Het impressionisme
In Parijs werd in 1863 voor het eerst een Salon des Refusés geopend voor werken die door de officiële salon waren
geweigerd. De eerste stap naar het sterven van de officiële kunstwereld was gezet. Het publiek was gewend aan het
gladde oppervlak en de gepolijste van de salon kunst. Ze hadden daarom ook problemen bij het lezen van de
impressionistische schilderijen met hun ruwe verfbandeling en over het hele oppervlak verspreide kleuren. Men
dacht dat het om ruwe schetsen of studies ging. De impressionisten slaagden er niet in om de officiële kunstwereld
voor zich te winnen, maar ze vonden wel erkening.
Het impressionistische schilderij spreekt een opvatting van geluk die typisch burgerlijk
is. Hun wereld is zonnig, vriendelijk en gezellig. Iedereen is gezond tijdens deze
eeuwig durende zomer. In zorgeloze levensvreugde, met een overdaad aan spijs en
drank, verdrijven zij de tijd met muziek, gelach en achteloos geflirt. Claude Monet
geeft dit ook weer in zijn schilderijen bijvoorbeeld ‘De picknick’ (1865-66). Hij heeft
aandacht voor de eigentijdsheid van het onderwerp en voor de optische
waarheidsgetrouwheid. Monet vat samen waar de jonge avant-garde kunstenaar in
Parijs naar streefde. Maar pas toen Monet en Renoir, La Grenouillère (1869), samen
tijd doorbrachten kunnen we spreken van de geboorte van het impressionisme.
Het impressionisme kende geen esthetische theorie en had geen duidelijk
programma, maar in grote lijnen is het de laatste fase van het realisme. Het
weerspiegelt de positivistische, wetenschappelijke benadering in het midden van de
eeuw. De impressionisten wezen onderwerpen als het verleden en de toekomst af. Zij
vonden dat de kunstenaar zich moest beperken tot de wereld om hem heen. Datgene wat hij voor ogen zag op de
plaats en het tijdstip dat hij aan het schilderen was.
Het impressionistische schilderij is vaak een landschap of een ander openlucht-thema, betrekkelijk klein van formaat
en grotendeels of geheel terplekke geschilderd. Ze probeerden het prismatische karakter van het natuurlijk licht
weer te geven door speciale kleuren gelijkmatig in kleine verfstreken op te brengen. Optisch gezien vloeien deze dan
samen tot één geheel. In deze tijd was niet alleen de studie, maar ook het voltooide doel dat buiten werd
geschilderd.
Monet
Impressie-zonsopgang (1872) is het schilderij van Monet die de beweging haar naam
zou hebben gegeven. Het is een goed voorbeeld van de wijze waarop hij een heel
doek uitsluitend in termen van kleur combineerde en van zijn techniek om een hoog
standpunt te kiezen. Licht en atmosfeer zijn het onderwerp. Wat hij zag met zijn ogen
probeerde hij precies zo te vertalen naar verf. Hij vond dat als je moet vergeten wat
voor object je voor je hebt. Allen denken in kleuren. Hier een streep geel en daar een
vakje blauw. Hij schilderde het zelfde tafereel vaker, maar dan steeds op een ander
tijdstip. Het kon hem ook niet schelen of het een kathedraal of een hooiberg was.
Monet kon de meest verfijnde kleurervaring te registreren en wist de kwaliteit van licht weer te geven in verf op
linnen. Hij besefte ook welke crisis in het impressionisme verborgen lag.
Morisot, Renoir en Manet
Berthe Morisot, begonnen als volgeling van Corot, ontwikkelde een individuele,
verfrissende spontane stijl. In ‘Gezicht op Parijs vanaf Trocadéro’ zie je een
informele compositie en een vloeiende toets. Kenmerkend voor het impressionisme
is dat kunstenaars elkaar beïnvloeden. Morisot ging Manet voor in het buiten
schilderen. Het gezicht op Parijs is een persoonlijk schilderij, omdat het uit haar eigen
leefomgeving komt. Het onderwerp is eerder het leven van de gemeenschap dan een
schilderij over Parijs. Vanaf 1874 exposeerde ze vaak samen met de impressionisten,
maar in de jaren 80 richtte zij zich meer op vaste vormen. De thema’s bleven wel
persoonlijk.
Renoir kreeg ook het gevoel dat hij de mogelijkheden van het impressionisme had
In Parijs werd in 1863 voor het eerst een Salon des Refusés geopend voor werken die door de officiële salon waren
geweigerd. De eerste stap naar het sterven van de officiële kunstwereld was gezet. Het publiek was gewend aan het
gladde oppervlak en de gepolijste van de salon kunst. Ze hadden daarom ook problemen bij het lezen van de
impressionistische schilderijen met hun ruwe verfbandeling en over het hele oppervlak verspreide kleuren. Men
dacht dat het om ruwe schetsen of studies ging. De impressionisten slaagden er niet in om de officiële kunstwereld
voor zich te winnen, maar ze vonden wel erkening.
Het impressionistische schilderij spreekt een opvatting van geluk die typisch burgerlijk
is. Hun wereld is zonnig, vriendelijk en gezellig. Iedereen is gezond tijdens deze
eeuwig durende zomer. In zorgeloze levensvreugde, met een overdaad aan spijs en
drank, verdrijven zij de tijd met muziek, gelach en achteloos geflirt. Claude Monet
geeft dit ook weer in zijn schilderijen bijvoorbeeld ‘De picknick’ (1865-66). Hij heeft
aandacht voor de eigentijdsheid van het onderwerp en voor de optische
waarheidsgetrouwheid. Monet vat samen waar de jonge avant-garde kunstenaar in
Parijs naar streefde. Maar pas toen Monet en Renoir, La Grenouillère (1869), samen
tijd doorbrachten kunnen we spreken van de geboorte van het impressionisme.
Het impressionisme kende geen esthetische theorie en had geen duidelijk
programma, maar in grote lijnen is het de laatste fase van het realisme. Het
weerspiegelt de positivistische, wetenschappelijke benadering in het midden van de
eeuw. De impressionisten wezen onderwerpen als het verleden en de toekomst af. Zij
vonden dat de kunstenaar zich moest beperken tot de wereld om hem heen. Datgene wat hij voor ogen zag op de
plaats en het tijdstip dat hij aan het schilderen was.
Het impressionistische schilderij is vaak een landschap of een ander openlucht-thema, betrekkelijk klein van formaat
en grotendeels of geheel terplekke geschilderd. Ze probeerden het prismatische karakter van het natuurlijk licht
weer te geven door speciale kleuren gelijkmatig in kleine verfstreken op te brengen. Optisch gezien vloeien deze dan
samen tot één geheel. In deze tijd was niet alleen de studie, maar ook het voltooide doel dat buiten werd
geschilderd.
Monet
Impressie-zonsopgang (1872) is het schilderij van Monet die de beweging haar naam
zou hebben gegeven. Het is een goed voorbeeld van de wijze waarop hij een heel
doek uitsluitend in termen van kleur combineerde en van zijn techniek om een hoog
standpunt te kiezen. Licht en atmosfeer zijn het onderwerp. Wat hij zag met zijn ogen
probeerde hij precies zo te vertalen naar verf. Hij vond dat als je moet vergeten wat
voor object je voor je hebt. Allen denken in kleuren. Hier een streep geel en daar een
vakje blauw. Hij schilderde het zelfde tafereel vaker, maar dan steeds op een ander
tijdstip. Het kon hem ook niet schelen of het een kathedraal of een hooiberg was.
Monet kon de meest verfijnde kleurervaring te registreren en wist de kwaliteit van licht weer te geven in verf op
linnen. Hij besefte ook welke crisis in het impressionisme verborgen lag.
Morisot, Renoir en Manet
Berthe Morisot, begonnen als volgeling van Corot, ontwikkelde een individuele,
verfrissende spontane stijl. In ‘Gezicht op Parijs vanaf Trocadéro’ zie je een
informele compositie en een vloeiende toets. Kenmerkend voor het impressionisme
is dat kunstenaars elkaar beïnvloeden. Morisot ging Manet voor in het buiten
schilderen. Het gezicht op Parijs is een persoonlijk schilderij, omdat het uit haar eigen
leefomgeving komt. Het onderwerp is eerder het leven van de gemeenschap dan een
schilderij over Parijs. Vanaf 1874 exposeerde ze vaak samen met de impressionisten,
maar in de jaren 80 richtte zij zich meer op vaste vormen. De thema’s bleven wel
persoonlijk.
Renoir kreeg ook het gevoel dat hij de mogelijkheden van het impressionisme had
