ETHIEK, RECHT EN
SAMENLEVING
Hoorcollege 1
Wat is recht?
Geheel aan regelgeving bestaande uitgeschreven en ongeschreven bronnen met als doel de
samenleving te organiseren, te ordenen, geschillen op te lossen en vorm te geven aan de
waarden die wij belangrijk vinden
Functies van recht
1) Normatieve functie (het recht geeft aan wat wel of niet is toegestaan)
2) Geschil-oplossende functie
3) Additionele functie
4) Instrumentele functie
Vijf kenmerken moreel oordeel
1) Menselijke oordeel
2) Normatief (voorschrijvend)
3) Kan tot verontwaarding leiden
4) Overstijgt het individuele
5) Gebaseerd op waarden
Moreel oordeel is de uitspraak over juist of onjuist gedrag. Ethiek is de studie van de moraal.
Moraal is het geheel van al onze waarden en normen.
Waarden
Waarden zijn nastrevenswaardige idealen/ doelen betreffende een goede samenleving,
bijvoorbeeld:
o Respect
o Gezondheid
o Verdraagzaamheid
o Eerlijkheid
o Milieubescherming
Normen
Normen zijn gedragsregels gebaseerd op onze waarden, wetten zijn gerechtsnormen. Het
doel van het hanteren van normen is goed samenleven.
Deugden
Deugden zijn karaktereigenschappen, betreffende goed samenleven, bijvoorbeeld:
o Betrouwbaarheid
o Oprechtheid
o Doorzettingsvermogen
, Cultuur
Cultuur is de collectieve mentale programmering. Ook de gedeelde normen en waarden zijn
een onderdeel van de cultuur waar je in opgroeit. Door een gedeeld referentiekader krijgen
handelingen een betekenis.
Moraal
De moraal is objectief/ intersubjectief, ook is moraal relatief. De moraal verandert door
bijvoorbeeld technische ontwikkeling.
Samenleving
Een samenleving kent meerdere culturen, maar vaak ook wel gedeelde moralen.
Bijvoorbeeld wetten en omgangsvormen.
Hoorcollege 2
De student:
kan het begrip vrijheid als morele waarde beschrijven;
kent het verschil tussen vrijheid van en vrijheid tot;
kan het schadebeginsel uitleggen;
weet de verschillende vormen van vrijheid in de grondwet te benoemen;
kan het verschil beschrijven tussen morele en wettelijke rechten;
kan het onderscheid tussen klassieke en sociale grondrechten aangeven;
heeft inzicht in de verhouding tussen de thema’s recht en moraal; vrijheid en welzijn,
individu en groep.
Wat is een recht?
Norm die stelt dat andere iets moeten doen of laten met als doel een bepaalde vrijheid
van een individu te garanderen.
Soorten rechten:
1. Vrijheidsrechten en sociale rechten
2. Algemene rechten en specifieke rechten
3. Morele rechten en wettelijke rechten
4. Algemene erkende en ideëel morele rechten
Donorbeleid:
Ideëel morele rechten algemene erkende morele rechten wettelijke rechten
Zelfbeschikkingsrecht: zelf kunnen bepalen
Vrijheid is niet grenzeloos, maar eindigt daar waar de vrijheid van een ander begint ofwel als
een handeling schade toebrengt aan een ander is deze handeling niet toelaatbaar
schadebeginsel.
Kwader trouw: is niet nemen van verantwoordelijkheid door excuses, drogredenen.
SAMENLEVING
Hoorcollege 1
Wat is recht?
Geheel aan regelgeving bestaande uitgeschreven en ongeschreven bronnen met als doel de
samenleving te organiseren, te ordenen, geschillen op te lossen en vorm te geven aan de
waarden die wij belangrijk vinden
Functies van recht
1) Normatieve functie (het recht geeft aan wat wel of niet is toegestaan)
2) Geschil-oplossende functie
3) Additionele functie
4) Instrumentele functie
Vijf kenmerken moreel oordeel
1) Menselijke oordeel
2) Normatief (voorschrijvend)
3) Kan tot verontwaarding leiden
4) Overstijgt het individuele
5) Gebaseerd op waarden
Moreel oordeel is de uitspraak over juist of onjuist gedrag. Ethiek is de studie van de moraal.
Moraal is het geheel van al onze waarden en normen.
Waarden
Waarden zijn nastrevenswaardige idealen/ doelen betreffende een goede samenleving,
bijvoorbeeld:
o Respect
o Gezondheid
o Verdraagzaamheid
o Eerlijkheid
o Milieubescherming
Normen
Normen zijn gedragsregels gebaseerd op onze waarden, wetten zijn gerechtsnormen. Het
doel van het hanteren van normen is goed samenleven.
Deugden
Deugden zijn karaktereigenschappen, betreffende goed samenleven, bijvoorbeeld:
o Betrouwbaarheid
o Oprechtheid
o Doorzettingsvermogen
, Cultuur
Cultuur is de collectieve mentale programmering. Ook de gedeelde normen en waarden zijn
een onderdeel van de cultuur waar je in opgroeit. Door een gedeeld referentiekader krijgen
handelingen een betekenis.
Moraal
De moraal is objectief/ intersubjectief, ook is moraal relatief. De moraal verandert door
bijvoorbeeld technische ontwikkeling.
Samenleving
Een samenleving kent meerdere culturen, maar vaak ook wel gedeelde moralen.
Bijvoorbeeld wetten en omgangsvormen.
Hoorcollege 2
De student:
kan het begrip vrijheid als morele waarde beschrijven;
kent het verschil tussen vrijheid van en vrijheid tot;
kan het schadebeginsel uitleggen;
weet de verschillende vormen van vrijheid in de grondwet te benoemen;
kan het verschil beschrijven tussen morele en wettelijke rechten;
kan het onderscheid tussen klassieke en sociale grondrechten aangeven;
heeft inzicht in de verhouding tussen de thema’s recht en moraal; vrijheid en welzijn,
individu en groep.
Wat is een recht?
Norm die stelt dat andere iets moeten doen of laten met als doel een bepaalde vrijheid
van een individu te garanderen.
Soorten rechten:
1. Vrijheidsrechten en sociale rechten
2. Algemene rechten en specifieke rechten
3. Morele rechten en wettelijke rechten
4. Algemene erkende en ideëel morele rechten
Donorbeleid:
Ideëel morele rechten algemene erkende morele rechten wettelijke rechten
Zelfbeschikkingsrecht: zelf kunnen bepalen
Vrijheid is niet grenzeloos, maar eindigt daar waar de vrijheid van een ander begint ofwel als
een handeling schade toebrengt aan een ander is deze handeling niet toelaatbaar
schadebeginsel.
Kwader trouw: is niet nemen van verantwoordelijkheid door excuses, drogredenen.
