door het Habsburgse Rijk hersteld
Venetië en Toscane slaagden erin tot aan de Franse Revolutie in 1789 republieken te blijven

Crisis in Economie en Maatschappij
Crisis:
 Rond 1300 was Europa overbevolkt
o Stukken land per persoon werden kleiner
 Hongersnoden
 De Zwarte Dood
o Oorzaak onduidelijk
 Minderheden kregen vaak de schuld
 Joden
 Leprozen
 Prostituees
Handel en landbouw
 Italiaanse bankiers kregen rond 1500 minder macht door de competitie met bankiers
uit Noord-Europa
o Hanze
 In de late middeleeuwen gingen sommige industrieën, zoals de textielproductie, van
de stad naar het platteland

, o Hier kon zonder de druk en regels van de gilden in de stad worden
geproduceerd
o Proto-industrieën
 Part-time landbouwer
 Part-time arbeider
 Twee ontwikkelingen die de handel in wol veranderden in de 15e eeuw:
o Spanje ging veel meer exporteren
o Engeland ging de wol eerst bewerken voordat het werd geëxporteerd
 Londen werd een grote stad door de wolhandel
 De stadsbesturen waren conservatief in de 15e eeuw
 Vrouwen namen vooral in het noorden vaak deel aan het economisch circuit
 Na de Zwarte Dood werden de arbeiders welvarender en ging men over van water
naar bier(gezonder)

The Consolidatie van Politieke Macht, 1450-1500
Frankrijk
 Kreeg veel macht door hun staand leger
o Professionele soldaten
 Franse hof werd een politiek en financieel centrum
Engeland
 Na verlies Honderdjarige Oorlog had de koning nauwelijks macht
o Leidde tot conflicten tussen verschillende facties
 Begin Wars of the Roses
 Hierna kwamen Tudors aan de macht
 Tudors hadden succes omdat:
o Er geen sterke tegenstanders waren
o Ze de vrede wisten te bewaren en hierdoor minder belasting hoefden te
heffen
o Het volk een stabiel bestuur wenste
Scandinavië
 Noorwegen, Denemarken en Zweden verenigden zich in de Unie van Kalmar die tot
1523 bleef bestaan
Spanje
 Toen Ferdinand, erfgenaam van Aragon en Catalonië trouwde met prinses Isabella
van Castillië, werd Spanje in 1469 verenigd
o Deze eenwording verliep door onderlinge verschillen niet erg soepel
 Castillië was meer gericht op landbouw, Aragon op handel
 Vanaf 1492 werden Joden en Moslims niet langer getolereerd
o Bracht Spanje grote economische en sociale schade toe
 Joden en Moslims die het land verlieten namen veel kennis en kapitaal
met zich mee
Duitsland
 Gouden Bull in 1356 zorgde voor meer regionale macht
 Toch begon men meer te centraliseren om sterker te staan tegen buitenlandse
machten

,Hoofdstuk 12: De Renaissance

Humanisme en Cultuur in Italië, 1300-1500
De Italianen begonnen antieke modellen te gebruiken om hun huidige culturele, politieke en
educatieve problemen op te lossen
 De humanisten begonnen met dit teruggrijpen op het verleden

Humanisme
 In het begin voornamelijk populair in Italië
o Geürbaniseerd
o Seculier
o Educatie werd niet verzorgd door geestelijken, maar door stadsbestuur
 In Noord-Europa focus op theologische speculatie
 In Italië focus op praktische zaken
 Francesco Petrarca(1304-1374)
o Combineerde klassieke morele en literaire ideeën met problemen in de
veertiende eeuw
o Bekritiseerde de tijd waarin hij leefde
o Noemde de Middeleeuwen “Dark Ages”
 Vrouwen hoorden volgens veel mannen niet geletterd te zijn
 Hun wil om de Oudheid te imiteren leidde tot een verandering van kennis
o Ontdekking dat de Donatie van Constantijn nep was
o Ontdekking van fouten in de Bijbel
o Herleving filosofie
 Interesse in:
o Hermetiek
o Astrologie
o Alchemie
 Machiavelli wees erop dat niet alles uit de Oudheid overgenomen kon worden
o De tijd vergt aanpassingen

Schilderen en Kunst, 1250-550
 Kunstenaars dachten dat de klassieke kunst tot leven moest worden herontdekt om
een einde te maken aan de periode van ‘barbarij’
 Eerste beoefenaar van de nieuwe, humanistische stijl: Giotto di Bondono
 Kunstenaars gingen gebruik maken van lineair perspectief en schilderden realistische
en natuurlijke situaties
 Hoge Renaissance Kunst
o Leonardo Da Vinci(1452-1519)
o Michelangelo Buonarroti(1475-1564)
 Sixtijnse Kapel
 Combinatie van artistieke vaardigheden en humanistisch morele en
filosofische waarden
 Ook in Noord-Europa werden de stijlen van de Renaissance overgenomen
o Van Eyck(1390-1441)
o Albrecht Dürer(1471-1528)
 Ook gewone gezinnen konden zich kunst veroorloven

,  Publieke instellingen waren de eerste die de kunst die voortkwam uit de artistieke
uitbarsting van de 14e eeuw kochten

De Verspreiding van de Renaissance, 1350-1536
 Renaissance anders in Italië dan in de rest van Europa
o In de rest van Europa meer interesse in religieuze dan politieke hervormingen
o Buiten Italië werd er veel in de volkstaal geschreven
 Deze verhalen gingen vaak over religieuze en morele thema’s uit het
dagelijks leven
o Humanisten in Noord-Europa waren meer gebonden aan het
universiteitsleven en minder aan de ideeën van het Romeinse publieke leven
 Uitvinding van de boekdrukkunst zorgde ervoor dat de Renaissance makkelijker
konden worden verspreid
o Boeken werden goedkoper en voor meer mensen beschikbaar
 Twee Noord-Europese humanisten
o Erasmus(1466-1536)
 Schreef Lof der Zotheid
 Herschreef het Nieuwe Testament
 Poging tot zuivering
o Thomas More(1478-1535)
 Schreef Utopia


Politiek en Renaissance Cultuur
 De hoven waren bolwerken van macht
 Heersers maakten gebruik van de Renaissance om hun macht uit te leggen en te
rechtvaardigen
o Ook de paus gebruikte de Renaissance voor politieke doeleinden
 Rechtvaardigde hiermee zijn heerschappij
 De pauzen zetten Rome weer op de kaart
o O.a., door de bouw van de Sixtijnse Kapel


Hoofdstuk 14: Het Tijdperk van de Reformatie

De Reformatiebewegingen, 1517-1545
1517: 95 stellingen op de deur van de kerk van Wittenberg, Luther begint met protesteren
tegen de laatmiddeleeuwse kerk
 Tegen aflaten
 Mensen kunnen niet door giften, maar slechts door Gods genade gered worden
 Priesters zijn geen medium tussen de mens en God
o Als gevolg hiervan vonden zijn volgelingen dat het celibaat en kloosterleven
afgeschaft moesten worden en pelgrimage niet nodig was
 Luther preekt een individuele reformatie, zijn volgelingen een
gemeenschappelijke reformatie
De laatmiddeleeuwse context:
 Er was sprake van volksreligie