Samenvatting KLOPTO 1.4 GEZICHTSVELDONDERZOEK

GEZICHTSVELDONDERZOEK
KLOPTO 1.4
Pascal van Rossum

,Table of Contents
GEZICHTSVELD ONDERZOEK I ....................................................................................................... 3
GEZICHTSVELD ONDERZOEK II...................................................................................................... 9
GEZICHTSVELD ONDERZOEK III .................................................................................................. 19
GEZICHTSVELD ONDERZOEK IV .................................................................................................. 26
GEZICHTSVELD ONDERZOEK V .................................................................................................... 33
WERKCOLLEGE GEZICHTSVELDEN I .......................................................................................... 38
WERKCOLLEGE GEZICHTSVELDEN II ......................................................................................... 43

,GEZICHTSVELD ONDERZOEK I

STUDIEDOELEN
Artikel 1 – Functional Visual Anatomy
Cranial Nerves – Nervus Opticus
 Is bekend met de anatomie van de gezichtsbanen en met kenmerkende eigenschappen
 van de structuren
 Heeft kennis opgedaan over de vascularisatie van de verschillende structuren.

GEZICHTSVELD ONDERZOEK
Wanneer?
 Doe bij elke patiënt een screening (GGB)

Indicaties (extra onderzoek)
 Onverklaarbare visusdaling
 Afwijkende GGB
 Proptosis
 Afwijkende pupilreacties
 Motiliteitsproblemen
 Afwijkende papil
o Gezwollen papil
o Bleke papil
 Retinale / choroidiale afwijkingen
 Glaucoom gerelateerde problemen zoals:
o Oculaire hypertensie
o C/D assymmetrie
o Notching
o Bloeding op de papil
o Defecten in de zenuwvezellaag
o Pigment dispersiesyndroom
o Exfoliationsyndroom


GEZICHTSVELD ILLUSTRATIES

Island of Vision
 Flaggetje – Macula (Gele Vlek)
 Bottomless pit – Papil (Blinde Vlek)
 De verschilllende hoogten van het eiland
corresponderen met de visus op het
desbetreffende punt.
o Maximale visus in de macula (0º)
o Een lager gelegen punt heeft een
lagere visus.
 Bijvoorbeeld in de periferie
o De visus is gerelateerd aan de
visuele sensitiviteit
 Hoe hoger de gevoeligheid,
de te hoger de visus

,Hill of Vision
 Gerelateerd aan de verdeling van de fotoreceptoren in de retina
 Minder fotoreceptoren in de periferie
o Lagere gevoeligheid
o Stimulus moet groter en helderder zijn om gezien te worden




HET GEZICHTSVELD

Elk zichtbaar punt in de ruimte correspondeert met een punt op de retina. Al deze punten
samen worden het gezichtsveld genoemd.




Begrenzing
 Als een constante stimulus vanuit het
centrale fixatiepunt richting de periferie
verplaatst wordt, dan is het punt
uiteindelijk niet meer te zien.
 Het punt waarop het onzichtbaar wordt, is
voor de desbetreffende stimulus de
begrenzing.

,Monoculaire Begrenzing
 Temporaal: 100º
o Einde retina
o Pupilgrootte
 Hoe groter de
pupil, hoe groter
het gezichtsveld
 Nasaal & Superior: 60º
o Neus
o Wenkbrauw
 Inferior: 75º
o Juckbeen




Binoculaire Begrenzing
Overlap tussen gezichtsveld OD en OS
 Horizontaal: 200º
o Centrale 120º is binoculair
o Perifere 40º aan beide
zijden is monoculair
 Verticaal: 135º



De Blinde Vlek
 Nervus Opticus
o Geen fotoreceptoren
o Stimuli zijn niet zichtbaar
o ‘Put’ in de hill of vision
 Grootte
o Horizontaal: 5,5º
o Verticaal: 7,5º
 Locatie
o 15º temporaal (in gezichtsveld) ten opzichte van fixatie.
 Positie
o Net onder de horizontale middenlijn


Gezichtvelddefect
 Een gezichtsvelddefect ontstaat door een laesie in het oog, de oogzenuw, chiasma, of de
hersenen.

,VISUELE BAAN

Bestaat Uit
 Retinal (Outer) en Choroidea
 Ganglioncellen, zenuwvezellaag en nervus opticus
 Chiasma Opticum
 Post-Chiasmale Structuren
o Tractus opticus
o Corpus geniculatum laterale
o Radiatio optica
o Visuele cortex

Note: Hoe dichter bij de visuele cortex, hoe gestructureerder de zenuwvezels worden.

Zenuwvezellaag = Horizontale Splitsing (1)
Er is een horizontale splitsing in de zenuwvezellaag doordat de zenuwvezels in een boog lopen.
Als er een duidelijke gezichtdefect boven of onder is, dan is het probleem waarschijnlijk in de
zenuwvezellaag van de netvlies.
 Superiore boogvormige (arcuate) bundels verzamelen zich bovenin de oogzenuw.
Deze verplaatsen zich later naar temporaal.
 Inferiore boogvormige (arcuate) bundels verzamelen zich onderin de oogzenuw.
Deze verplaatsen zich later naar temporaal.
 De papillomaculaire bundels treden temporaal de oogzenuw binnen. Later verlaatsen
ze zich naar het centrum van de nervus opticus.
 De nasale vezels treden nasaal de oogzenuw binnen.

,Chiasma Opticum = Verticale Splitsing (2)
Ongeveer de helft van de zenuwvezels kruizen in het chiasma opticum.
 Alle temporale zenuwvezels blijven op hun plaats
o Nasale gezichtveld
 Alle nasale zenuwvezels kruizen
o Temporale gezichtsveld
o De inferiore nasale zenuwvezels kruisen vlak voor het chiasma opticum.
o De superior nasale zenuwvezels kruisen vlak na het chiasma opticum.
 Willebrand’s Knee
o Sommige nasale zenuwbundels gaan de contralaterale oogzenuw in voordat ze
hun weg vervolgen.
o Von Willebrand’s Knee
 Anterior: Inferiore zenuwvezels
 Posterior: Superiore zenuwvezels

Tractus Opticus & CGL
 Tractus opticus bevat zenuwvezels van beide ogen
o Posities van de zenuwvezels is redelijk willekeurig (weinig structuur)
 Corpus Geniculatum Laterale (CGL)
o Laatse synaps voor visuele cortex
o Zenuwvezels meer gestructureerd ten opzichte van de tractus opticus
o Elke gedeelte van het CGL correspondeert met een specifiek deel van de retina.


Radiatio Optica = Superior / Inferior Splitsing (3)
In de radiatio optica worden de zenuwvezels verdeeld over de lobus parietalis en lobus
temporalis.
 Superiore zenuwvezels lopen door de lobus
parietalis
o Inferiore gezichtsveld
 Inferiore zenuwvezels zenuwvezels gaan via de
lobus temporalis richting de visuele cortex (Meyer’s
loop)
o Superiore gezichtsveld

Visuele Cortex
 Zenuwvezels extreem gestructureerd!
 Bestaat uit 18 gebieden die corresponderen met ‘zien’ in lobus occipitales
 Elk gebied is verantwoordelijk voor een specifiek gedeelte van het zien.

, OORZAKEN GEZICHTSVELDDEFECT




Voorbeeld
Stel een patiënt heeft een probleem op de superonasale retinahelft van OD.
 Met welk oog en waar in het gezichtsveld neemt de patiënt een scotoom waar?
 Hoe is ‘signaalverloop’ door de gezichtsbaan?