College aantekeningen mediation in specifieke context

Overheid
Machtsverschil, systeemherstel en informele aanpak

Overheid en burger = publiek recht (strafrecht, bestuursrecht, staatsrecht)

Verschil mediationzaak en rechtszaak:
Derde partij beslist of samen beslissen. Rechter geeft uitspraak en Mediation beslissen samen voor
acceptabele oplossing

Overheid
 Gemeente
 UWV
 Provincie
 DUO
 Is niet aanwijsbaar (ambtenaren)

Burger reageert vanuit gevoel en behoeften en ambtenaar reageert vanuit een systeem (dat zijn de
regels)
 Botsing van systeemwereld (ambtenaar) en leefwereld (burger)

Middelen voor burgers als ze boos zijn/ rechtsbescherming:
 Bezwaar bij organisatie die besluit genomen heeft
 Nog steeds nee? In beroep bij rechter
 Hoger beroep

Systeemherstel: conflict tussen overheid en burger en moet hersteld worden (informeel= Mediation)

Juridisch kader – publiek recht
 Algemene wet bestuursrecht
o Algemene beginselen van behoorlijk bestuur (abbb)= gedragskader van de overheid
 KENMERKEND VOOR OVERHEID BURGER
 Rechtszekerheidsbeginsel= burger niet onnodig in onzekerheid laten
(wanneer antwoord verwachten, hoelang duurt het, termijnen)
 Motiveringsbeginsel
 Verbod van willekeur= een lijn trekken
 Zorgvuldigheidsbeginsel= overheid moet onderzoeken, alle gegevens
verzamelen voordat je een besluit neemt (bv uitkering of vergunning)
 Moet blijken dat er onderzoek is gedaan (bv dat het niet veilig wat is
er dan niet veilig)
 Proportionaliteitsbeginsel= kijken naar belang en dit afwegen
 Verbod van misbruik van bevoegdheid= niet als je milieu bent over iets
anders beslissen
 Gelijkheidsbeginsel
 Beginsel van ‘fair play’= over en weer
 Verbod van partijdigheid

 Overheid en burger moeten termijnen in acht nemen
 Wet openbaarheid van bestuur (Wob), heet nu wet open overheid (Woo)= recht om info op
te vragen bij overheid
 Andere relevante wetgeving (milieu, rechterlijke ordening)

1

, Bevoegdheid overheid:
 Uitvoeren van wetten/besluiten/verordeningen
 Beslissen op aanvraag vergunning/uitkering
 Uitvoeren van bezwaarprocedures
 Uitvoeren van klachtprocedures

Verschil bezwaar- en klachtprocedure?
 Bezwaar= tegen een besluit van de overheid/bestuursorgaan (kan ook groep zijn)
 Klachtprocedure= klaagt over gedrag. Klachtprocedure is verplicht. (Manier van toespreken,
bellen, genegeerd worden)
o Nationale ombudsman

Soorten conflicten overheid burger:
 Eenzijdig conflict: burger boos op de overheid, maar overheid heeft nog geen defensieve
reactie gegeven. In dit geval heeft de overheid niet gereageerd, en is dus geen onderdeel van
het conflict!! Hierin Mediation slim
 Zwaar geëscaleerde conflicten: onderliggende dingen blootleggen, lopen la veel procedures
dus moeilijk te mediaten
 Matig geëscaleerde conflicten: zijn de partijen wel tegenstanders maar nog geen vijanden.
Goed te mediaten door relatie en vertrouwen te herstellen.

De burger
 Voelt zich door negatieve beslissing of ervaring niet serieus genomen, voelt zich niet gehoord,
een (BSN) nummer
 Voelt zich door een positieve beslissing of ervaring wel gezien en gehoord
 Kan tegen besluit bezwaar maken, daarna (hoger) beroep instellen
 Kan Wob verzoek doen (ergens inzicht in hebben)
 Kan klacht indienen, daarna naar nationale ombudsman (gedrag)
o Eerst intern en daarna klacht bij ombudsman
o Ombudsman publiceert en intern weet niemand er verder van

Leefwereld: burger wil: persoonlijk contact, warmte, respect, emoties, relaties, sympathie, korte
lontjes

De overheid
 Is gekozen door burger, is er voor de burgers
 Bepaalt de spelregels
 Is gebonden aan wet en voorwaarden
 Heeft vergaande wettelijke bevoegdheden om in te grijpen in rechtpositie burger (bv wel of
niet vergunning)
 Is ook mensenwerk

Systeemwereld: voorgeschreven contact via website, no reply mail, procedures (kill en zonder
emotie)
Er is een afhankelijke relatie: burger wil iets van overheid.

Systeemherstel= het vertrouwen herstellen over en weer (burger overheid)
 Voor burgers is procedurele rechtvaardiging van belang (persoonlijk contact, respectvol, etc.)
 Burgers serieus nemen

2