J. Bernlef, Hersenschimmen. Em. Querido’s Uitgeverij. Amsterdam 1984.
Titelverklaring:
De titel van deze roman verwijst naar de overgebleven herinneringen die Maarten heeft als
gevolg van zijn dementieproces. Deze herinneringen zijn niet meer dan schimmen, omdat ze
steeds meer wegzakken.
Motto met verklaring
Het motto van deze roman is : “A touching dream to which we are all lulled. But wake from
separately.”1
In dit motto staat de droom in de eerste zin voor het leven en zijn schoonheid, terwijl de
tweede zin gaat over de dood. Dit is te interpreteren als Maarten die zonder zijn liefde Vera
niks meer is en sterft.
Samenvatting van het boek
De verteller en hoofdpersoon in deze roman is de Nederlander Maarten Klein die 72 jaar oud
is. Samen met zijn vrouw Vera woont hij vijftien jaar in de VS in een stad genaamd
Gloucester.
Het verhaal begint op een winterse zondag; buiten ligt sneeuw. Maarten Klein staat uit het
raam te kijken wachtend op de schoolbus die de kinderen thuisbrengt. Wat hij echter had
vergeten is dat het zondag was. Op zondag eten Maarten en Vera altijd pizza. De pizza zorgt
ervoor dat Maarten en Vera terugdenken over hun reis naar Rome. Het probleem is dat
Maarten zich niks blijkt te herinneren van de vakantie. Maarten is verontrust om het feit dat
hij meer vergeetachtig is dan gewoonlijk, maar hij houdt het voor zichzelf.
De dag daarna doet Maarten zijn dagelijkse wandeling met zijn hond Robert. Hij loopt een
café binnen en bezoekt verschillende winkeltjes, maar hij had ondertussen Robert uit het
oog verloren. Als Vera ziet dat Robert alleen thuis is gekomen is ze ongerust en spoort ze
Maarten op. Wanneer Maarten terug thuis is besluit hij om zichzelf te scheren, maar
onderweg vergeet hij al wat hij wilde doen.
(De rest van het bestand is te zien op de volgende pagina)
1
Phillip Larkin, The Building, 1945