Preventie
Inhoudsopgave
INHOUDSOPGAVE 1
HC 1: INLEIDING PREVENTIE 3
Indelingen van preven-e 3
HC 2: ANALYSE VAN VOLKSGEZONDHEID 5
Analyse volksgezondheid 5
Risicofactoren van ongezondheid 5
Analyse gedrag & gezondheid 6
HC 3: GEZONDHEID, GEDRAG EN DETERMINANTEN 9
HC 4: OMGEVINGSFACTOREN 10
HC 5: KLINIMETRIE 11
Kennisclip klinimetrie 11
HC 6: PREVENTIE BINNEN DE JGZ/GGD 12
JGZ door de jaren heen 12
Jij en je gezondheid (JEJG) 13
JGZ 13
HC 7: GEZONDHEIDSVERSCHILLEN 14
Preven-e gezondheidsverschillen 15
HC 8: VOORZORG 16
VoorZorg 16
VoorZorg-Verder 18
HC 9: KLINIMETRIE 20
Validiteit en betrouwbaarheid 20
Objec-eve en subjec-eve constructen 21
Validiteit 22
HC 10: SCREENING 24
Drie preven-e niveaus 24
WHO-criteria voor het implementeren van een screeningsprogramma 24
Sensi-viteit, specificiteit, NPV, PPV 25
Screeningsprogramma’s in NL 25
Baarmoederhalskanker 25
Borstkanker 26
HC 11+12: MENTALE GEZONDHEID EN PREVENTIE 27
Posi-eve gezondheid 27
Psychische klachten 27
Voor volwassenen 27
Voor kinderen en jongeren 27
No health without mental health 28
Preven-e 28
HC 13: TOTSTANDKOMING VAN RICHTLIJNEN 29
Fysieke ac-viteit & sedentair gedrag 29
HC 14: INTERVIEWTRAINING 31
Luistervaardigheden en regievaardigheden 31
HC 15: PREVENTIEPROGRAMMA’S ARBEID EN GEZONDHEID 32
Wetgeving 32
, Bedrijfsgezondheidszorg 32
Model belas-ng - belastbaarheid 33
Beroepsziekten 33
HC 16: PREVENTIE MENTALE GEZONDHEIDSPROBLEMEN IN RELATIE TOT WERK 34
Job-demands-control model 35
Organiza-onal jus-ce 36
Interrup-e theorie 36
HC 17: WICKED PROBLEMS 37
HC 18: PREVENTIEAKKOORD - ALCOHOL 38
Na-onal Preven-eakkoord NPA 2022 39
STIVA 39
,HC 1: Inleiding preven5e
3 thema’s:
1. Preven1e van overgewicht
2. Bevorderen van mentale gezondheid
3. Preven1e van de toekomst
Preven'e = voorkomen van (verergeren van) gezondheidsproblemen, ziekten en sterCe:
bevorderen van gezondheid en kwaliteit van leven.
Gezondheid
= ‘Een toestand van een volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet louter het
ontbreken van ziekte of gebrek’ (WHO)
= ‘Health as the ability to adapt and to self-manage, in the face of social, physical, and
emo1onal challenges’ (Huber et al.)
Volksgezondheid (Public Health)
= 'The art and science of preven1ng disease, prolonging life and promo1ng health through
the organized efforts of society” (WHO)
Indelingen van preven-e
Doelgroep:
1) Universeel = gericht op totale bevolking of grote groepen daarbinnen.
2) Selec'ef = gericht op bevolkingsgroepen met een verhoogd risico.
3) Geïndiceerde = gericht op individuen die nog niet gediagnos1ceerd zijn met een
ziekte maar wel al beginnende klachten/symptomen hebben.
4) Zorggerelateerd = gericht op individuen met een ziekte.
Fase van ziekte:
1) Primair = gericht op het voorkomen van een specifiek
gezondheidsprobleem/aandoening.
2) Secundair = gericht op het iden1ficeren van mensen met een voorstadium of vroeg
stadium van een ziekte.
3) Ter'air = het beheersen van een aandoening/ziekte om verergering te voorkomen, of
kwaliteit van leven te vergroten.
Type maatregel:
1) Gezondheidsbevordering = gericht op het bevorderen en in stand houden van een
gezonde leefs1jl en van een gezonde sociale en fysieke omgeving.
- Leefs1jlcampagnes
2) Gezondheidsbescherming = gericht op het beschermen van de bevolking tegen
blootstelling aan risicofactoren.
- Waterzuivering, afvalverwijdering, verkeersveiligheid, rookverbod, controle
voedingsmiddelen
3) (Specifieke) Ziektepreven'e = omvat maatregelen gericht op het voorkomen van
specifieke ziekten of op de vroege signalering daarvan.
- Wet- en regelgeving: screening, vaccina1es en preven1eve medica1e
, Preven1e successen 20e eeuw
- Verbetering volksgezondheid
- 22 successen: tenminste 16 duizend sterfgevallen vermeden
- Karakter veranderd:
o Nu gericht op welvaartsziekten, vroeger strijd tegen armoede (infec1eziekten,
kindersterCe, voedingsdeficiën1es, slechte arbeidsomstandigheden)
o Verwetenschappelijking & medische technologie (vaccina1es, screening)
Samenwerking van ministeries, gemeenten, bedrijven en maatschappelijke organisa1es
(Na'onaal Preven'e Akkoord, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport)
- Focus:
o Rookvrije genera1e in 2040
o Maatregelen tegen overgewicht en obesitas
o Maatregelen tegen problema1sch alcoholgebruik
Preven1e is mul'disciplinair (kinderen, ouders, beleidsmakers, etc.)
Inhoudsopgave
INHOUDSOPGAVE 1
HC 1: INLEIDING PREVENTIE 3
Indelingen van preven-e 3
HC 2: ANALYSE VAN VOLKSGEZONDHEID 5
Analyse volksgezondheid 5
Risicofactoren van ongezondheid 5
Analyse gedrag & gezondheid 6
HC 3: GEZONDHEID, GEDRAG EN DETERMINANTEN 9
HC 4: OMGEVINGSFACTOREN 10
HC 5: KLINIMETRIE 11
Kennisclip klinimetrie 11
HC 6: PREVENTIE BINNEN DE JGZ/GGD 12
JGZ door de jaren heen 12
Jij en je gezondheid (JEJG) 13
JGZ 13
HC 7: GEZONDHEIDSVERSCHILLEN 14
Preven-e gezondheidsverschillen 15
HC 8: VOORZORG 16
VoorZorg 16
VoorZorg-Verder 18
HC 9: KLINIMETRIE 20
Validiteit en betrouwbaarheid 20
Objec-eve en subjec-eve constructen 21
Validiteit 22
HC 10: SCREENING 24
Drie preven-e niveaus 24
WHO-criteria voor het implementeren van een screeningsprogramma 24
Sensi-viteit, specificiteit, NPV, PPV 25
Screeningsprogramma’s in NL 25
Baarmoederhalskanker 25
Borstkanker 26
HC 11+12: MENTALE GEZONDHEID EN PREVENTIE 27
Posi-eve gezondheid 27
Psychische klachten 27
Voor volwassenen 27
Voor kinderen en jongeren 27
No health without mental health 28
Preven-e 28
HC 13: TOTSTANDKOMING VAN RICHTLIJNEN 29
Fysieke ac-viteit & sedentair gedrag 29
HC 14: INTERVIEWTRAINING 31
Luistervaardigheden en regievaardigheden 31
HC 15: PREVENTIEPROGRAMMA’S ARBEID EN GEZONDHEID 32
Wetgeving 32
, Bedrijfsgezondheidszorg 32
Model belas-ng - belastbaarheid 33
Beroepsziekten 33
HC 16: PREVENTIE MENTALE GEZONDHEIDSPROBLEMEN IN RELATIE TOT WERK 34
Job-demands-control model 35
Organiza-onal jus-ce 36
Interrup-e theorie 36
HC 17: WICKED PROBLEMS 37
HC 18: PREVENTIEAKKOORD - ALCOHOL 38
Na-onal Preven-eakkoord NPA 2022 39
STIVA 39
,HC 1: Inleiding preven5e
3 thema’s:
1. Preven1e van overgewicht
2. Bevorderen van mentale gezondheid
3. Preven1e van de toekomst
Preven'e = voorkomen van (verergeren van) gezondheidsproblemen, ziekten en sterCe:
bevorderen van gezondheid en kwaliteit van leven.
Gezondheid
= ‘Een toestand van een volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet louter het
ontbreken van ziekte of gebrek’ (WHO)
= ‘Health as the ability to adapt and to self-manage, in the face of social, physical, and
emo1onal challenges’ (Huber et al.)
Volksgezondheid (Public Health)
= 'The art and science of preven1ng disease, prolonging life and promo1ng health through
the organized efforts of society” (WHO)
Indelingen van preven-e
Doelgroep:
1) Universeel = gericht op totale bevolking of grote groepen daarbinnen.
2) Selec'ef = gericht op bevolkingsgroepen met een verhoogd risico.
3) Geïndiceerde = gericht op individuen die nog niet gediagnos1ceerd zijn met een
ziekte maar wel al beginnende klachten/symptomen hebben.
4) Zorggerelateerd = gericht op individuen met een ziekte.
Fase van ziekte:
1) Primair = gericht op het voorkomen van een specifiek
gezondheidsprobleem/aandoening.
2) Secundair = gericht op het iden1ficeren van mensen met een voorstadium of vroeg
stadium van een ziekte.
3) Ter'air = het beheersen van een aandoening/ziekte om verergering te voorkomen, of
kwaliteit van leven te vergroten.
Type maatregel:
1) Gezondheidsbevordering = gericht op het bevorderen en in stand houden van een
gezonde leefs1jl en van een gezonde sociale en fysieke omgeving.
- Leefs1jlcampagnes
2) Gezondheidsbescherming = gericht op het beschermen van de bevolking tegen
blootstelling aan risicofactoren.
- Waterzuivering, afvalverwijdering, verkeersveiligheid, rookverbod, controle
voedingsmiddelen
3) (Specifieke) Ziektepreven'e = omvat maatregelen gericht op het voorkomen van
specifieke ziekten of op de vroege signalering daarvan.
- Wet- en regelgeving: screening, vaccina1es en preven1eve medica1e
, Preven1e successen 20e eeuw
- Verbetering volksgezondheid
- 22 successen: tenminste 16 duizend sterfgevallen vermeden
- Karakter veranderd:
o Nu gericht op welvaartsziekten, vroeger strijd tegen armoede (infec1eziekten,
kindersterCe, voedingsdeficiën1es, slechte arbeidsomstandigheden)
o Verwetenschappelijking & medische technologie (vaccina1es, screening)
Samenwerking van ministeries, gemeenten, bedrijven en maatschappelijke organisa1es
(Na'onaal Preven'e Akkoord, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport)
- Focus:
o Rookvrije genera1e in 2040
o Maatregelen tegen overgewicht en obesitas
o Maatregelen tegen problema1sch alcoholgebruik
Preven1e is mul'disciplinair (kinderen, ouders, beleidsmakers, etc.)
