Psychologie van de levensloop, leerjaar 1, blok 2.
Hoofdstuk 1 ontwikkelingspsychologie ; terreinverkenning.
Paragraaf 1.1;
Gedrag vanuit verschillende levensfasen van de mens. De voorwetenschappelijke
ontwikkelingspsychologie gaat uit naar vraagstukken waar mensen mee zitten en de
interpretaties daaraan. Nativisten meenden dat de mens uiteindelijk wordt wat de natuur ons
geeft meegegeven. Alles ligt vast bij de geboorte (natus). Empiristen leggen nadruk op
ervaring en opvoeding (empeiria). De babybiografieën vormde het prille begin van wat een
wetenschappelijke studie van de menselijke ontwikkeling zou worden. Men ging gebruik
maken van observaties. Ze wilde parallellen leggen, dit gaf aanleiding tot het
recapitulatietheorie; de opvatting zou de ontogenese (ontwikkeling van individu) een
versnelde herhaling zijn van een fylogenese (evolutie van primitieve naar meer
gecompliceerde levensvormen). Na de theorievorming en systematische observaties
ontstond de genetische psychologie. Deze was geheel erfelijk gestuurd. Later kwam de
uitbreiding naar groepen mensen van diverse leeftijden. Als eerste groep kwamen de
adolescentie aan de beurt. Hierna was er een groeiende interesse voor ouderen. De
volwassenheid kwam later. Er ontstond geleidelijk een levenslooppsychologie; een
psychologie waarin de mens bestudeerd wordt in heel zijn ontwikkelingsgang. Je hebt
verschillende methodes om de ontwikkeling wetenschappelijk te observeren;
1. Longitudinale onderzoeksmethode. Je volgt mensen in de lengte van jaren.
2. Transversale methode. Op een en hetzelfde moment verschillende groepen
onderzoeken. Er wordt een dwarsdoorsnede gemaakt, ook wel cross- sectionele
methode genoemd.
Bij beide methodes zijn er maatschappelijke zwakheden. Zoals: cohorteffecten; een groep
mensen die behoren tot dezelfde generatie. Tijdseffecten; toevallige gebeurtenissen die zich
voordeden in een specifieke periode. Om aan de gevaren te ontsnappen is er een
combinatie die heet; sequentiële onderzoeksmethode. Dit komt erop neer dat verschillende
groepen meerdere keren onderzocht worden.
Paragraaf 1.2;
De levensloop wordt aangeduid met verschillende fasen. In iedere levensfase zijn specifieke
kenmerken zichtbaar. Er is soms spraken van discontinuïteit; periodes met een stabiele
verschijningsfase worden afgewisseld met korte overgangsfasen. Bij continuïteit gaan
mensen ervan uit dat er geen afgescheiden periodes zijn. Het verschilt per
ontwikkelingstheorie of zij uitgaan van discontinuïteit of contiguïteit. Er worden bepaalde
theorieën besproken;
- Het trapmodel. Het is een trap die omhoog en omlaag loopt, de hoogte trap is rond de
50 jaar. Elke traptrede is ongeveer 10 jaar. Elke trap wordt gezien als een zinvol
onderdeel van het groter geheel. Deze vind je vooral terug in de Gestaltpsychologie.
Alles draait uiteindelijk om een levensdoel. Het is een levensloop die uitgetekend is in
fasen.
- Het gelaagde model. De levensfasen worden gezien als een toevallige gebeurtenis
die elkaar in het verleden hebben opgevolgd. Men richt zich hierbij op het nu, wat er
in elke fase voordoet en kijkt naar het verleden om daar een verklaring voor te
vinden. Deze komt terug in de psychoanalyse. Er zijn hier verschillende seksuele
fasen in; oraal (1e levensjaar), anaal (1-3e levensjaar), fallisch (vanaf 3e levensjaar),
oedipus (komt voort uit fallisch, je het hebt elektracomplex bij meisjes
(penisnijd)),latentiefase en de genitale fase (pubertijd).
- Het lijnmodel. De ontwikkeling wordt gezien als continue verandering, zonder
sprongen of overgangen. Dit zie je vooral terug in het behaviorisme en binnen de
informatieverwerkingstheorie.
De ontwikkeling wordt de eerste jaren sterk gestuurd door normatieve invloeden. Deze term
geeft aan dat vele factoren bij de meeste mensen ongeveer dezelfde impact hebben en
Hoofdstuk 1 ontwikkelingspsychologie ; terreinverkenning.
Paragraaf 1.1;
Gedrag vanuit verschillende levensfasen van de mens. De voorwetenschappelijke
ontwikkelingspsychologie gaat uit naar vraagstukken waar mensen mee zitten en de
interpretaties daaraan. Nativisten meenden dat de mens uiteindelijk wordt wat de natuur ons
geeft meegegeven. Alles ligt vast bij de geboorte (natus). Empiristen leggen nadruk op
ervaring en opvoeding (empeiria). De babybiografieën vormde het prille begin van wat een
wetenschappelijke studie van de menselijke ontwikkeling zou worden. Men ging gebruik
maken van observaties. Ze wilde parallellen leggen, dit gaf aanleiding tot het
recapitulatietheorie; de opvatting zou de ontogenese (ontwikkeling van individu) een
versnelde herhaling zijn van een fylogenese (evolutie van primitieve naar meer
gecompliceerde levensvormen). Na de theorievorming en systematische observaties
ontstond de genetische psychologie. Deze was geheel erfelijk gestuurd. Later kwam de
uitbreiding naar groepen mensen van diverse leeftijden. Als eerste groep kwamen de
adolescentie aan de beurt. Hierna was er een groeiende interesse voor ouderen. De
volwassenheid kwam later. Er ontstond geleidelijk een levenslooppsychologie; een
psychologie waarin de mens bestudeerd wordt in heel zijn ontwikkelingsgang. Je hebt
verschillende methodes om de ontwikkeling wetenschappelijk te observeren;
1. Longitudinale onderzoeksmethode. Je volgt mensen in de lengte van jaren.
2. Transversale methode. Op een en hetzelfde moment verschillende groepen
onderzoeken. Er wordt een dwarsdoorsnede gemaakt, ook wel cross- sectionele
methode genoemd.
Bij beide methodes zijn er maatschappelijke zwakheden. Zoals: cohorteffecten; een groep
mensen die behoren tot dezelfde generatie. Tijdseffecten; toevallige gebeurtenissen die zich
voordeden in een specifieke periode. Om aan de gevaren te ontsnappen is er een
combinatie die heet; sequentiële onderzoeksmethode. Dit komt erop neer dat verschillende
groepen meerdere keren onderzocht worden.
Paragraaf 1.2;
De levensloop wordt aangeduid met verschillende fasen. In iedere levensfase zijn specifieke
kenmerken zichtbaar. Er is soms spraken van discontinuïteit; periodes met een stabiele
verschijningsfase worden afgewisseld met korte overgangsfasen. Bij continuïteit gaan
mensen ervan uit dat er geen afgescheiden periodes zijn. Het verschilt per
ontwikkelingstheorie of zij uitgaan van discontinuïteit of contiguïteit. Er worden bepaalde
theorieën besproken;
- Het trapmodel. Het is een trap die omhoog en omlaag loopt, de hoogte trap is rond de
50 jaar. Elke traptrede is ongeveer 10 jaar. Elke trap wordt gezien als een zinvol
onderdeel van het groter geheel. Deze vind je vooral terug in de Gestaltpsychologie.
Alles draait uiteindelijk om een levensdoel. Het is een levensloop die uitgetekend is in
fasen.
- Het gelaagde model. De levensfasen worden gezien als een toevallige gebeurtenis
die elkaar in het verleden hebben opgevolgd. Men richt zich hierbij op het nu, wat er
in elke fase voordoet en kijkt naar het verleden om daar een verklaring voor te
vinden. Deze komt terug in de psychoanalyse. Er zijn hier verschillende seksuele
fasen in; oraal (1e levensjaar), anaal (1-3e levensjaar), fallisch (vanaf 3e levensjaar),
oedipus (komt voort uit fallisch, je het hebt elektracomplex bij meisjes
(penisnijd)),latentiefase en de genitale fase (pubertijd).
- Het lijnmodel. De ontwikkeling wordt gezien als continue verandering, zonder
sprongen of overgangen. Dit zie je vooral terug in het behaviorisme en binnen de
informatieverwerkingstheorie.
De ontwikkeling wordt de eerste jaren sterk gestuurd door normatieve invloeden. Deze term
geeft aan dat vele factoren bij de meeste mensen ongeveer dezelfde impact hebben en
